کهن‌الگوی ماندالا یکی از دیریاب‌ترین تصاویر ذهنی و بازماندة اجداد بشری است که دارای مفاهیم مختلف اعم از تکامل و فردانیت است. یونگ روانشناس سوییسی، این کهن‌الگو را نماد خویشتن می‌شمارد که ابتدا از دین وارد روانشناسی و سپس به حوزة ادبیات وارد گردید. این صورت ازلی بیشتر در آسیای شرقی و بین هندوها و بوداییان مورد توجه است و شامل دایره-ای محصور در مکعب است. در آثار ادبی و هنری، نمود این کهن‌الگو در ...

امروزه بررسی متون گذشته از منظرهای نوین یکی از محورهای بنیادین مطالعات ادبی است. در این میان نقد اسطوره شناختی یا کهن الگویی که رویکردی تلفیقی از علومی چون روان‌شناسی و انسان‌شناسی است از اهمیتی ویژه برخوردار است. ‌این نوع رویکرد بر پایة اندیشة کارل گوستاو یونگ شکل گرفت، او پس از مطالعه‌ی اسطوره‌های ملل مختلف، به منشأ آن‌ها توجه و «ناخوداگاه جمعی» -که حاوی کهن‌الگوهاست- را به عنوان خاستگاه مشتر...

چکیده ندارد.

هر اثر ادبی بر مبنای نوع نگرش مخاطب، امکان زایش مجدد می یابد. این زایش های دوباره است که می تواند ماندگاری یک اثر را تضمین کند. قابلیت های یک متن به پژوهشگر این اجازه را می دهد که بتواند از زوایای مختلف به اثر وارد شده و مفاهیم آن را مجدداً بر پایه ی فکر و اندیشه ای نو، بازسازی کند. هزار و یک شب نیز از جمله آثار ارزشمند و چند بعدی متون ادبی است که ژرف ساخت آن، امکان بررسی های متعدد را به محقق می...

به نظر ما شباهت دیدگاه های یونگ با مولانا در غزلیات شمس به سه بخش تقسیم می شود. بخش نخست شامل کهن الگوها می شود. یونگ بود که به وجود ضمیر مشترکی در همه ی آدمیان اصرار ورزید و محتویات این ضمیر را archetype یا کهن الگو نامید. از نگاه یونگ کهن الگوها گوناگون اند؛ اما مهم ترین آن ها عبارت اند از: نقاب، سایه، آنیما، آنیموس، پیرخردمند و خود. از آن جا که زبان مولانا در غز ل ها، به گفته ی مناقب نویسان ...

چکیده ندارد.

داستان حضرت خضر در ادبیات و مفاهیم و فرهنگ این مرز و بوم با دو روایت شناخته شده است، یکی پیشگامی خضر در سپاه ذوالقرنین(اسکندر) در جستجوی آب حیات که خضر با گام نهادن در ظلمات به آب حیات دست می یابد؛ دیگری روایت ملاقات حضرت خضر با حضرت موسی(ع) در مجمع البحرین، که خضر با انجام کارهای شگفت موجب حیرت و تعجّب حضرت موسی می شود. عناصر و نشانه ها و مفاهیم موجود در این دو روایت آب حیات، جاودانگی، قرار گرف...

طبق نظر یونگ «کهن الگوها» در ناخودآگاه جمعی از طریق نمادها ظهور می یابند. زمین یکی از نمادهای طبیعی است که با مفهوم مادر زمین، مادر هستی و محبوبه سابقه ای اسطوره ای در ذهن انسان دارد. این مفاهیم به نوعی با مفهوم سیاسی زمین که اغلب مترادف واژه وطن است، مرتبط می گردد؛ به دیگر عبارت مسائل سیاسی در شکل اسطوره و با تکنیک های ویژه آن به تصویر کشیده می شود. پژوهش پیش روی به بررسی این کهن الگو در اشعار...

بررسی کهن الگوی سایه در شاهنامه *   اشرف خسروی 1 دانشجوی دکتری دانشگاه اصفهان دکتر محمود براتی دانشیار دانشگاه اصفهان دکتر سیده مریم روضاتیان استادیار دانشگاه اصفهان چکیده کهن الگوی سایه یکی از مهمترین موضوعات نظریة یونگ است. یونگ، سایه را  جنبة منفی و حیوانی  شخصیّت و چکیدة  صفات ناخوشایندی می­داند که با قوانین و قواعد زندگی خودآگاهانه مناسبتی ندارد و انسان مدام آنها را پنهان می­کند. ا...

شیوه پردازش نمادها و شخصیّت ها - دو عنصر داستانی برجسته- در مثنوی معنوی، از تأثیرپذیری مولانا از باورهایش در مورد انسان سرچشمه گرفته است. در این جستار کوشش بر آن است که برخی جنبه های رمزآمیز مثنوی معنوی، با بهره گیری از مفاهیم روان شناسی و اسطوره ای نمایان گردند. در این راستا مفاهیم روان شناسی داستان «رومیان و چینیان» در ارتباط با نظریه های ناخودآگاه فردی فروید، ناخودآگاه جمعی و کهن الگوی خویشتن...