نقش مدیریت شهری در کنترل آثار اجتماعی ناشی از توسعه صنعتی در شهر عسلویه

یکی از مهمترین ابزارهای توسعه در ایران توسعه صنعت نفت و گاز است. ایران با دارا بودن منابع سرشار، از ظرفیت بالایی جهت توسعه این دسته از صنایع برخوردار است. در زمان حاضر، منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس جنوبی که بزرگترین منبع شناخته شده گاز جهان می باشد طلایه دار توسعه ی صنعت نفت و گاز در کشور است. اما پژوهش ها نشان می دهد که با گذشت بیش از یک دهه از شروع توسعه ی صنعت در عسلویه، مسائل و مشکلات بسیاری گریبانگیر ساکنان این منطقه شده است و مساله ی اصلی تحقیق حاضر نیز کنترل وکاهش پیامدهای توسعه صنعت در این منطقه است. در این میان، مدیریت شهری با هدف ارتقای شرایط کار و کیفیت زندگی شهروندان، حفاظت از حقوق آن ها و تشویق به توسعه اقتصادی و اجتماعی پایدار می کوشد مسائل و مشکلات را شناخته و زمینه رفع آنها را فراهم نماید. لذا هدف اصلی تحقیق شناخت نقش مدیریت شهری در کاهش پیامدهای ناشی از توسعه صنعت نفت و گاز در شهر عسلویه می باشد. در کنار مسائل و مشکلات فراوان عسلویه، یکی دیگر از دلایل اهمیت و ضرورت تحقیق حاضر از آنجا ناشی می شود که تاکنون هیچ پژوهشی در مورد نقش مدیریت شهری در کاهش اثرات توسعه صنعت نفت نه تنها در منطقه عسلویه بلکه در کشور نیز انجام نشده است. بر این اساس، سوالات تحقیق بر سه محور اصلی قرار گرفت: شناخت پیامدهای توسعه صنعتی، شناخت عملکرد نهادهای مدیریت شهری و تدوین برنامه های آینده آنها در جهت کنترل پیامدها. تحقیق حاضر از نوع تحقیق کاربردی است و در آن هر دو بعد اکتشافی و توصیفی مورد توجه قرار گرفته است. جامعه آماری تحقیق شامل مدیران و مسئولان کلیه نهادهای مدیریت شهری ؛سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس و شرکت های تابعه، سازمان های شهری، نهادهای اجتماعی محلی، هیات های فرهنگی، اجتماعی و مذهبی؛ امام جمعه، سرمایه گزاران اقتصادی، مطلعین محلی و دیگر عناصر تاثیر گذار در سطح شهر می باشد. روش نمونه گیری از نوع غیرتصادفی و به صورت گلوله برفی است و ابزار جمع آوری داده ها عبارت است از: پرسش نامه، مصاحبه و مشاهده. یافته های تحقیق حاکی از آن است که آلودگی هوا، دود و بوی گاز، تصرف دریا و ساحل توسط صنعت، پارتی بازی در امور مربوط به اشتغال، و شیوع بیماری های ناشی از صنعت از بالاترین میزان شدت و اهمیت برخوردار است و تخریب و کم کاری کارگران، قطع برق، تغییر لباس های محلی، از بین رفتن زبان و گویش محلی و وجود کارتن خواب در شهر در ردیف آخرین پیامدها قرار دارد. در حاشیه قرار گرفتن بومیان، افزایش تضادهای فرهنگی و کاهش کنترل های اجتماعی نیز جزء مهمترین پیامدهای فرهنگی توسعه صنعت در عسلویه می باشد. همچنین بر طبق نتایج تحقیق اصلی ترین نهادهای مدیریت شهری شامل سازمان منطقه ویژه، شهرداری، شورای شهر، بخشداری، نماینده مجلس و امام جمعه در خصوص مهمترین پیامدهای توسعه صنعتی؛ آلودگی هوا، دود و بوی گاز، شیوع بیماری های ناشی از صنعت و تصرف دریا و ساحل کمترین فعالیت را داشته اند. همچنین شهرداری نیز عمدتا در حل مسائل سخت افزاری مانند فضای سبز و وضعیت کالبدی شهر فعال بوده و در خصوص مسائل فرهنگی و پیامدهای نرم افزاری عملکرد ضعیفی داشته است. در بخش پایانی نیز برنامه نهادهای مختلف مدیریت شهری به منظور کنترل پیامدهای توسعه صنعتی ارائه شده است.