حماسه‌های بزرگ ایران و یونان، «شاهنامه» و «ایلیاد» از جهات فراوانی قابل بررسی و مقایسه‌اند. از آن جمله جایگاه شخصیت زن در این دو کتاب و به ویژه «هلن» ملکة زیبایی و منیژه بانو فرد دلدادة «بیژن». «هلن» به روایت «هومر» زیباترین زن جهان همسر «منلاس» است که دلدادة «پاریس» پسر «شاه پریام» پادشاه «تروا» می‌شود و به همراه «پاریس» با دستبرد به خزانة پادشاهی به «تروا» می‌گریزد و زمینة جنگ طولانی و  طاقت‌...

تربیت یونانیان باستان بر اساس اشعار هومر یا تراژدی‌نویسان بوده، و افلاطون تقریبا در تمام آثارش به‌ویژه در رساله «جمهوری»، که کاملترین و بهترین اثر اوست، به دشمنی با شعر و تراژدی، و تربیت حاصل از آن می‌پردازد؛ و در سه کتابِ،  دوم، سوم، و دهم از کتاب‌های دهگانه جمهوری، بیشتر از نوشته‌های دیگرش به شعر و تراژدی تاخته، با ذکر دلایلی، شاعران و تراژدی‌نویسان را از دولتشهر آرمانی‌اش بیرون می‌کند. نخ...

نقش متون علمی و فلسفی تمدن اسلامی در بیداری و پیشرفت علمی، عقلی و صنعتی غرب، بر بسیاری از محققان تاریخ علم و حکمت، پوشیده نیست. در فاصله قرون یازدهم تا سیزدهم میلادی، انبوهی از آثار و نوشته های علمی و فلسفی مسلمانان از زبان عربی به زبان لاتینی برگردانده شد و در این فرایند حتی متون و منابع علمی و فلسفی یونانیان به ویژه فلسفه ارسطو نیز از طریق مسلمانان به دنیای غرب لاتینی شناسانده شد؛ به گونه ای ...

ریشه دانش جغرافیا در ایران، به سده های پیش از اسلام می رسد. با این وجود، جغرافیدانان مسلمان ایرانی در گسترش این دانش نقش انکارناپذیر و خدمات ارزنده ای داشته اند. شاید بتوان تشکیل بیت الــحکمه، با حضور دانشمندان ایرانی در روزگار مأمون عباسی و شکل گیری نهضت ترجمه را آغازی برای تــلاش سازماندهی شده مسلمانان برای آگاهی از دانش دیگران از جمله دانش جغرافیایی ایرانیان، رومیان، یونانیان و هندیان دانست....

قرآن کریم و تورات به خودی خود فاقد سامانۀ زیستی »هستند و قصد و غایتی برای ارائۀ طبقهبندیای کامل  و منطقی از موجودات، همانند یک متن زیستشناختی یا جهانشناختی ندارند و آیاتی که در آنها درج شده،انعکاسی از دانش مخاطبانشان به موجودات است. شباهتهایی میان جهانشناسی قرآن کریم و تورات درپیدایش و نوع نگاه به موجودات، به ویژه در زمینۀ رُستنیها دیده میشود که میتواند ناشی از منشأ واحدوحیانی، و فرهنگ و دانش مش...

جنگ­های مادی (دولت هخامنشی با یونانیان) از مهمترین سرفصل‌های تاریخ دورۀ باستان است. مهمترین مسئله در بررسی این جنگ کمبود و یک‌طرفه بودن منابع است. در حالیکه هیچ منبع ایرانی و شرقی سخنی از این جنگ نزده، منابع یونانی (در رأس آنان هرودت) به تفصیل جزئیات آن را شرح داده‌اند. اما هرودت به دلیلی ناروشن کتاب خود را با نبرد موکاله و محاصرۀ سِستوس (479 پ.م) به پایان رسانده است. دیگر منابع یونانی روایت‌های...

فلسفه روایت عام و فراگیر درباره وحدت و ثبات، و کثرت و تغییر در عالم و ذهن انسان است. ارسطو، ابن سینا و توماس آکوئینی به تبیین آن در موضوع مابعدالطبیعه پرداختند. اگرچه به نظر می رسد که هر سه متفکر موضوع مابعدالطبیعه را موجود بماهو موجود دانسته اند، اما معنا و سپهر موجود نزدشان متفاوت است. ارسطو در موضوع مابعدالطبیعه وحدت و ثبات را در سه حوزه دیده است؛ به عنوان حکمت در چهار علت طبیعی، به عنوان فل...

در عصر عباسیان، نهضت ترجمه زمینه ی آشنایی اطبای مسلمان را با متون طبی اصیل یونانی فراهم آورد. با بررسی متون تاریخ طب پس از اسلام درمی یابیم که منشأ بسیاری از نهادهای آموزشی طب پس از اسلام، روش های آموزشی مرسوم در یونان باستان است. در واقع در حوزه ی آموزش نظری، مسلمانان بسیاری از روش های یونانیان را اقتباس نمودند در حالی که در حیطه ی آموزش عملی شاهد کم ترین تأثیر هستیم. این شیوه های رایج آموزش ط...

در آغاز قرن پنجم پیش از میلاد، در بخش جغرافیایی کوچکی از سرزمین کهن یونان، شیوۀ زندگی متمدنی در قالب سازمان برجستۀ پولیس شکل گرفته بود. در این سرزمین باستانی و کرانه های ساحلی آن اقوام گوناگونی سکونت داشتند؛ یکی از آنان قوم «آخایی» نامیده می شد. قبیله ای از این قوم در منطقۀ «هلاس» سکنی گزید و از این مقطع به بعد یونانیان خود را «هلنی» نامیدند. هلنی های اصیل با پشت سر گذاردن دنیای کهن و «عصر ظلمت...

علاوه بر  تحولات سیاسی  در عصر  ساسانیان، وضوح پیشرفتهای  خاص علمی و فرهنگی نیز در این روزگار چشمگیر بوده است. اقدامات پادشاهان ساسانی و نقش آنها در ترجمه کتاب یونانی و هندی به زبان  پهلوی،  نگرش ایرانیان را نسبت به  علم ودانش   دچار تحول  کرد.و در این  میان گندی شاپور  به عنوان مرکز بزرگ علمی ودانشگاهی  معتبر از جایگاه والایی برخوردار گشت. بنای این شهر را به عصر شاپور اول  و اوج گسترش  فرهنگی ...