الهیات بالمعنی الأخص از منظر فیض کاشانی با تاکید بر اصو ل المعارف

ملامحسن فیض کاشانی متکلم شیعی و فیلسوف نام آشنای قرن یازدهم عصر صفوی، در آثار متعدد کلامی و فلسفی اش به تبیین و اثبات الهیات به معنای أخصّ یعنی توحید و عدل و نبوت و امامت و معاد پرداخته است. به جهت ضرورت استدلالی بودن و متیقن بودن معارف اصلی دین و معتبر نبودن تقلید و ظنّ، مرحوم فیض در آثارش درصدد مبرهن کردن اصول بنیادین عقائد بر آمد.وی معتقد است عقل به تنهایی توان تحصیل اصول معارف را دارد و طریق عقلی تنهاترین راه معتبر برای پذیرش اصول است وی با این نگرش و با تأسّی از استادش ملاصدرا، با استفاده از حکمت متعالیه به استدلال در اصول دین می پردازد و می کوشد اصول دین را در قالب برهان و استدلال یقینی، مبرهن نماید. ایشان از آیات و روایات تنها به عنوان شاهد و تاییدی بر حکم عقل بهره می گیرد. کتاب اصول المعارف که یک دوره مباحث مهم فلسفه صدراست، بیش از سایر آثارش، عقلی و فلسفی است و با قلمِ عقل به تبیین مباحث می پردازد.مرحوم طبرسی به طور ضمنی این حقیقت را به مخاطبش القاء می کند که بین عقل سلیم و اصول عقائد دین، منافات و تغایری وجوود نداردبلکه عقل سلیم و دین دو بال مکمل انسان برای فهم و کسب علوم و معارف هستند.