نظریه مطابقت صدق از قدیمی¬ترین نظریه¬ها در بررسی ملاک صدق گزاره¬ها و شناسایی حقیقت است که صدق گزاره را به مطابقت مدلول قضیه با محکی آن (واقع) می¬داند. انتقادات متعددی از سوی شکاکان، نسبی¬گرایان، ایده¬آلیستها و عملگرایان و سایر معرفت شناسان از نظریه مطابقت ارائه شده و نظریات بدیلی به عنوان رقیب نظریه مطابقت صدق مطرح شده است از جمله نظریه تلائم که بیشتر از سوی فیلسوفان ایده¬آلیست مطرح شده است، نظ...

ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻫﻤﭽﻮن ﺑﺴﯿﺎری از ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ دﯾﮕﺮ، ﺗﺒﯿﯿﻦ ﻫﺎی ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ داﺷﺘﻪ و ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. ﺗﻠﻘﯽ ﻧﺴﺒﯽ ﮔﺮاﯾﺎﻧﻪ و ﺗﻠﻘﯽ ﻣﺒﻨﺎﮔﺮاﯾﺎﻧﻪ دو دﺳﺘﻪ از ﺗﻠﻘﯽ از، ﻫﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در ﻃﻮل ﺗﺎرﯾﺦ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﻔﻬﻮم ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﮐﺎر وﯾﮋه آن اراﯾﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ. ﺗﻠﻘﯽ ﻣﺒﻨﺎﮔﺮاﯾﺎﻧﻪ ﮐﻪ از ﻃﺮﻓﺪاران ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺗﺮ و ﭘﺮﺷﻤﺎرﺗﺮی ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ ﮐﻠﯽ ﺟﻬﺎن ﺷﻤﻮل ﮔﺮا و اﺟﺘﻤﺎع ﮔﺮا ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد. اﯾﻦ ﮐﻪ ﻣﺎﻫﯿﺖ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﭘﺎﺳﺦ...

در مقاله حاضر امکان بازنگری روش شناختی در علوم سیاسی با هدف دوری گزینی از کلیشه‌های رایج در درس «روش تحقیق» و ایجاد پویایی بیشتر در این زمینه بررسی شده است و به این منظور پتانسیل‌های رویکرد پراگماتسیتی مورد توجه قرار گرفته است. به عقیده نویسنده، پراگماتیسم از قابلیت‌های فلسفی لازم برای ارائه یک روش شناسی جدید در پژوهش‌های سیاسی برخوردار می‌باشد. در این روش شناسی اهمیت تجربه در زندگی سیاسی و ضرو...

امروزه، سلطه کامل جریان اثبات گرایی در دانش تحلیل خط مشی شکسته شده و از نگاه های فرا اثبات گرایانه نیز به منظور تولید روش و محتوا استفاده می گردد. در واقع ناکارآمدی تکیه انحصاری بر اثبات گرایی، سبب فروریختن هیمنه آن بر تحلیل خط مشی شده و نیاز زیادی به منظور تولید محتواهایی که از این تکلّف روش شناختی خارج شده باشد، قویّاً احساس می شود. پژوهش حاضر در همین راستا، و در پاسخ به ضرورت وجود چارچوب های تح...

یکی از مسأله‎هایی که از قدیم الایام مطرح بوده است اینکه حقیقت معرفت چیست؟ چه عناصری در تعریف معرفت دخالت داشته نقش اساسی ایفا می‌کنند؟ هر گونه حکمی دربارۀ معرفت داده شود، مبتنی بر دانستن چیستی معرفت است. چیستی معرفت را حداقل از سه زاویه می‎توان بررسی کرد؛ یکی از منظر متفکران مسلمان، دیگری از دیدگاه معرفت‎شناسان معاصر و سوم با نگاه قرآن. محور مقالۀ حاضر بررسی سه نگاه مزبور و تطبیق و مقایسه...

فضای فلسفه‌ی سیاسی نظیر دیگر شاخه‌های حکمت عملی، مشتمل بر قضایای ارزشی و هنجاری است. تحلیل­های شکاکانه نسبت به ماهیت قضایای هنجاری و ارزشی عدّه‌ای را به «معرفت‌ناگرایی» و روی‌کردی غیر شناخت‌گرایانه نسبت به حوزه‌ی فلسفه‌ی سیاسی کشانده است که بر اساس آن، گزاره‌های الزامی و ارزشی و اخلاقیِ مربوط به اندیشه‌ی سیاسی را از سنخ باور و تصدیق و معرفت ندانند. در مقاله‌ی حاضر، ضمن بررسی و نقد ادله‌ی مهم «معر...

تامس کوهن فیزیکدانی است که رفته رفته به تاریخ علم علاقه مند شده و به مطالعه در آن حوزه پرداخته است. وی پس از سال ها فعالیت در تاریخ و فلسفه علم، و با تکیه بر مطالعات تاریخی- جامعه شناختی دیدگاهی را به جامعه علمی عرضه کرد که با عنوان انقلاب های علمی و یا پارادایم های علمی شناخته می شود. وی در این دیدگاه به این نتیجه رسید که آنچه علم را به عنوان رشته های علمی هدایت می کند پارادایم است. پارادایم د...