در برابر جمهور اصولیان که در اختلافات اجتهادی قائل به وحدت حق و وجود حکم معین هستند و آرای مغایر با آن حکم معین را تخطئه می‌کنند، گروهی از اهل تحقیق، حق و حکم شرع را متکثّر می‌دانند و همه ی اهل اجتهاد را مصیب می‌شمارند. بعضی از این گروه معتقدند که در هر مسأله‌ی مسکوت‌الحکم، مناسبتی هست که اگر شارع می‌خواست تعیین حکم کند بر مبنای آن مناسبت عمل می‌کرد. این قول را اصطلاحاًَ قول بالاشبه می‌گویند. امام...

در این پژوهش اصطلاحات و مفاهیم عرفانی موجود در "کیمیای سعادت" محمد غزالی و "مرصادالعباد" تألیف نجم الدین رازی که از آثار عرفانی مهم و تأثیرگذار در تاریخ تصوف ایران است. مورد بررسی قرار گرفت . از آن جایی که کیمیای سعادت متعلق به قرن پنجم (ه.ق) و مرصاد العباد از آثار منثور قرن هفتم (ه.ق) است. هدف نگارنده میزان تشابه و تأثیر پذیری این دو اثر و نیز وجوه تمایز افکار واندیشه های عارفانه و عاشقانه است...

یکی از مهم ترین وجوه تراژیک زندگی و یکی از بزرگ ترین چالش ها و دغدغه های هر انسان در طولِ تاریخ، در کنار مرگ، تنهایی و درد و رنج و...، مسئله گناه و هبوط و مجموع? اضطراب های حاصل آن است که در متون ادبی- عرفانی به انحای مختلف آمده است. این مفهوم، یکی از مضامین مهم و مکرر ادبیات عرفانی است که در موارد متعدد به بیان اقسام، انواع و نتایج این مفهوم پرداخته است. در این میان در متون فارسی عرفانی، به ویژ...

با پیدایش خلافت و سلطنت از درون مجموعه ای از نیروهای محلی و معارض، به عنوان مهمترین نهادهای قدرت سده های میانه، آمیزه ای از دین توجیه گر سیاست شکل گرفته بود. این آمیختگی، اندیشمندان مسلمان را بر آن می داشت تا با هدف باز تفسیر وضعیت موجود، از منظری التفاتی به موضوع بنگرند. غزالی برخلاف نظریه پردازان یا فلاسفه سیاسی که در صدد طرح و پیگیری مواضع آرمانی خود هستند، در مقام یک ان...

در الهیات اسلامی و مسیحی ایمان به معنی تصدیق قلبی است، تصدیقی که نور امید به سعادت اینجهانی و جاودانگی را به مثابة هدیه و لطف الهی بر قلب آدمی پرتوافشانی می نماید. در نتیجه انسانمؤمن خودیِ خود را فراموش می کند و خواست خود را مقهور خواست خداوند می نماید، و درمراتب بالاتر به مقامی دست می یابد که در همة ابعاد وجودی جلوه گر ذات حق تعالی می گردد.محمد غزالی و مارتین لوتر دو متکلم و اندیشمند برجسته و ت...

نثر صوفیه یکی از انواع نثر است که به دلیل برخورداری از انواع جلوه‌های موسیقی درونی به ویژه تکرار و سجع و جناس، زبانی آهنگین دارد. افزون بر این در برخی از متون صوفیه، عبارات موزون عروضی هم به کار رفته ­که، سبب نزدیکی هر چه بیشتر آن به زبان شعر شده است. این عناصر یعنی­ پاره‌های موزون عروضی و موسیقی درونی، افزون بر این‌که سبب زیبایی ­موسیقیایی ­نثر می‌شوند، از عوامل تمایز زبان کلیشه‌ای ­است که موج...

بحث دربارۀ اراده و اختیار همواره از مباحث مهم فکری - فلسفی و حتی اعتقادی بوده است. نوشتار حاضر با بررسی تطبیقی این مسئله از دیدگاه دو اندیشمند شرق و غرب، ابوحامد محمد غزالی و باروخ اسپینوزا، در پی آن است تا ضمن توجه به تشابه‌ها و تفاوت‌های دیدگاه ایشان نشان دهد چگونه در ورای الفاظ معارض، مشترکاتی میان دوگونه از تفکر به دست می‌آید. در جستار حاضر، این موضوع با روش کیفی از نوع تحلیلی - توصیفی، با ...

مکاتیب فارسی غزالی به ‌نام فضائل‌ الأنام من رسائل حجت‌الاسلام،مجموعه‌ایاز نامه‌های ابوحامد محمد غزالیویکی از متون مهم نیمۀ دوم قرن پنجم هجری قمری است که پس از گذشت سال‌ها نیازمند بازنگری است. این مجموعه یک ‌بار به‌ نام فضائل ‌الامام (یا الانام) در هندوستان چاپ شد و در ایران نیز دو تصحیح از این اثر انتشار یافته است. نخستین بار مؤید ثابتی در فروردین 1333ش و پس از او عباس اقبال آ...

موضوع و طرح مساله(اهمیت موضوع وهدف:سیاست وچگونگی اعمال آن ازجمله مسائلی است که طی قرون متمادی ، محل بحث و نظریه پردازی عالمان و متفکران بزرگ جهان اسلام بوده است . تعریف درست از سیاست ، و مشخص کردن محدوده نفوذ آن در جامعه و چگونگی ارتباطش با گزاره های دینی و مرزهای شریعت از مسائلی است که در تنظیم ارتباط حاکمان جامعه اسلامی با رعیت و جامعه ، نقشی اساسی ایفا می کند. غزالی از جمله متفکرانی است که د...