بررسی تاثیر آموزش در ارتقاء آگاهی مردم بومی، درباره اهمیت زیست محیطی دریاچه ارومیه (مطالعه موردی: استان آذربایجان شرقی، شهر تبریز)

آموزش محیط زیست بنیادی ترین شیوه در حفاظت از محیط زیست بوده که هدف از آن یافتن مناسبترین و بهترین نظام و شیوه ارائه مطالب و اجرای ساختاری است که زمینه ساز ارتقاء آگاهی های زیست محیطی در سطح جامعه می باشد تا از این طریق هر فرد جامعه، خود را از طریق احترام گذاشتن به طبیعت، مسئول در حفاظت از محیط زیست بداند. یکی از ابزارهای اساسی برای مدیریت دریاچه ها، افزایش آگاهی عمومی است. تجربیات جهانی نشان می دهد که پایداری تالابها، در درجه اول به میزان مشارکت جوامع محلی در مدیریت آنها بستگی دارد. در پژوهش حاضر، تاثیر آموزش در ارتقاء آگاهی مردم بومی درباره اهمیت زیست محیطی دریاچه ارومیه بررسی شده است. تحقیق براساس هدف از نوع تحقیقات کاربردی و از منظر روش اجرای پژوهش، نیمه آزمایشی می باشد که به صورت طرح پس آزمون با گروه کنترل صورت گرفته است. جهت بررسی تاثیر آموزش در ارتقاء آگاهی مردم بومی، تعداد 600 پرسشنامه به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای از میان ساکنین بالای 15 سال شهر تبریز، جمع آوری و بروشورهای آموزشی درمورد اکوسیستم، اهمیت زیست محیطی، تهدیدات پیش رو و راهکارهای حل بحران دریاچه ارومیه تهیه گردید. به 300 نفر از افراد بروشورهای آموزشی ارائه نگردید (گروه کنترل) و به 300 نفر دیگر ارائه شد (گروه آزمون) و از آنها خواسته شد پس از مطالعه مطالب آموزشی به پرسشنامه پاسخ دهند. در این بررسی، به منظور امکان مقایسه گروه آزمایش و کنترل از روش همسان سازی استفاده شده است و تعداد 384 نفر که از لحاظ رده های سنی، سطوح تحصیلاتی و شغل تقریباً مشابه بودند، به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. در این پژوهش از ابزار پرسشنامه استفاده و پایایی آن از طریق آلفا کرونباخ 79/0 محاسبه شده است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل اطلاعات نشان می دهد، میانگین نمره پس آزمون گروه آزمایش در زمینه میزان آگاهی از ویژگی ها، ارزش ها، عوامل تهدید کننده، عوارض کاهش سطح و خشک شدن دریاچه ارومیه و راهکارهای حل بحران زیست محیطی دریاچه از میانگین نمره گروه کنترل بیشتر بوده و این اختلاف از نظر آماری معنادار است و آموزش منجر به ارتقاء آگاهی زیست محیطی مردم بومی نسبت به دریاچه ارومیه شده است. همچنین یافته های حاصل از این پژوهش نشان می دهد، در گروه کنترل، اختلاف معناداری در میزان آگاهی افراد بر اساس تحصیلات وجود ندارد، درحالیکه در میزان آگاهی افراد بر اساس گروه های سنی و جنسیتی (زنان و مردان) اختلاف معناداری وجود دارد.