این نوشتار در پی توضیح مبنای زیبایی­شناختی نگرش یورگن هابرماس به «عقلانیت ارتباطی» است. مطابق مدعا تعریف امانئول کانت در مبحث نقد قوه حکم از امر زیبا، و توضیح وی از قضاوت ذوقی و زیبایی‌شناسانه، به فهم ابعاد ژرف­تر رویکرد هابرماس به «عقلانیت ارتباطی» و مقوله کنش ارتباطی و زبانی می‌انجامد. هم چنان که توجه به پرسش­های مطرح در مکتب انتقادی فرانکفورت و دیدگاه­های تئودور آدورنو در توضیح جریان از خود ...

فریدریش نیچه از فیلسوفان ژرف اندیش و تأثیرگذار قرن نوزدهم که در پی ارزیابی دوباره ارزش ها، خود را در رویارویی با ایده های پذیرفته شده دنیای مدرن یافت. ازاین رو، در بازنگری شدیداً انتقادی خود در فرهنگ و تمدن مدرن و به منظور اصلاح و احیا این فرهنگ، اقدام به نوشتن اولین اثر خود، یعنی زایش تراژدی کرد. انگیزه های گوناگون او از تألیف این اثر عبارت بودند از: دغدغه های فرهنگی و نجات فرهنگ عصر خود از خطر...

مدرنیسم نسبت انسان را با گذشته تغییر داد، انسانی که خود را حاصل فرایندی اسطوره ای و زمان را موجودیتی ازلی _ ابدی می دانست ناگاه با وجه مادی و شک برانگیز تاریخ مواجه شد، با پرسش ما از کجا آمده ایم؟ انسان مدرن گذشته را به مثابه ابژه ای در نظر می گیرد که باید مورد واکاوی قرار گیرد. از این رو او نخستین انسان تاریخی است که دست به کاوش در خود و بقایایش می زند. از این واکاوی مواد فرهنگی به دست می آیند...

معماری به لحاظ ماهیتش دارای دو بعد علمی و هنری است . با توجه به جنبه جهان شمولی هنر - معماری نیز از بعد هنری اش واجد معنای هستی شناسی است. از آنجا که بینش یا دیدگاه فکری در درک معنی و به تبع آن در ساختار یک نظام آموزشی - به خصوص در مقولاتی (مثل مقولات هنری) که دارای بعد هستی شناسی هستند موثر است لذا مقدم بر آموزش معماری لازم است که دیدگاه فکری ای که آموزش در آن انجام می گیرد و تعریف معماری که خ...

یورگن هابرماس (1992) اذعان داشته که «پروژة مدرنیته»، با ریشه‌های آن در دورة «روشنگری» سدة هجدهم، به جدایی حوزه‌های علم و اخلاق و هنر از یکدیگر و از عالم واقعی انجامیده است. در این مقاله، این فرضیه مطرح شده است که مشخصة بارز «پروژة مدرنیته»، یعنی تلاش برای دستیابی به «واقعیت» های عالم و بیان آنها در قالب زبانی علمی و «واقعیت نما»، به حوزة اندیشه و هنر هم راه می‌یابد و «واقع‌گرایی» و استفاده از ز...

رویکرد انتقادی به فرهنگ مدرن، بر کانون مسئله رهایی از تنگناهایی استوار است که در این رویکرد برشمرده می شود. در این رویکرد، «ابزارگرایی» مهم ترین تنگنا برای «خودآئینیِ» انسان است. و این پرسش طرح می شود که می توان در این وضعیت، حوزه ای را یافت که عملکرد آن فراسوی منطق «ابزارگرایی» باشد و به ویژه حوزه هنر و زیباشناسی چقدر فراسوی این منطق کار می کند و می تواند امکانی برای رهایی از آن را فراهم کند. د...

ماهیت امر قدسی و تجلی‌های آن در هنر از مواردی است که بسیاری از اندیشمندان عرصه دین و هنر به آن توجه کرده‌اند. در‌این میان سنت‌گرایان بیش از دیگران هنر را به ویژه در جوامع سنتی تجلی گاه قداست می‌دانند و کسانی از جمله فریتهوف شووان تحلیل‌های بسیاری با ‌این رویکرد به هنر جوامع گوناگون داشته‌اند. الیاده نیز به عنوان پژوهشگر ادیان به هنر و رابطه آن با امر مقدس و دین توجه خاصی داشته است. پژوهش تطبیقی...

پدیدۀ پست مدرنیسم به عنوان نتیجۀ منطقیِ دل زدگی جهان از سیاست های بوم ستیز مدرنیست ها از 1960 شروع به خودنمایی کرد. پست مدرنیست ها با اهمیت دادن به زمینۀ وقوع هر اتفاق، توجه به جغرافیا، تاریخ و فرهنگ جوامع را به عنوان عوامل هویت بخش پدیده ها در دستور کار خود قرار دادند. در عرصۀ معماری منظر نیز، زمینه گرایان از 1960 با جنبش هایی همچون هنر زمینی کیفیت جغرافیایی مکان را مورد توجه قرار دادند. از اوا...

دوره قاجار را می¬توان دوره نوآوری و شروع تحولات جدید در هنر ایران دانست. از جمله این تحولات، رابطه فزاینده و مراودات مختلف با غرب است؛ که به دنبال ورود دانش¬ها و علوم جدید به ایران، شاهد تأثیرات ویژه این امر بر اقلام مختلف در دوره قاجار هستیم. یکی از آثار تاریخی ایران، نقوش سکه و تمبر دوران قاجار می¬باشد. با وجود اهمیت نقوش به کار برده شده بر روی این اقلام، که خود شاهد عینی در بازگویی تحولاتِ (ت...

مواجهه ایران با غرب در سده‌های اخیر هم‌راستا با متحول‌ساختن کلیه وجوه زیست فردی و اجتماعی ایرانیان موجب شکل‌گیری ایده‌ برابری اجتماعی و بطور خاص برابری زن و مرد و به‌راه‌افتادن جریانات زنان شد. این جریانات که با فعالیت زنان در چارچوب تشکل‌ها و نشریات و با رویدادهای مشخص تاریخی نظیر واقعه کشف حجاب به عرصه عمومی راه پیدا کرد، بازتابی عینی در هنر رسمی ایران دردوره‌های مشروطه و پهلوی نداشت. این مقا...