مقایسه مقاومت نسبی تعدادی از ارقام گوجه فرنگی به شب پره ی مینوز گوجه فرنگی، tuta absoluta (meyrick) (lep.: gelechiidae، و فعالیت برخی آنزیم های گوارشی حشره در واکنش به تغذیه از این ارقام

مینوز برگ گوجه¬فرنگی،tuta absoluta (meyrick) ، یکی از آفات مهم گوجه¬فرنگی می¬باشد، که در سال¬های اخیر به ایران وارد شده و خسارات سنگینی به گوجه¬فرنگی در مزارع و گلخانه¬ها وارد می¬کند. در این تحقیق، پارامتر¬های زیستی این آفت بر روی 12 رقم تجاری گوجه¬فرنگی به اسامی: محلی مشکین، chef، ch falat،y falat ، has 2274، infinity، korral، synda rz، cal jn3، valouro، pellmech و super h در داخل اتاقک رشد تنظیم شده در دمای 2 ± 25 درجه¬ی سیلیسیوس، رطوبت نسبی %5 ± 65 و دوره¬ی نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی مورد مطالعه قرار گرفت، همچنین میزان خسارت و فعالیت آنزیم¬های گوارشی لارو¬های سن سوم و چهارم آفت در شرایط گلخانه در دمای 5 ± 25 درجه¬ی سیلیسیوس، رطوبت نسبی %5 ± 60 و دوره¬ی نوری طبیعی مورد بررسی قرار گرفت. بیشترین طول دوره¬ی لاروی روی رقم korral (92/12 روز) و کمترین مقدار آن روی رقم valouro (73/10 روز) به دست آمد. همچنین، کمترین (08/5 روز) و بیشترین (13/8 روز) طول دوره¬ی تخمریزی به ترتیب روی ارقام korral و valouro مشاهده شد. در بین ارقام مختلف، کمترین باروری روزانه روی رقم korral (54/47 تخم) و بیشترین مقدار آن روی رقم valouro (53/119 تخم) به دست آمد. طول عمر افراد ماده از 47/8 روز روی رقم korral تا 13/12 روز روی رقم valouro متغیر بود. کمترین نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) (105/0 ماده/ماده/روز) روی رقم korral و بیشترین مقدار آن (158/0 ماده/ماده/روز) روی رقم valouro مشاهده گردید. همچنین کمترین مقادیر نرخ خالص تولید مثل (r0) و نرخ متناهی افزایش جمعیت ?)) بر روی رقم korral (به ترتیب 54/25 و 110/1) و بیشترین مقادیر این دو پارامتر بر روی رقم valouro به ترتیب (28/81 و 172/1) ثبت شد. طولانی¬ترین مدت زمان لازم برای دو برابر شدن جمعیت (dt)، (63/6 روز) روی رقم korral و کوتاه¬ترین مقدار آن (38/4 روز) روی رقم valouro مشاهده شد. همچنین کمترین مقادیر تعداد کل دالان¬ها و درصد برگچه¬های آلوده بر روی رقم korral (به ترتیب 25/15 و 63/13) و بیشترین مقادیر این دو پارامتر بر روی ارقام valouroو cal jn3(به ترتیب 75/66 و 36/57) مشاهده شد. بیشترین فعالیت پروتئولیتیکی لاروهای سن سوم و چهارم t. absoluta روی رقم korral (به‏ترتیب 463/11 و u/mg 480/4) بود. کم‏ترین فعالیت پروتئولیتیکی لاروهای سن سوم و چهارم absoluta t. روی ارقام cal jn3 و valouro (به ‏ترتیب 985/3 و u/mg 240/1) بود. همچنین بیشترین فعالیت آمیلولیتیکی لاروهای سن سوم و چهارم t. absoluta روی رقم korral (به‏ترتیب 284/1 و mu/mg 694/0) بود. کمترین فعالیت آمیلولیتیکی لاروهای سن سوم و چهارم t. absolutaنیز روی رقم valouro (به‏ترتیب 281/0 و mu/mg 290/0) بود. نتایج نشان داد که در بین ارقام مختلف مورد مطالعه در این تحقیق، رقمkorral و valouro به ترتیب نامطلوب¬ترین و مطلوب¬ترین ارقام نسبت به t. absoluta بودند، لذا می¬توان از رقم korral در مدیریت تلفیقی این آفت استفاده نمود.