مطالعه همانند سازی از منظر حقوق جزا

یکی از بزرگترین دستاوردهای نوین عرصه پزشکی، تکنولوژی شبیه سازی میباشد. همزمان با اعلام برخی نتایج موفقیت آمیز در این دانش، شاهد موضع گیریهای متفاوت و مناقشاتی از سوی علما و اندیشمندان حوزه های مختلف علمی، اخلاقی، دینی، اجتماعی و حقوقی اعم از شاخه کیفری، مدنی و بین الملل بوده ایم که این امر باعث پیدایش میدانی بزرگ برای تلاقی افکار و تعاطی آراء گردیده است. برآیند این چالشها در حوزه حقوق جزا منجر به تصویب پاره ای قوانین و جرم انگاری همانندسازی در ابعاد فراملی و به تبع آن در برخی کشورها، در عرصه ملی شده است گرچه دامنه جرم انگاری های انجام شده از منع تمام گونه های همانندسازی تا منع صرف همانندسازی انسان متغیر بوده است. این سیاست جنایی متغیر دولتها عمدتاً ناشی از تفاوت باورهای مذهبی و دینی و تنوع اندیشه های اخلاقی حاکم بر آنها میباشد. در این مکتوب پس از بیان مفاهیم پایه ضمن بررسی دیدگاه های اخلاقی و دینی در قبال شبیه سازی، به مواضع حقوقی و برخی مصوبات، اسناد و گزارشات در عرصه ملی و بین الملل پرداخته شده است. با مطالعه اسناد و منابع موجود و به استناد بیان غالب فقها و به حکم عقل سلیم و همگام با تابعان حقوق بین الملل بویژه برخی کشورهای صاحب دانش شبیه سازی با سیاست کیفری پیشرفته، لزوم جرم انگاری همانندسازی را میتوان نتیجه گرفت، ولیکن باید بین همانندسازی مولد و غیرمولد تفاوت قائل شد و با توجه به فوائد و کاربردهای همانندسازی غیرمولد (تحقیقاتی- درمانی) میتوان این گونه از همانندسازی را براساس مقررات و آئین نامه ها، قانونمند و تجویز نمود. در کشورمان، ایران، علیرغم پیشرفت های تکنولوژیکی این پدیده، از نظرحقوقی گامهای چندانی برداشته نشده است. از آنجا که بخش عمده ای از حقوق ما تأثیر پذیرفته از فقه ناب شیعه است، ما پس از بررسی فقهی موضوع و اثبات جایز بودن ذاتی این پدیده، به دلیل پیامدهای بعدی و مفاسد مستتر در آن ممنوعیت آنرا حداقل در زمان معاصر استنتاج کردیم و در خاتمه لزوم جرم انگاری همانندسازی انسان را در کنار تجویز همانندسازی تحقیقاتی- درمانی(غیرمولد) براساس مقررات و قوانین لازم و تهیه آئین نامه های دقیق نتیجه گرفتیم و پایان رساله با برخی پیشنهادات نگارنده در این وادی رقم خورده است.