طبقه بندی سنّتی و گاه غیرعلمی، بر پیکرة نظام آموزشی و پژوهشی ادبیات فارسی سایه انداخته و عمدةً حوزة دانش و پژوهش ادبی به رشد و بالندگی چندانی دست نیافته است. شرح و تفسیر متن، با این هدف که پیچیدگی‌های متن زدوده و خواننده به درکی ژرف و پویا از متن هدایت شود، در این حوزه جای می‌گیرد. در این میان، نقش شارح و تاویل کنندة متن بسیار اهمیّت دارد؛ چرا که او باید بتواند بین جهان متن و جهان خواننده گفتگویی...

چکیده نامه‌های عین‌القضات همدانی از آثار برجستة متون منثور فارسی است که با نثری متین و استوار نگاشته شده است. این نامه‌ها در 1348 به کوشش علینقی منزوی و عسیران تصحیح و چاپ شد. به‌نظر می‌رسد که در تصحیح و تنقیح این متن نکاتی چند از دید مصححان محترم پوشیده مانده و به صورت نامناسب وارد متن شده است. در این مقاله، سعی شده است این موارد شبهه‌ناک بررسی شود و وجوه مختلف عبارات و کلماتی چون: «پینه برنها...

«گونه شناسی» شناخت کاربردهای زبان فارسی است در حوزه‌های جغرافیایی و دوره‌های مختلف، و تطبیق آن با متون فارسی. با سنجش مقوله‌های مختلف زبانی و بیانی هر متن با متون دیگر می‌توان به مجموعه‌ای از هم خوانی‌ها دست یافت، که همین همخوانی‌ها اساس کار در گونه شناسی است. بنا بر اصل گونه شناسی، هر دست نوشت ویژگیهای زبانی و فرهنگی حوزة خویش را دارد و در صورت آمیزش آنها، ویژگیهای سبکی هر کدام از دست نوشته‌ها...

این پژوهش با عنوان تحلیل محتوای کتابهای ادبیات فارسی فارسی دوره متوسطه از نظر انطباق با اهداف برنامه درسی فارسی اهداف زیر را دنبال می کند : «بررسی میزان تناسب محتوای کتاب ادبیات فارسی اول متوسطه با اهداف برنامه درسی؛ بررسی میزان تناسب محتوای کتاب ادبیات فارسی دوم متوسطه با اهداف برنامه درسی؛ بررسی میزان تناسب محتوای کتاب ادبیات فارسی سوم متوسطه با اهداف برنامه درسی؛ بررسی میزان تناسب محتوای کتا...

متون فارسی- عبری، متونی هستند که به زبان فارسی و به خط عبری به نگارش درآمده اند. سابقة پیدایش این متون به پیش از نخستین اثر فارسی به خط عربی، یعنی کتاب الابنیه عن حقایق الادویه اثر ابومنصور موفق هروی به کتابت اسدی طوسی (447 هجری قمری) بازمی گردد. بنابراین تحقیق دربارة این متون برای بررسی های تاریخی زبان فارسی امری حیاتی و بسیار مهم است. یکی از حوزه های بسیار مهم متون فارسی- عبری ترجمه های تورات...

سوانح العشّاق احمد غزالی نخستین اثر به زبان فارسی است که به طور مستقل درباره ی عشق نوشته شده است. این اثـر مجموعـه ای از آرای غـزالی درباره ی عشق، عاشق، معشوق و ارتباط مـیان آن هاست. از آن جا که این متن عرفانی بر آثار بعد از خود تأثیر بسیاری نهاده، از اهمیت فراوانی برخوردار است. موضوع بحث این مقاله بررسی ساختار این اثر است. موضوع متن سوانح و مفاهیم محوری آن، نویسنده را بر آن داشته تا خط سیر خاصی...

متن های پازند از جمله آثار به جای مانده از دوره­ی میانه­ی زبان فارسی است. پازند همان آوانویسی متن پهلوی به الفبای اوستایی است. متن «پازند مینوی خِرد» از اندرزنامه­های دوره­ی میانه است که متن پهلوی آن در ایران موجود بوده است. این کتاب شامل 62 پرسش و پاسخ است که بین دانا و مینوی خِرد مطرح می شود. واژه ی خِرد که در مفهوم«خواستن، تدبیر، هدف، پند، هوش، فهم و عقل» بکار رفته است در متن مینوی خِرد در مفهوم...

بازنمایی شخصیت ها در رمان می تواند به گونه ای به تصویرکشنده افراد جامعه باشد. سیاه پوستان و سفیدپوستان تجربه های زیست شده کاملاً متفاوتی با یکدیگر دارند که در گفتمان سیاه پوستان از جمله رمان ها نمایان می شود. هنگامی که این رمان ها به فارسی ترجمه می شوند مترجمان غیرسیاه ممکن است نتوانند تجربه زیست شده رمان را به تصویر بکشند: مهمی در ترجمه از دست می رود. دانستن این که رمان های ترجمه شده چگونه نسلی...

این پژوهش، نقدی بر ترجمه‌های فارسی «الأجنحة المتکسّرة» اثر جبران خلیل جبران است. ترجمه‌های متعدّدی از این اثر در دست است و نظر به اینکه ناهمسانی‌هایی در میان ترجمه‌های این اثر با متن مبدأ مشاهده می‌شود، در این مقاله به بررسی و مقابلة شش ترجمه (انصاری، حبیب، ریحانی و هانی، شجاعی، طباطبائی و نیکبخت) با متن اصلی پرداخته می‌شود. این پژوهش با روش توصیفی‌ـ تحلیلی و با هدف دستیابی به برگردانی نزدیکتر به...

متن نگاشته‌شدۀ فارسی دو مشکل ساده ولی مهم دارد. مشکل اول واژه‌های چندواحدی هستند که از اتصال یک واژه به واژه‌های بعدی حاصل می‌شوند. مشکل دیگر واحدهای چندواژه‌ای هستند که از جداشدگی واژه‌هایی که با هم یک واحد واژگانی تشکیل می‌دهند حاصل می‎گردند. این مقاله الگوریتمی را معرفی می‌کند که بتواند به‌طور خودکار این دو مشکل را در متن نوشتاریِ فارسی بکاهد و یک متن معیار را به‌دست آورد. الگوریتمِ معرفی‌شده ...