ارزیابی دو ساله لاین های اینبرد نوترکیب گندم نان حاصل از تلاقی ارقام زاگرس و نورستار

در تولید و معرفی ارقام جدید گیاهان اثر متقابل ژنوتیپ × محیطاز اهمیت خاصی برخوردار است. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و تعیین ارقام پایدار، 38 لاین اینبرد نوترکیب گندم نان حاصل از تلاقی ارقام زاگرس (تیپ رشدی بینابین، زودرس و مقاوم به خشکی) و نورستار (تیپ رشدی پاییزه، دیررس و مقاوم به سرما) به همراه والدین در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و در دو سال زراعی 1390-1389 و 1391-1390 مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیهواریانسچند متغیره اختلاف معنی دار بین سال ها، لاین ها و اثر متقابل لاین × سال را از نظر کلیه صفات مورد مطالعه نشان داد. اختلاف معنی داری بین سال ها و لاین ها از نظر کلیه صفاتدر تجزیه واریانس مرکب مشاهده گردید. اثر متقابل لاین × سال نیز از لحاظتعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در مترمربع و وزن هزار دانه معنی دار بود. در متوسط دو سال، از نظر تعداد دانه در سنبله، لاین های 51، 32، 296، 15 و 58، از نظر تعداد سنبله در مترمربع، لاین های 183، 145، 293، 328، 195 و 184، از نظر وزن هزار دانه، لاین های145،زاگرس و93 و از نظر عملکرد دانه،لاین های 28، 31، 145، 281، 15، 93، 328، 296، 239، 195، 293 و 23 به عنوانلاین های برتر شناسایی شدند. لاین های 23، 95، 293 و 296 بر اساس واریانس و ضریب تغییرات محیطی و لاین های 28، 31 و 281 بر اساس روش ناپارامتری کتاتا و اکووالانس ریک به عنوان لاین های پایدار با عملکرد بالا بودند.بیشترین میزان ضریب تغییرات ژنتیکی و فنوتیپی و بازده ژنتیکی مربوط به عملکرد دانه و نیز بالاترین میزان وراثت پذیری به ترتیب به وزن هزار دانه و عملکرد دانه تعلق داشت. تجزیه خوشه ای به روش ward و بر اساس عملکرد و اجزای عملکرد، لاین ها را در سه گروه قرار داد. بر اساس انحراف از میانگین کل گروه ها، لاین های گروه 2 نسبت به لاین های دو گروه دیگر برتر بودند.