هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای در صدف (crassostrea gigas) و رسوبات در منطقه بین جزرومدی سواحل استان هرمزگان

خلیج فارس به دلیل نیمه بسته بودن و تعویض کم آب در آن شرایط بسیار مناسبی را برای ته نشینی آلاینده ها مهیا می کند. این دریا مهمترین شاهراه حمل و نقل نفت جهان می باشد، به همین دلیل مقادیر زیادی از این آلاینده را دریافت می کند. رشد روز افزون جمعیت های ساحلی در سال های اخیر در منطقه منجر به توسعه صنایع شده و به تبع آن میزان فاضلاب تولیدی افزایش یافته، که مقادیر زیادی از این فاضلاب ها به دریا تخلیه می گردد. مطالعات متعددی پیرامون آلودگی های مختلف در آب، رسوبات و موجودات زنده در خلیج فارس در مناطق مختلف صورت گرفته است اما در استان هرمزگان اطلاعات منتشر شده در مورد میزان آلودگی موجود در اکوسیستم دریا، بسیار اندک می باشد. در این مطالعه غلظت هیدرو کربن های آروماتیک چند حلقه ای در رسوب و دوکفه ایcrassostrea gigas در سواحل استان هرمزگان در دو فصل تابستان و زمستان 1388 مورد بررسی قرار گرفت. 5 ایستگاه (بندر لنگه، بندر پهل، بندر شهید رجائی، اسکله شیلات بندر عباس و بندر کلاهی) در طول سواحل استان هرمزگان انتخاب شد و نمونه های رسوب و اویستر از ناحیه بین جزر و مدی در هر ایستگاه جمع آوری و همراه با یخ به آزمایشگاه منتقل گردید. نمونه ها توسط دستگاه فریز درایر خشک شدند. نمونه های رسوب با استفاده از روش de mora و همکاران (2011) و به وسیله ی دستگاه مایکروویو و با استفاده از مخلوط n-هگزان و دی کلرو متان استخراج شده و بر طبق روش (1999) moopam جداسازی و خالص سازی شد. استخراج pahs از نمونه های اویستر با استفاده از متانول و بر طبق روش de mora و همکاران (2011) انجام پذیرفت. سپس غلظت هیدروکربن های آروماتیک با استفاده از دستگاه gc-ms سنجیده شد. غلظت کل هیدروکربن های آروماتیک حلقوی (tpahs) در رسوب ایستگاه های بندر لنگه، بندر پهل، بندر شهید رجایی، اسکله شیلات بندر عباس و بندر کلاهی در مرداد ماه به ترتیب 86/756 ، 39/34، 91/261، 76/51 و ng/g33/1068 و در دربهمن ماه به ترتیب 99/2153 ، 7/253، 37/144، 9/111 و ng/g 47/492 بدست آمد. میانگین غلظت tpahs در بافت نرم دو کفه ای c. gigas در مرداد ماه به ترتیب 27/1595، 57/510، 47/481، 1/201 و ng/g 31/471 به ترتیب برای ایستگاه های بندر لنگه، بندر پهل، بندر شهید رجایی، اسکله شیلات بندر عباس و بندر کلاهی و در بهمن ماه به ترتیب 15/1422 ، 34/392، 41/575، 99/524و ng/g58/1473 اندازه گیری شد. غلظت tpahs در رسوبات و بافت نرم در ایستگاه های مختلف تفاوت معناداری را نشان داد (p<0.05). بیشترین آلودگی tpahs در رسوبات در بهمن در ایستگاه بندر لنگه و در مرداد ماه در ایستگاه بندر کلاهی مشاهده گردید. در بافت نرم بیشترین میزان در بهمن ماه در بندر کلاهی و در مرداد ماه در بندر لنگه محاسبه گردید. مقایسه غلظت tpahs در رسوبات و اویسترها در بین دو فصل سرد و گرم اختلاف معنا داری را نشان نداد. هیدروکربن های با وزن مولکولی بالا در رسوبات و اویسترهای همه ی ایستگاه ها غالب بودند. تعیین منشأ هیدروکربن های آروماتیک در رسوبات و اویستر ها ، غالبیت هیدروکربن های آروماتیک با منشأ پایرولیتیک که از احتراق مواد حاصل می شوند را نشان داد. نتایج نشان داد که غلظت tpahsدر رسوبات همه ی ایستگاه ها در هردو فصل در اکثر ایستگاه ها از استاندارد رسوب محیط زیست آمریکا و استاندارد محیط زیست فلوریدا کمتر است و بر اساس طبقه بندی baumard و همکاران میزان آلودگی رسوبات در حد متوسط و بالا گزارش گردید. غلظت tpahs در اویسترهای همه مناطق از میزان استاندارد epa، کمتر بوده و آلودگی بالایی را نشان ندادند.