با آن­که مثنوی معنوی یکی از جامع­ترین و بزرگ­ترین آثار عرفانی ادبیات فارسی محسوب می­شود، سراینده آن آشکارا بیان می­کند که از گفتن برخی مطالب و آموزه­های عرفانی سر باز زده­است. هدف این مقاله بررسی این ناگفته های مولوی در مثنوی است. مطالعه ی حاضر با بهره­گیری از شیوه­های علمی، نخست بر اساس «نظریه ی ارتباط» یاکوبسن به چگونگی انتقال پیام و نحوه ی برقراری ارتباط فرستنده و گیرنده پرداخته­است. سپس دلا...

این جستار، دعای سال نو را به منزلة اثری ادبی در نظر می‌گیرد. ابتدا به چند الگوی ارتباطی از جمله الگوی یاکوبسن، اشاره می‌شود. در این الگوها جایی برای موقعیت ارتباطی دین شناختی متصور نیست. این مقاله سرآغاز ورود به حیطة گفتمان دینی از جمله ادعیه است. ابتدا از پیشینة ادعیه به منزلة آثار ادبی سخن به میان می‌آید. بعد، به ویژگی‌های زبان ادعیه اشاره می‌شود. سپس نقش شعری دعا در پرتو ساختار و کارکرد زبان...

ادب غنایی یکی از گسترده‌ترین انواع ادبی است که هدف آن گزارش و بیان احساسات گوینده و در کنار آن، لذّت بخشیدن به مخاطب است. گویندة ادب غنایی می‌تواند از روش‌های مختلفی برای بیان «پیام غنایی» خود استفاده کند. آنچه در مقالة حاضر مطرح می‌شود، ارائة ابزارهایی برای طبقه‌بندی و تمایز ادب غنایی از دیگر انواع ادبی است. جامعیّت این ابزارها سبب کاربرد گستردة آنها شده است، به گونه‌ای که می‌توان آنها را در طبق...

در این پژوهش،بامطالعۀ موردی یک بیمار زبان‏پریش-که گویش مازندرانی را به ‏صورت غیر‏مستقیم وگویش فارسی معیار را به ‏صورت مستقیم فراگرفته است- ای نموضوع را بررسی کرده‏ایم که با توجه به اینکه در دوران بزرگ‏سالی، میزان تسلط زبانی این فرد برهر‏دو گویش، یکسان است، در کدام گویش، پایایی توانش زبانی اوبیشتراست و چه عامل یاعواملی دراین مسئله نقش دارد. مبنای بحث ما این ایدۀ یاکوبسن است که زبان‏پریشی ازهر‏نو...

از دستاوردهای مثبت زبانشناسی برای ادبیات، تحلیل ادبی و بررسی سبک بیان متون به روش علمی است. زبانشناسی می تواند کاربردی مناسب در تحلیل متون نمایشی داشته باشد تا وجوه مختلف درام را آشکار کند؛ به شرط آنکه بتواند تبیینِ جامعی از تمام ابعاد ساختار زبانی متن نمایشی و کارکردهای آن به دست دهد. «نظریه ارتباط» از «رومن یاکوبسن»، نظریه ای جامع و نوینی است که با بکار بردن دقیق آن در متون نمایشی می توان به ت...

چکیده ندارد.

هدف اصلی این مقاله تحلیل گزیده هایی از کلام امام علی (ع) بر مبنای دو اصل مهم زبانشناسی متن مدار یعنی انسجام متنی و توازن می باشد. انسجام یکی از مشخصه های متن است که روابط دستوری و یا واژگانی بین عناصر متن ایجاد می کنند و پیوستگی معانی و مفاهیم متن را ممکن می سازند. توازن یک فرآیند ادبی است که از طریق تکرار کلامی حاصل می آید و در سه سطح آوایی، واژگانی و نحوی طبقه بندی می شود (نکویدوسون، 1975، صص...

فرمالیسم از جنبش‌های اثرگذار اوایل سده‌ی بیستم میلادی است که هم‌اکنون پس از یک قرن ارزش‌های نظری خود را حفظ کرده است و هم‌چنین در بررسی متون تازگی دارد. فرمالیسم حرکتی بود از محتواگرایی ادبیات روسیه به سمت فرم. از چهره‌های برجسته‌ی فرمالیسم می‌توان به ویکتور شکلوفسکی، بوریس توماشفسکی، بوریس آیخنباوم، یوری تینیانوف، رومن یاکوبسن، موکاروفسکی و حتی باختین اشاره کرد. آنان از آغاز به صناعت و آشنایی‌...

هدف پژوهش حاضر نقد و تحلیل ویژگی‌های آوایی غزلی از سعدی با رویکردی ساختارگرایانه است. برای این منظور، در بخش نخست، نگاهی گذرا به نقد ساختارگرا و روش یاکوبسن و در بخش دوم، غزلی از سعدی بر پایه این روش نقد و تحلیل می‌شود. در این تحلیل، بررسی می‌شود آیا وزن، بحر، قافیه و ردیف انتخاب شده توسط شاعر، القاگر مفهوم و محتوای غزل هست یا خیر. پس از آن با این استدلال که واج‌ها به طرق مختلف می توانند در موس...

در این مقاله با در نظر گرفتن نظریه های یاکوبسن، زبان شناس و یکی از صورتگرایان معروف، به بررسی شعر«مست و هشیار» پروین اعتصامی به عنوان نمونه ای ازشعر کلاسیک فارسی پرداخته شده است. با توجه به اینکه به عقیدة این منتقد و سایر صورتگرایان، متن ادبی قبل از هر چیز مجموعه ای از پدیده های ویژة زبانی است، شعر مورد نظر از لحاظ ویژگی های ساختاری و چه گونگی توازن موجود در شعر، ویژگی دستوری به ویژه در بررسی ا...