بررسی اثر تیمار بذری اسید فلوویک و اسید هیومیک بر عملکرد دانه و افزایش تحمل تنش خشکی در ارقام گندم دیم

به منظور بررسی اثر تیمارهای بذری حاوی مواد هیومیکی (هیومکس و هیومیکا) بر صفات مرتبط با عملکرد و اجزا عملکرد پنج ژنوتیپ پیشرفته گندم نان، آزمایشی در سال 1390 به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی معاونت موسسه تحقیقات کشاورزی دیم سرارود انجام شد. فاکتور اول تیمارهای بذری حاوی مواد هیومیکی (هیومکس و هیومیکا) و فاکتور دوم ژنوتیپ که شامل ارقام، ریژاو، اوحدی، کریم، آذر-2 و ژنوتیپ بوما-2 بودند. نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین های صفات در هر دو شرایط دیم و آبیاری نشان دهنده وجود تنوع بین تیمارهای بذری مورد بررسی برای اکثر صفات در هر دو شرایط دیم و آبیاری بود. در هر دو شرایط دیم و آبیاری نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین تیمارهای بذری در سطح احتمال 1? برای صفات، سرعت رشد اولیه، تعداد سنبله، طول سنبله، تعداد سنبلچه بارور، طول پدانکل، طول پدانکل اکستروژن، تعداد دانه، وزن هزار دانه، درصد پروتئین دانه و عملکرد کل دانه اختلاف معنی داری وجود داشت ولی همچنین بین تیمارهای بذری از نظر دمای سطح برگ پرچم و دمای کانوپی اختلاف معنی داری مشاهده نشد. همچنین استفاده از تیمارهای بذری حاوی مواد هیومیکی سبب افزایش محتوای نسبی آب برگ (rwc)، کاهش آب نسبی از دست رفته برگ (lwl) و کاهش درصد خسارت به غشا سلولی شد و تیمار بذری هیومکس در اکثر صفات برای هر دو سایت دیم و آبیاری به عنوان تیمار بذری برتر شناخته شد. در بین ژنوتیپ ها نیز اختلاف معنی داری مشاهده نشد ولی با توجه به مقایسه میانگین انجام شده می توان بیان کرد که رقم کریم در هر دو سایت دیم و آبیاری از نظر عملکرد، ژنوتیپ بوما-2 از نظر صفت سرعت رشد اولیه، رقم آذر-2 از نظر کمترین تعداد گلچه نابارور و رقم ریژاو با بیشترین تعداد دانه به عنوان برترین ژنوتیپ ها شناخته شدند. اثرات متقابل برای اکثر صفات معنی دار نشد و معنی دار نشدن اثر متقابل نشان دهنده این است که ژنوتیپ ها در برابر تیمارهای بذری واکنش مشابهی را نشان دادند. همچنین بر اساس نتایج حاصل از تجزیه جوانه زنی تیمارهای بذری هیومکس و هیومیکا از نظر سرعت جوانه زنی و دیگر صفات مورد بررسی در شرایط تنش و نرمال برتری داشتند و در بین ژنوتیپ ها نیز بین صفات بررسی شده در شرایط آزمایشگاهی اختلاف معنی داری در سطح 1? مشاهده شد، بدین ترتیب که رقم آذر-2 از لحاظ صفات طول ساقه چه و طول ریشه چه به عنوان رقم برتر شناخته شد و همچنین رقم ریژاو نیز به عنوان رقم برتر از نظر سرعت جوانه زنی مشخص شد.