بررسی مبادی معرفتی تربیت حرفه ای از منظر آموزه های اسلامی

هدف این پژوهش بررسی مبادی معرفتی تربیت حرفه ای از منظر آموزه های اسلامی است. روش به کار گرفته شده در این پژوهش توصیفی-تحلیلی، با روش گردآوری کتابخانه ای از قرآن، کتب حدیث معتبر و کتب تفسیر می باشد. مهم ترین یافته های پژوهش از قرار ذیل می باشند. در پاسخ سوال اول پژوهش، مفهوم تربیت حرفه ای این گونه تعریف می شود؛ تربیت حرفه ای فرایندی است که در آن مربی، استاد و یا هر شخصی که وظیفه تربیت بر ععده اوست، در پی رشد نیروها و استعدادهای جسمی و روحی به طور هم زمان می باشد. از این رو، چنین تربیتی، هم مستلزم دسترسی به دانش های-عملی و نظری- مرتبط با هر شغل و حرفه، و هم مستلزم ایجاد گرایش های دینی، معنوی و اخلاقی در حیطه مسائل شغلی و حرفه ای است.به عبارت دیگر تربیت حرفه ای عبارتست از آموزش مسائل نظری و عملی شغل، همراه با ایجاد گرایش های دینی، معنوی و اخلاقی. در پاسخ به سوال دوم پژوهش، مبادی معرفتی تربیت حرفه ای در سه دسته اصلی و پس از آن نیز به فروعاتی به شرح ذیل تقسیم می شود. الف: معارفی که در پی ترغیب به عرصه شغلی و حرفه ای هستند. این دسته از معارف در سه بخش، توجه به خاصیت عام شغل در رفع نیاز های اولیه، نقش شغل و حرفه در تکوین هویت و حرفه به منزله ی یک عمل عبادی مورد توجه قرار گرفته است. ب: معارفی که در پی بدست دادن معیارهای کمی و کیفی در مورد حد وحدود حرفه و شغل هستند. این دسته از معارف نیز در چهار بخش جهت گیریهای معطوف به خود، جهت گیریهای معطوف به دیگران، جهت گیریهای معطوف به هستی(طبیعت) وجهت گیریهای معطوف به خداوند، مورد توجه قرار گرفت. ج: معارفی که در پی تام و تمام کردن عمل حرفه ای هستند. در مورد این دسته از معارف نیز به احادیث و روایاتی اشاره شد که در واقع در پی این هستند تا عمل حرفه ای را از حالت کسالت، سستی و اجبار برهانند و با به کار انداختن اراده تام فرد، عمل حرفه ای را به نقطه کمال برسانند. در پاسخ به سوال سوم و روشن کردن نقش مبادی معرفتی در جت دهی به عمل حرفه ای، سه حالت را می توان مفروض گرفت. در حالت اول، به نوعی می توان گفت که فرد متربی اطلاعات چندانی در مورد حرفه و شغل ندارد و به نوعی می خواهیم از پایه به تربیت فرد بپردازیم.در این حالت دست مربی در ارائه معارف مختلف باز بوده و می تواند یک برنامه ریزی زمان مند در ارائه آن ها به متربی داشته باشد.این حالت بیشتر برای مراحل ابتدایی تعلیم و تربیت رسمی و یک یا دو سال قبل از آن متصور است. لذا می توان با توجه به ویژگی هایی که متربی با توجه به سن رشدش از آن بر خوردار است، به ارائه معارف حرفه ای پرداخت.این معارف از ابتدا می تواند در دو بُعدی که قبلاً به آن در ارائه مفهوم تربیت حرفه ای اشاره کردیم، به طور هم زمان وجود داشته باشد.یعنی از ابتدا که کودک با مفهوم شغل آشنا می شود در کنار ضرورت های مادی روی آوردن به شغل، از بعد معارف دینی نیز به توجیهی هر چند ابتدایی در این مورد دست یابد.این نوع آموزش ها می بایست به طور مناسب تا قبل از مرحله انتخاب شغل، البته متناسب با ویژگی های متربی، وجود داشته باشد. در مورد معارف دیگر هم باید چند سال قبل از این که فرد به مرحله انتخاب شغل یا رشته تحصیلی برسد به ارائه معارفی از جنس معارف دوم یعنی بدست دادن میارهای کمی و کیفی بپردازیم؛ تا فرد بر اساس آن چه قبلاً در مورد ضرورت گرایش به شغل و حرفه آموخته، و آن چه که در اینجا یاد می گیرد به انتخاب درستی دست بزند و نیز همچنین معیارهای یاد شده را بعداً در حین اشتغال به حرفه به کار گیرد.معارف دسته سوم نیز می تواند قبل از مرحله انتخاب شغل و رشته، ارائه شود و لی به نوعی می توان گفت اوج درگیری فرد با مسائلی از این دست، در حین اشتغال به حرفه و در آموزش های ضمن خدمت است.