تدوین و معتبرسازی روش تجزیه ای برای تعیین مقدار کوآنزیم q10 درمکمل های رژیمی به روش اسپکتروفوتومتری در مقایسه با کروماتوگرافی

در سال های اخیر، استفاده از مکمل های غذایی در بین بیماران و ورزشکاران و حتی افراد معمولی بسیار رواج پیدا کرده است و افراد از این مکمل ها به عنوان بخشی از رژیم غذایی خود استفاده می کنند. در حالی که این مکمل ها باید از لحاظ مقدار و محتوای درونی، کاملاً دقیق و ایمن باشند تا عوارض جانبی آن به حداقل برسد. یکی از انواع مکمل ها، آنزیم coq10 است که در برخی بیماری ها مخصوصاً بیماری های قلبی، سرطان و ایدز همچنین در ورزشکاران مورد استفاده قرار می گیرد. کوآنزیم q10 یا coq10، یک کمک آنزیم برای آنزیم هایی است که تامین کننده انرژی و سوخت وساز بدن هستند. این مکمل نیز مانند سایر مکمل ها، باید از نظر محتوا، مورد آنالیز قرار گیرد. از آنجایی که در کشورمان روش استاندارد و معتبری برای شناسایی و تعیین مقدار coq10 راه اندازی نشده است، در این پژوهش تلاش نمودیم به این مهم دست یابیم. در تمامی روش های پیشین از دستگاه های کروماتوگرافی مایع (hplc) استفاده شده است که دارای تجهیزات گران قیمتی است. لذا در این پژوهش تلاش شده است تا به روشی معتبر و ساده و قابل دسترس، جهت اندازه گیری و استخراج coq10 از مکمل های غذایی و بهینه سازی آن روش، برای استفاده در سازمان های نظارتی غذا و داروی کشور دست یابیم. این روش شامل استخراج آنالیت از درون مکمل با استفاده از حلال اتانول و انجام واکنش craven’s به روی آن و در نهایت اندازه گیری طیف جذبی آن، به روش اسپکتروفوتومتری فرابنفش- مرئی می باشد. شرایط بهینه شده روش شامل اتانول به عنوان حلال، طول موج ماکزیمم جذب (max?) nm 625، l?150 سدیم هیدروکسید %3 در اتانول و l? 10 حجم اتیل سیانواستات می باشد. بازیافت coq10 از درون مکمل 55/100 درصد بود. منحنی کالیبراسیون در محدوده 0/5 تا g/ml? 0/200 خطی بود. حدتشخیص روش g/ml? 0/1 بود و حد کمی روشg/ml? 6/3 بود. میانگین rsd روش 38/2% بود. در آخر نیز 6 برند مختلف از مکمل های کوآنزیم q10، با استفاده از این روش مورد آزمایش قرار گرفت و مقدار coq10آنها اندازه گیری شد. این روش بسیار ساده، ارزان قیمت و انتخاب پذیراست که برای اولین بار راه اندازی شده است و هیچ تداخلی با ترکیباتی که از نظر ساختاری با آنالیت مشابه هستند مانند ویتامین های محلول در آب یا چربی که معمولاً در مکمل ها وجود دارند، مشاهده نگردید. این روش قبلاً در هیچ پژوهشی مورد استفاده قرار نگرفته است.