مطالعه زیست شناسی و دموگرافی زنبور پارازیتویید

سن گندم eurygaster integriceps put. (hem.: scutelleridae) مهمترین آفت گندم و جو در ایران است. در بین دشمنان طبیعی سن گندم، زنبورهای پارازیتویید جنس trissolcus از جایگاه ویژه ای برخوردار هستند. موفقیت در کاربرد این زنبورها برای کنترل آفت مستلزم معرفی گونه و یا نژادهایی است که واجد ویژگی های برتر باشند. در این پژوهش، خصوصیات زیستی زنبور پارازیتویید trissolcus basalis در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفت. پرورش سن گندم و سن گرافوزوما به ترتیب دردمای c?1±25 و c?1±28، رطوبت نسبی5 ±60 درصد و دوره روشنایی 16 ساعت صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که به طور کلی میانگین طول دوره ی رشد زنبورهای نر برابر058/0±75/11 روز روی سن گندم و 96/0±57/12 روز روی سن گرافوزوما و در مورد زنبورهای ماده برابر06/0±62/12 روز روی سن گندم و 69/0±72/13 روز روی سن گرافوزوما بود که این آماره ها بین دو میزبان اختلاف معنی دار داشتند. هم چنین مشخص شد که طول عمر زنبورهای نر حاصل از تخم سن گندم برابر63/1±72/54 روز از ماده های هم نتاج خود (045/2±16/43 روز) به طور معنی داری بیشتر بود. برعکس این صفت در زنبورهای نر و ماده حاصل از تخم سن گرافوزوما فاقد اختلاف معنی دار بود اما به مراتب کمتر از طول عمر زنبور روی تخم سن گندم بود. سایر صفات زیستی مثل طول دوره ی تخمریزی بیشتر (79/1±39 روز)، باروری بالاتر (14/11±40/292 تخم بر ماده) و درصد پارازیتیسم بزرگتر (56/1±09/84%) برتری-های معنی دار زنبور t. basalis روی تخم سن گندم نسبت به همان روی تخم سن گرافوزوما بود. طول دوره ی تولید مثل و پس از تخمریزی زنبور روی تخم سن گندم و سن گرافوزوما به ترتیب 15 و 17 روز و 40 و 22 روز بود. بهمین صورت، میزان بقای مرحله نابالغ زنبور روی تخم سن و گرافوزوما به ترتیب 82 و 64 درصد بود. نرخ ذاتی افزایش جمعیت، نرخ متناهی افزایش جمعیت و نرخ خالص تولید مثل زنبور روی تخم سن گندم و سن گرافوزوما به ترتیب 316/0 و 224/0 بر روز، 372/1 و 252/1 بر روز و 5/118 و 08/51 ماده/ماده/نسل بود. ساختار جمعیت پایدار زنبور روی هر دومیزبان بین 97 تا 99 % مراحل نابالغ و 1 تا 3 % حشرات کامل بود. تمامی نتایج دلالت بر رجحان تخم سن گندم نسبت به سن گرافوزوما برای پرورش زنبور t. basalis دارد.