گاهی پیری راه دان یا عشقی شورانگیز یا خوابی صادق‘ سبب دگرگونی احوال صاحبدلی با ذوق و نیل او به کمال معنوی میگردد. چنان که تحول درونی سنایی را به ((دیوانه ای لای خوار)) از مجذوبان منتسب کرده اند. شاید هم اندیشه ای ژرف ‘ یا نفس گرم و مؤثر دریا دلی موجب گشته که سنایی عشرت جوی‘ترک شاهد وساغر کند و طریق زهد وانقطاع در پیش گیرد. سنایی‘ عارفی شریعتمدار است ‘ بدین جهت چکامه های او‘ آکنده از معانی دینی...

اصفهان، در حیات پر افتخار خود، چهره های برجسته ای را در زمینه های سیاسی، هنری،علمی، تاریخی، ادبی و ... در دامانِ پر مهر خود پرورانده و به جهان دانش و معرفتپیشکش کرده است؛ این مفاخر هر یک به مثابه کوکبی رخشان بر سپهر علم و خرداصفهان، بلکه جهان درخشیده اند؛ از میان این ستارگانِ پر فروغ، شاعرانی هستند که تا دورجای گسترة زبان و ادب فارسی، چشم گیتی را روشن کرده اند؛ از آن جمله ” جمال “ و ” کمال “اصفها...

استعاره از حیث نوآوری و گیرایی خیال و بازتابی که در جان شنوندگان پدید می آورد، قلمرو فراخی برای شگفتی زایی و میدانی برای مسابقه بزرگان سخن است، اهمیت استعاره در شعر، چنان است که عده ای از نظریه پردازان ادبی، زبان را فقط« خیال و استعاره» می دانند. از مکاتب بسیار جدیدی که به مسأله ی استعاره پرداخته است، مکتب زبان شناسان شناختی است. در این دیدگاه استعاره یک فرآیند ذهنی- زبانی است. آنان استعاره را ...

غلبۀ تقلید بر نوآوری یکی از ویژگی­های بارز شعر عربی پس از سقوط حکومت عباسیان است؛ اما در عین حال وام­گیری ادبی آگاهانه و آمیخته با خوش ذوقی و ظرافت، تداعیات و تأثیرات مناسبی برای مخاطبان دارد. در اصطلاح علم بدیع، اگر شاعری مصراع، بیت یا ابیاتی از سروده­های دیگران را به شیوة تمثّل و استشهاد، به وام گیرد و با همان وزن و قافیه در میان اشعار خود بگنجاند و یا به تناسب مقصود، آن را اندکی تغییر دهد، صن...

امام حسین(ع) شخصیتی والا در بین برگزیدگان الهی و اسوه ای بی نظیر در طول تاریخ بشریت است؛ بطوری که پیروان ادیان و مذاهب گوناگون، مجذوب شخصیت عزتمند و آزادی خواه ایشان شده اند. بسیاری از ادیبان، ذکر فضایل و سخن از قیام و نهضت ایشان را درونمایه ی نوشته های خود نموده اند.در زبان عربی، از همان آغاز، پس از حادثه ی کربلا، چکامه ها و مرثیه های سوزناک در ترسیم نهضت کربلا، سروده شد، شاعران اهل سنت نیز از...

اصفهان، در حیات پر افتخار خود، چهره های برجسته ای را در زمینه های سیاسی، هنری،علمی، تاریخی، ادبی و ... در دامانِ پر مهر خود پرورانده و به جهان دانش و معرفتپیشکش کرده است؛ این مفاخر هر یک به مثابه کوکبی رخشان بر سپهر علم و خرداصفهان، بلکه جهان درخشیده اند؛ از میان این ستارگانِ پر فروغ، شاعرانی هستند که تا دورجای گسترة زبان و ادب فارسی، چشم گیتی را روشن کرده اند؛ از آن جمله ” جمال “ و ” کمال “اصفها...

در قرن ششم هجری با چهار حوزه‌ی ادبی ماوراءالنهر خراسان، عراق و آذربایجان روبه‌روییم که در مقایسه با حوزه واحد خراسان از گستره و موقعیت متفاوتی برخوردارند. با وجود این، گستردگی جغرافیا، دوری شاعران از یکدیگر و حتی تفاوت لهجه، دلیلی برای بی‌خبری آنان از شعر یکدیگر نبوده است؛ بلکه استقبال آنان از اشعار یکدیگر، نشان از پیوند و ارتباط عمیق میان آنان دارد. از نمونه این پیوندها می‌توان به مجموعه اشعار...

شعر آیینی تجلی ارزش­های ملی- میهنی و یا ارزش­های دینی و مذهبی است. آنچه امروز به عنوان شعر آیینی شناخته­می­شود، بیشتر تجلی­­گاه ارزش­های دینی و مذهبی چون توحیدیه­ها، مناجات­نامه­ها، اشعار عرفانی و به­ویژه اشعاری در مدح و رثای اهل بیت (ع) است. واقعه غدیر یکی از مهم­ترین مضامین اشعار آیینی در طول تاریخ به ویژه در میان شاعران شیعی است. شیخ احمد وائلی، آیت الله سید محمد جمال هاشمی گلپایگانی، سید­رض...

در زبان فارسی اشعار زیادی وجود دارند که سراینده اصلی آنها هنوز مشخص نشده است. یکی از این موارد، قصیده مشهوری با مطلع «سلام علی دار ام‌الکواعب/ بتان سیه‌چشم عنبرذوایب» است. تاکنون چند تحقیق در این باره صورت گرفته و منوچهری دامغانی، امیر معزی، برهانی، حسن متکلم کاشی و ابوالمعالی نصرالله منشی به عنوان سرایندگان قصیده مذکور معرفی شده‌‌اند. پژوهش حاضر با بررسی استدلال‌های به‌کاررفته در مطالعات پیشین...