بررسی تعامل قارچ macrophomina phaseolina و نماتد meloidogyne javanicaبر روی گیاه لوبیا سبز

چکیده نماتد مولد گره ریشه (meloidogynejavanica) و قارچ عامل بیماری بلایت ذغالی ساقه لوبیا (macrophomina phaselolina) دو عامل مهم خسارت در مزارع لوبیا هستند که هر کدام به تنهایی باعث کاهش معنی دار محصول می گردند. از آنجا که احتمال حضور همزمان این دو بیماری در مزارع لوبیا بسیار زیاد است باید برآورد خسارتی از حضور همزمان این دو با توجه به جدایه های بومی و شرایط منطقه در دست داشت. تعامل نماتد مولد گره ریشه m.javanica و قارچ بیمارگرm. phaselolinaتحت شرایط گلخانه بر روی گیاه لوبیا سبز رقم جماران 418 در قالب طرح کاملا تصادفی با شش تیمار در پنج تکرار مورد مطالعه قرار گرفت. تیمارهای به کار رفته شامل شاهد (بدون مایه تلقیح)، قارچ به تنهایی، نماتد به تنهایی، قارچ و نماتد همزمان، ابتدا نماتد دو هفته بعد قارچ و ابتدا قارچ دو هفته بعد نماتد بود.مایه تلقیح نماتد روی لوبیا تکثیر گردید. جهت تهیه مایه تلقیح قارچی چنددیسک به قطر 5 میلی متر از محیط pda آلوده به قارچ را در شرایط استریل به یک ارلن 500 ml حاوی 250 ml محیط استریل متشکل از ماسه، آرد ذرت و آب مقطر به نسبت حجمی 1/1، 4/0، 4/0 انداخته و به مدت 6 روز در دمای 32 تا 34 درجه سانتیگراد نگهداری و هر روز به شدت با دست تکان داده شد تا از متراکم شدن محیط جلوگیری گردد. برای این آزمایش از گلدان های 1 کیلوگرمی استفاده شد.گیاهان هشت روز قبل از مایه زنی در گلدان های حاوی خاک غیر استریل (خاک متشکل از خاک بکر، ماسه و کود برگ به نسبت مساوی) کاشته شد. در مرحله دوبرگی به هر گلدان که باید با نماتد تیمار می شد، 3000 تخم و لارو سن دوم اضافه شد. در تیمارهایی که باید با قارچ آلوده می شدند،مقدار 2گرم از اینوکولوم قارچ پای ساقه هر بوته ریخته و روی آن خاک استریل ریخته شد. مدت زمان این آزمایش هفت هفته بود.نتایج نشان داد که بیشترینعلائم پژمردگی و خسارت در مایه زنی همزمان بود.از نظر تعداد گال روی ریشه، کمترین تعداد گال متعلق به تیمار ابتدا قارچ دوهفته بعد نماتد و بیشترین تعداد، متعلق به تیمار ابتدا نماتد دو هفته بعد قارچ بود. کمترین ضریب تکثیر نماتد نیز مربوط به تیمار ابتدا قارچ دو هفته بعد نماتد و بیشترین مربوط به تیمار ابتدا نماتد دو هفته بعد قارچ بود. همچنین تمام گیاهان تیمارهای نماتد به تنهایی، اول نماتد بعد قارچ و اول قارچ بعد نماتد، فرایند ریشه زایی بیشتری نسبت به کنترل داشتند. واژه های کلیدی: تعامل،meloidogynejavanica،macrophomina phaselolina، لوبیا سبز