الگوهای بنیادین واژگانی و نحوی داستان های ترجمه ای و تألیفی مترجم-مولفان

ویژگی های بنیادین متنی داستان های تألیفی و داستان های ترجمه ای مترجم-مولفان فارسی از لحاظ تنوع واژگانی، تراکم واژگانی، متوسط طول جمله و نوع جملات با یکدیگر مقایسه شدند. توصیف زبان مترجم-مولفان، به عنوان بخشی از نظام چندگانه ادبی زبان فارسی، در چارچوب مطالعات توصیفی ترجمه از یک سو و شباهت الگوهای متنی به کار رفته در دو نوع متن ادبی یک مترجم-مولف از سوی دیگر علاوه بر روشن نمودن بخشی از تعاملات نظام های ادبی، جایگاه مترجم-مولفان را در مقام مترجم بررسی می کند. در این تحقیق، بیست رمان ترجمه ای و تألیفی از ده مترجم-مولف فارسی انتخاب گردید و هدف پاسخ دادن به پرسش «آیا میان رمان های ترجمه ای و تألیفی فارسی از لحاظ تنوع واژگانی، تراکم واژگانی، نوع جملات و متوسط طول جمله شباهتی وجود دارد؟» بود. این بررسی در چارچوب مطالعات توصیفی ترجمه و زبان شناسی متنی صورت گرفت که طبق آن ها زبان ترجمه و زبان غیرترجمه با یکدیگر متفاوت و هر دو در درون زبان و فرهنگ مقصد درخور مصالعه و بررسی هستند. پیکره ای مقایسه ای شامل دو بخش ترجمه ای و تألیفی و با اندازه بیش از پانصد هزار کلمه تهیه شد. سپس داده های مورد نیاز برای بررسی الگوهای واژگانی و متوسط طول جمله با استفاده از نرم افزار تحلیل متن به دست آمد. نوع جملات نیز از طریق مشاهده تعیین شد. در نهایت بخش ترجمه ای پیکره با بخش تألیفی مقایسه شد و محاسبات معناداری آماری نتایج مقایسه انجام پذیرفت. تنوع واژگانی نسبت کلمات منحصر به فرد پیکره به کل و تراکم واژگانی نسبت کلمات قاموسی به کل است که هر دو به صورت درصد بیان می شوند. نتایج تحقیق نشان داد که الگوهای بنیادین واژگانی و نحوی داستان های ترجمه ای و تألیفی مترجم-مولفان فارسی شباهت بسیاری به یکدیگر دارند. مقایسه پربسامدترین مقولات دستوری دو جزء پیکره نیز نتایج حصل از تحقیق را تأیید می کند. نتایج تحقیق علاوه بر توصیف زبان مترجم-مولفان در داستان های ترجمه ای و در داستان های تألیفی، موید این موضوع است که تحصیلات دانشگاهی و فرآیند خودآگاه سازی دانش زبانی نقش موثری در تربیت مترجمان کارآمد دارد چرا که تقریباً تمامی مترجم-مولفان فارسی تحصیلات دانشگاهی در زمینه ترجمه ندارند و در درجه اول به عنوان نویسنده شناخته می شوند.