قرآن کریم دارای سطوح مختلفی است؛ گاهی قرآن را به‌عنوان یک «کل منسجم» درنظر می‌گیریم، گاهی آن را در حد یک سوره تقلیل می‌دهیم، زمانی یک آیه را درنظر داریم و در نهایت ممکن است به یک واژه از قرآن بسنده کنیم. هریک از این چهار سطح ویژگی‌ها و ارکان خاصی دارد. چنان‌که روش تفسیر آیه به آیه شامل آیات قرآن می‌شود، این روش می‌تواند به‌عنوان منطق صوری فهم معنای واژه‌های قرآنی نیز به‌کار رود. مقاله حاضر درنظ...

اگر زبان دین و اسلوب‌های بیانی آن رمزدار و معماگونه باشد، هدف آن که همانا هدایت و انتخاب و رشد و تکامل است، صعب الوصول خواهد بود. این مقاله با داده‌های قرآنی و تحلیل فلسفی مفردات در جست‌وجوی ژرفای ماندگاری اسلوب‌های قرآنی در ازمنه طولانی است و هدف آن استفاده مطلوب از اسلوب‌های مکشوف از قرآن در متون امروزی است. روش به کار گرفته شده مطالعه کتابخانه‌ای و استفاده از آیات قرآن و متون اصیل دینی به شی...

دانش مفردات، دانشی است که به بیان معانی واژه های قرآن می پردازد. این دانش از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ زیرا لازمه تفسیر صحیح قرآن کریم، قبل از هر چیز شناخت دقیق معانی واژگان آن است. شناخت واژه های قرآن از زمان پیامبر (صلی الله علیه و آله) وجود داشته و همواره از طرف خود مسلمانان عرب برای فهم معانی آیات قرآن در مورد مفردات آن از پیامبر (صلی الله علیه و آله) پرسش هایی می شده است. به دلیل اهمیت د...

این پژوهش به شرح واژه های مندرج در آیات اوّل تا چهلمِ سوره مبارک نساء بر اساس تفسیر مجمع البیان طبرسی اختصاص دارد و در پنج فصل سامان یافته است. فصل اوّل به تعریف مفردات قرآن پرداخته و سوره نساء را به صورت اجمالی معرّفی می کند. آن گاه پیشینه ای از علم مفردات قرآن و رویکردهای تفسیری در این زمینه ارایه شده و پس از آن در فصول دوم تا پنجم واژه گان مورد نظر از آیات اوّل تا چهلم بررسی لغوی، اصطلاحی و تفسیر...

چکیده یکی از علوم پیش نیاز مفسر دانش مفردات است که به بیان معانی و مفاهیم واژه های قرآن می پردازد. این علم از زمان پیامبر (ص) وجود داشته است به طوری که اگر مردم زمان نزول معنی بعضی کلمات را نمی دانستند تفسیر آن را از پیامبر (ص) و بعدها از ائمه (ع) می پرسیدند. البته دانش مفردات نیز مانند دیگر علوم در زمان های بعد گسترش پیدا کرده و مورد توجه دانشمندان و مفسران قرار گرفته و کتاب ها و مقالات بسیا...

این پایان نامه مفردات سوره بقره از آیه 31 الی 60 را از دیدگاه صاحب مجمع البیان بررسی کرده است. در رساله ابتدا مسائلی مانند نیاز به تفسیر، تعریف مفردات و علم مفردات بیان شده است.

واژه شناسی قرآن که تحت عنوان دانش مفردات از آن بحث می شود، یکی از علوم پیش نیاز تفسیر تفسیر است که پیشینه ی آن به زمان پیامبر (ص) بر می گردد. به دلیل نقش موثر و مهم این شاخه از علوم قرآنی، در دوره های بعدی مورد عنایت مفسران و دانشمندان علوم قرآنی قرار گرفت. یکی از مفسرانی که به طور گسترده در این باره بحث کرده است، مرحوم طبرسی در تفسیر «مجمع البیان فی تفسیر القرآن» است که بخش جداگانه ای را تح...

قرآن کریم، سرچشمه‌ی علم، معرفت و برنامه‌ی زندگی سعادتمندانه‌ی انسان‌ها‌ست و هر کس حسب توانمندی خویش از آن بهره می‌گیرد. شاعران نیز به فراخور ذوق خویش و در جهت مقبول ساختن بیشتر شعر خویش در کلام خود از این منبع لایزال بهره برده‌اند. ورود قرآن کریم به زبان فارسی سبب غنای آن و افزایش دامنه مفردات و مضامین شعری شده و اسلوب شعر فارسی را سهل و ساده ساخته است. نسیمی شیروانی- شاعر دوره تیموری- به واسط...

چکیدهسید رضی(ره)، از فرزندان امام موسی کاظم(ع) در سال 359 هجری در بغداد مرکز خلافت بنی‌عباس تولد یافت. این دانشمند فرزانه در عمر کوتاه ولی پربرکتش دارای آثار بسیاری همچون تالیف نهج‌البلاغه و نیز «حقایق التأویل فی‌ متشابه التّنزیل» بوده که از تفاسیر مهم شیعه در قرن چهارم است. این نوشتار در ابتدا به بیان شاخصه‌های کلی کتاب اخیر پرداخته، آنگاه ضمن معرفی اجمالی شیوه‌ی تفسیری قرآن به قرآن، کارب...

چکیده: فهم هر کلامی در درجه اول منوط به فهم لغات وترکیبات آن است و کلام خدای رحمن که از طریق وحی بر محمد مصطفی’ به ما رسیده نیز از این قاعده مستثنی نیست و البته این موضوع، در رابطه با قرآن از جایگاه والاتری برخودار است، زیرا که دانستن معانی مفردات قرآن کریم یکی از ابزارهای لازم برای دانستن معنای آیات وحی الهی است و آگاهی درست و دقیق از معانی الفاظ کلام حق، یکی از شروط لازم و ضروری برای مفسر قر...