جهان در قرن بیس تویکم شاهد تحولات سریع و بی سابقه در حوزه ی ژئوپلیتیکزیست محیطی است. اثرگذاری سیاست های ملّی و تصمیمات کشورها، بر تغییر اشکال و ابعادعملکرد فیزیکی زمین، به درجه ای رسیده است که مسائل زیست محیطی در قلمروهایمنطقه ای، فرامنطقه ای و کروی، ماهیتی ژئوپلیتیکی پیدا کرده است. این تأثیرات با گذشتزمان، شتابی سرسام آور به خود گرفته و به همین دلیل توجه صاحب نظران و تحلیلگران مختلفرا در سراس...

گرمایش جهانی یکی از اساسی ‎ترین مسائلی است که امروزه توجه بسیاری از کشورها را به خود جلب کرده است. این پدیده، به عاملی مهم در ایجاد فضای رقابت بر سر افزایش و کاهش گازهای گلخانه‎ای تبدیل شده است. از این رو، کارشناسان گرم‎شدن زمین را یکی از مهم‎ترین مشکلات محیطی، اقتصادی و سیاسی در قرن بیست‎ و یکم قلمداد می‎کنند. این نوشتار تلاش دارد، پدیدۀ گرمایش جهانی و چالش‎های بین المللی ناشی از آن را در چارچ...

ژنوم ژئوپلیتیک، نقشه ژنتیک سیاست هر کشور است که رفتار کشورها را در عرصه داخلی و به ویژه خارجی تحت تأثیر قرار می‌دهد. کشورها ژنوم‌های سایر بازیگران را به عنوان کدهای ژئوپلیتیک در نظر می‌گیرند. تعامل یا تقابل کد/ ژنوم کشورها فضایی را ایجاد می‌کند که می‌تواند هم راستا یا مغایر با منافع ملی و منطقه‌ای باشد. به‌طور مشخص این مقاله در پی پاسخ گفتن به این پرسش است که «در عرصه تقابل سیاست‌خ...

ژنوم ژئوپلیتیک، نقشه­ عوامل ثابت و متغیّر جغرافیایی تأثیرگذار بر سیاست و برخاسته از جغرافیای یک کشور است که سیاست خارجی را تحت ‌تأثیر قرارمی‌دهد. شناخت دیدگاه‌های ژئوپلیتیک نشأت‌گرفته از ژنوم­های ژئوپلیتیک همسایگان و شناسایی کدهای ژئوپلیتیک موجود در کشورهای هدف می­تواند نقشی مؤثر در اتخاذ سیاست خارجی هم‏راستا با وزن ژئوپلیتیک ایفا‏کند. با توجه به اشتراک در پیشینه‌ تاریخی، فرهنگی و نژادی عراق با ...

دیدگاه ها و نگرش های متفاوتی نسبت به موضوع و ماهیت امنیت و سازمان های نظامی وجود دارد که این دو تحت نفوذ عواملی مانند نوسان قدرت، رقابت ، همگرایی ، واگرایی ، بحران های سیاسی ، بحران های اقتصادی ، بحران های قومی و مذهبی ، ائتلاف صلح ، تجارت ، جنگ و ... است. استراتژیست ها با استفاده از ماتریس ها و جداول ارزیابی تهدیدات ، فرصت ها ، نقاط قوت و نقاط ضعف می توانند عوامل تهدید کننده ی امنیتی ( در ابع...

قفقاز جنوبی به لحاظ ژئوپلیتیک همواره از اهمیتی خاص برخوردار بوده و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و تغییرات ژئوپلیتیک صورت گرفته در منطقه قفقاز، عاملی بود که باعث اهمیت و تأثیرگذاری بیشتر عوامل ژئوپلیتیک این منطقه گردید. با توجه به همسایگی و اشتراکات تاریخی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران با این منطقه، عوامل(ویژگی‏های) ژئوپلیتیک قفقاز جنوبی را می‏توان بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تأثیرگذار دان...

قدمت واژة ژئوپلیتیک و دانش آن به‌خصوص در بعد نظری، اندکی فراتر از یازده دهه است، اما ریشۀ اندیشه و عمل ژئوپلیتیکی، به قلمروخواهی، قلمروسازی، قلمروداری و قلمروگستری انسان و جست­وجوی وی برای تأمین امنیت خود و قلمروش برمی‌گردد. بیشتر صاحب‌نظران جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک، بر تاریخی­بودن اندیشه و عمل ژئوپلیتیکی اذعان دارند، اما اتفاق­نظری در تعریف ژئوپلیتیک و دوره‌بندی‌های انجام­گرفته از اندیشه و ع...

کشورهای مختلف جهان دارای جایگاه متفاوتی به لحاظ اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، امنیتی و غیره هستند. مجموع این عوامل سبب تعیین رتبه‌ی جهانی کشورها در ساختار ژئوپلیتیک جهان می‌گردد. این جایگاه جهانی را ژئوپلیتیسین‌ها در اصطلاح جایگاه ژئوپلیتیک و مجموع و حاصل‌ضرب عواملی که منجر به تعیین این جایگاه ژئوپلیتیک می‌شود را وزن ژئوپلیتیک می‌گویند. بخش مهمی از عوامل تعیین کننده­ی وزن ژئوپلیتیک را ظرفیت‌های سرزمی...

بهره‌گیری از مفاهیم سایر علوم می‌تواند گاه در فهم مناسبات سیاسی و بین‌المللی راه‌گشای پژوهشگران باشد. یکی از بهره‌های مفهومی که در منظومه ژئوپلیتیک کاربرد یافته است، مفهوم «کد» و «ژنوم» ژئوپلیتیک است. ژنوم ژئوپلیتیک، نقشه ژنتیک سیاست هر کشور است که رفتار کشورها را در عرصه داخلی و به ویژه خارجی تحت تأثیر قرار می‌دهد. کشورها ژنوم‌های سایر بازیگران را به عنوان کدهای ژئوپلیتیک درنظر می‌گیرن...

بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی به دلیل خلاء ژئوپلیتیک به وجود آمده در اوراسیای مرکزی، این مجموعه جغرافیایی به یکی از مهم‌ترین حوزه‌های رقابت ژئوپلیتیک بین بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای تبدیل شد. در بین بازیگران منطقه‌ای در این حوزه ژئواستراتژیک می‌توان به روسیه، ترکیه و ایران اشاره کرد که دارای تعلقات ژئوپلیتیک ویژه‌ای در منطقه هستند. در حال حاضر، نمود حقیقی رقابت‌ ژئوپلیتیک بین این با...