بررسی عملکرد مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی ایران در جذب سرمایه گذاری های مستقیم خارجی در مقایسه با مناطق ویژه اقتصادی چین

هدف از این پژوهش، بررسی میزان موفقیت مناطق آزاد ایران در جذب سرمایه های مستقیم خارجی نسبت به مناطق ویژه اقتصادی چین است. بر این اساس، 6 منطقه آزاد تجاری – صنعتی کیش، قشم، چابهار، ارس، انزلی و اروند و 4 منطقه ویژه اقتصادی در کشور چین شامل شیامن، شنزن، شانتو و ژوهای مورد مطالعه قرار گرفتند. با استفاده از طرح تحقیق آمیخته، در مرحله اوّل، مطالعه اسنادی گزارش ها نشان دهنده عملکرد بهتر مناطق ویژه چین در مقایسه با مناطق آزاد ایران است. در مرحله دوم، چهار عامل موثر بر جذب fdi شامل عوامل ناشی از سیاست گذاری اقتصادی، عوامل ناشی از ساختار اقتصادی، عوامل تشویقی – حمایتی و عوامل جغرافیایی – سیاسی برای بررسی های آماری شناسایی شدند. جامعه آماری پژوهش، مسوولین و کارشناسان مناطق آزاد تجاری صنعتی و اساتید و صاحبنظران در این زمینه بوده و حجم نمونه بر اساس نمونه در دسترس برای دو کشور به ترتیب 26 نفر برای چین و 37 نفر برای ایران بوده است. پرسشنامه محقق ساخته بوده و روایی آن ارائه به متخصصان و پایایی آن از طریق محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (0.83) تعیین شد. نتایج نشان دهنده شرایط بهتر مناطق ویژه اقتصادی چین در همه عوامل نسبت به مناطق آزاد تجاری – صنعتی ایران است. همچنین اولویت بندی عوامل نشان دهنده اهمیت بالای عوامل جغرافیایی – سیاسی است. بر این اساس، با توجه به رهنمودهای برنامه های توسعه و بر مبنای توسعه صادرات، ارزآوری و جذب سرمایه های خارجی و ... پیشنهاد می گردد استراتژی هر منطقه برای یک محدوده زمانی ده ساله تنظیم و به تصویب شورایعالی مناطق آزاد برسد.