از نهاد های تشکیلات اداری حکومت های مسلمان که در برقراری بخشی از امنیت اجتماعی شهرها و حفظ اخلاق عمومی و سلامت فضای کسب و کار و رعایت امور شرعی در جامعه، نقش مهمی برعهده داشت، دیوان احتساب یا حِسبه بود. این نهاد بنابر ضرورت اجرای فریضه امر به معروف و نهی از منکر در جامعه، وابسته به تشکیلات قضایی پدید آمد، اما گستره وظایف آنْ امور اقتصادی، اجتماعی و امنیت عمومی جامعه اسلامی را دربرگرفت. در این مقا...

هم‌زمان با ظهور دولت‌های‌ مدرن، مفهوم کنترل اجتماعی دستخوش تحول بنیادین شد و نظارت اجتماعی که تا پیش از آن بیشتر مفهومی با ابعاد محلی و محدود بود به مفهومی حکومتی تغییر شکل پیدا کرد. نوشتار حاضر با بهره‌گیری از آموزه‌های نظری در تبیین مفهوم کنترل اجتماعی به خوانش مجدد تاریخ دولت مدرن در ایران پرداخته و از این منظر بزرگ‌ترین و مهم‌ترین عامل ناتوانی دولت‌ مدرن را در ایران، وجود اجتماعات قدرتمند ت...

این مقاله تحلیل مواضع سیاسی امام کاظم (ع) در مقابل خلفای عباسی و اثبات حق زمام داری ایشان در مقابل حاکمان وقت است. برای رسیدن به این امر مهم، براساس روش تحلیلی، تاریخی، در آغاز اصول کلی اندیشه سیاسی امامان شامل تربیت جامعه برای تشکیل حکومت دینی، اعتراض به حکومت­های زمانه، کناره­گیری مدبرانه و در مواردی همکاری با خلفای زمان برای حفظ اصل اسلام، به عنوان پیش در آمد خط مشی سیاسی امام کاظم (ع) تبیین...

پیش‏ شرط بقای حکومتها در مسند قدرت و کارآمدی آنها، برخورداری از مشروعیت و مقبولیت سیاسی است. در این روند، تلاش جهت حفظ موقعیت، عدم تمایل به تقسیم قدرت با ملت را اجتناب‏ناپذیر جلوه می‏دهد. اما از طرف دیگر، حکومت بر مردمی دل‏پریش و نگران که از زندگی در یک محیط ناامن، همراه با خشونت و زور به وحشت می‏افتند، امکان‏پذیر نیست. آنان خواهان زندگی توأم با آرامش در پناه قانون و هنجارهای اخلاقی - اجتماعی ه...

الکای هورامان یا به نقل از منابع عصر صفوی «اُورمان»، از جمله حکومت های محلی ناشناختۀ تاریخ ایران است که سابقۀ تشکیل آن به سال 393 ق/1003 م باز می گردد. سلاطین هورامان در دوران اوج قدرت خود، نواحی بین شهرزور تا نزدیک سنندج را زیر سلطه داشتند. با نگاه به نقش عثمانی ها و خاندان اردلان در این منطقه، روابط سلاطین این ناحیه با حکومت صفویه نیازمند تحلیل و بررسی است؟ پرسشی که این مقاله حول محور آن شکل گ...

امپراتوری هخامنشیان که با پیروزی کوروش بانی حکومت بر آستیاک آخرین پادشاه ماد تاسیس شد ، سرآغاز شیوه حکومتی گردید که در قرن ششم قبل از میلاد نسبتا" بدیع و سرشار از مبانی فکری نو پدید بود . در دورانی که حکومت هایی چون آشور و ... با استراتژی و کارکرد ایدئولوژی خشونت ، غارت و تبعید بر مردم حکومت می کردند و اندیشه ای جز قتل و نابودی نداشتند . حکومتی با ساختار ایدئولوژی نوینی پایه ریزی می گردد که بر ...

سازمان حسبه یکی از بخشهای تشکیلات قضایی حکومت مسلمانان بوده است. در آغاز وظیفة اصلی این سازمان که در رأس آن محتسب قرار داشت نظارت و رسیدگی به امور بازار و بازاریان بود اما در سدة 3 ق. وظایف این نهاد به سرعت گسترش یافت و نه تنها رسیدگی و نظارت بر بهداشت، عبور و مرور و ساخت و ساز شهری را شامل می شد بلکه مراقبت از رفتارهای اخلاقی و شرعی شهروندان را نیز در بر می گرفت. همة نویسندگان مسلمان، ریشه و ...

نظارت و کنترل یکی از وظایف اصلی مدیریت محسوب می گردد، بطوریکه بدون توجه به این جزء، سایر اجزاء مدیریت شامل برنامه ریزی، سازماندهی و هدایت نیز ناقص بوده و تضمینی برای انجام درست آن وجود ندارد. سازمانی که مورد بازرسی قرار نگیرد روز به روز به ضعف و نابودی می رود و اثر بخشی ان مورد سوالی قرار می گیرد، بالعکس، سازمانی که اصولی بازرسی بر آن اعمال شود آن نارسایی ها وجود داشته باشد وجود بازرسی منظم آن ...

دانش پزشکی و داروسازی در ایران قدمتی طولانی دارد. از زمان‌های گذشته اجاز? طبابت و داروسازی تنها به کسانی داده می‌شده که در این باره درس می‌خوانده‌اند. برای مثال، در دور? ساسانیان،کسانی که در دانشگاه جندی شاپور در این رشته‌ها تحصیل می‌کردند اجاز? انجام این کارها را دریافت می‌کردند. در دور? شکوفایی تمدن اسلامی نیز این علوم رواج بیشتری یافتند و تحت ضابطه و نظارت دولت قرار داشتند. اما این پیشرفت اد...