همجواری قلمروی دولت عیلام نو با شاهنشاهی آشوریان و اتخاذ سیاست حمایت از بابل، منطقهای که مورد توجه توسعه طلبیهای آشور نیز بود، موجب نزاع و درگیری مداوم عیلام با آشور در دوره¬ی عیلام نو گردید. در نهایت و در طی درگیریهای مکرر دولت عیلام و به دلیل ادامه سیاست خارجی ضد آشوری، این دولت در قرن هفتم پ.م توسط حملات آشوربانیپال سقوط کرد و شوش ویران شد. در این پژوهش سعی شده با استفاده از منابع میانرودانی...

تصاویر سفال سامانی نیشابور که با اسلوب رنگارنگ در زیر لعاب شفاف ایجاد شده است به علت دارا بودن نقوش پیکره ای و مضامین روایی از اهمیت بسیاری برخوردار است. پیدایش این تصاویر در منطقه خراسان موجب شده تا شاخصه های هنر پارتی بیشتر از دیگر ادوار در شکل گیری این آثار موثر باشد. به علاوه تأثیرات هنر ساسانی، مانوی، بیزانسی، سغدی و...نیز در این تصاویر قابل شناسایی است. مضامین این تصاویر را می توان بازتا...

چکیده واژه‏نامه موضوعی- ریشه‏شناختی نام‏های جانوران در بندهشن ایرانی به کوشش مهدی خاکسار هدف از این پژوهش بررسی ریشه‏شناختی و موضوعی بر پایه نام جانورانی است که شرح آنها در کتاب بندهشن ایرانی آمده است. در این رساله پس از مرتب کردن نام جانوران به ترتیب حروف الفبا، ابتدا حرف‏نویسی و آوانویسی کلمه ذکر شده است. سپس بخشی از متن که کلمه مورد بحث در آن قید شده به همراه ترجمه آن ذکر می‏گر...

ساخت واژگان جدید از طریق ترکیب واژگان موجود در زبان یکی از سه شیوه ساخت واژه در زبانهای هندواروپایی و به تبع آن زبانهای ایرانی است. واژه مرکب واژه ای است که از دو یا چند جز مستقل تشکیل یافته و اجزای آن به طور مجزا در زبان بکار می روند ولی در پیوند با هم معنای جدیدی را می سازند. ترکیب از مهمترین مقولات بررسی زبانی است و در واقع مرز بین صرف و نحو می باشد. این گونه کلمات در زبان پهلوی هم مرسوم و پ...

تمثیل عرفانی چون حماسه ای است روحانی که از عشق ورزی به معشوق ازلی حکایت می کند و حکایات صوفیه در قالب حکایات و تمثیل ها، بخش مهمی از ادبیات عرفانی را تشکیل می دهند. این حکایات با اهداف گوناگونی در کتب صوفیه به کار گرفته می شوند که عمده ترین آنها تعلیم و ترغیب صوفیه در سیر و سلوک است. مجموعه ای از این حکایات تمثیلی به ادبیات مانوی، به ویژه تمثیل های عرفانی این متون، بازمی گردد. با وجود اینکه هیچ...

این مقاله با هدف معرفی دو ایران شناس برجسته، آلبرت خروموف و میخائیل اندری اف، و آثار آن ها به نگارش درآمده است. آلبرت خروموف (۱۹۳۰-۱۹۸۷م) در نوگراد روسیه دیده به جهان گشود و بعد از اتمام تحصیلات به شهر دوشنبه آمد و تمام عمر خود را صرف پژوهش در گروه زبان های ایرانی کرد. عمدۀ فعالیت های خروموف پژوهش در زبان ها و گویش های ایرانی ازجمله یغنابی و سغدی، زبان ها و گویش های پامیر، زبان های شرقی ایرانی،...

این مقاله با هدف معرفی دو ایران‌شناس برجسته، آلبرت خروموف و میخائیل اندری‌اف، و آثار آن‌ها به نگارش درآمده است. آلبرت خروموف (۱۹۳۰-۱۹۸۷م) در نوگراد روسیه دیده به جهان گشود و بعد از اتمام تحصیلات به شهر دوشنبه آمد و تمام عمر خود را صرف پژوهش در گروه زبان‌های ایرانی کرد. عمدۀ فعالیت‌های خروموف پژوهش در زبان‌ها و گویش‌های ایرانی ازجمله یغنابی و سغدی، زبان‌ها و گویش‌های پامیر، زبان‌های شرقی ایرانی،...

فعل آینده در زبان‌های ایرانی از دورۀ باستان تاکنون با تحولاتی همراه بوده‌است. در فارسی باستان ساخت خاصی به نام آینده وجود نداشت و غالباً از وجه التزامی برای اشاره به آینده استفاده می‌شد. در اوستایی، علاوه‌بر وجه التزامی، فعل مستقل آینده نیز وجود داشت که از این ساخت تنها وجه اخباری و صفت فاعلی موجود است. در گروه غربی زبان‌های ایرانی میانه، خلأ کاربرد فعل آینده با وجه مضارع التزامی و مضارع اخباری ...

هم‌زمانی تاریخی حکومت سامانی و آل‌بویه، نوزایی فرهنگی و هنری عمده‌ای را سبب شد. در این دوران، سامانیان و آلبویه‌ در آثار هنری خود از هنر ساسانی تأثیر پذیرفتند، لکن تأثیرات آن‌ها از جهاتی با یکدیگر متفاوت است. هدف پژوهش حاضر مطالعة شباهت‌ها و بیان علل تفاوت‌ها در تأثیر‌پذیری هنر سامانی و آل‌بویه از هنر ساسانی است. از آنجا که هنر دوره سامانی و آل‌بویه در تحولات هنر دوره‌های بعدی سهم بسزایی دارند،...

در متون بازمانده از زبان فارسی دری برخی افعالی وجود دارند، که در ساخت آن‌ها، بر خلاف صورت معمول فعل در این زبان، به جای پایانه‌های صرفی فعل، از ضمایر شخصی متصل استفاده شده است؛ از این رو پژوهندگان دستور زبان فارسی به این افعال عنوان «ضمیرساخت» داده‌اند. کاربرد این افعال عموماً در بیان شرط و تمنا است و شواهد مطمئنی از سه صیغۀ دوم شخص مفرد و جمع و اوّل شخص جمع از آن در دست است. تنها نظر پذیرفته‌شده...