تأثیر شوک های درآمدی نفت و نااطمینانی حاصل از نوسانات نرخ ارز بر رشد بخش کشاورزی در ایران

بخش نفت در اقتصاد ایران، نقش تعیین کننده ای ایفا می کند به طوری که همواره تأثیر درآمدهای نفتی و نوسانات آن بر اقتصاد ایران و بخش های مختلف آن مورد سوال بوده است. همچنین علاوه بر شوک های درآمدی نفت، نوسانات نرخ ارز نیز یکی از مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر روی تولید و رشد اقتصادی است. بی شک مواجه شدن با شوک های غیرقابل انتظار و زودگذر در امر صادرات نفت و نااطمینانی از نرخ ارز واقعی تأثیراتی را بر بخش های مختلف اقتصادی ازجمله بخش کشاورزی خواهد گذاشت که سهم عمده ای از تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص داده است و نقش بسزایی در کاهش فقر، بهبود امنیت غذایی و رشد سایر بخش های اقتصادی دارد. بنابراین بررسی تأثیرات متغیرهای مختلف اقتصادی بر رشد بخش کشاورزی می تواند حائز اهمیت باشد. لذا در این پژوهش، اثرات شوک های صادرات نفت و نااطمینانی حاصل از نوسانات نرخ ارز بر رشد بخش کشاورزی ایران طی دوره ‍ زمانی 1391-1353 به عنوان یکی از بخش های فعال اقتصادی با استفاده از مدل خود توضیح برداری ساختاری (svar) و تکنیک های عکس العمل آنی و تجزیه واریانس خطای پیش بینی مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه برای استخراج شوک های درآمدی نفت و نوسانات نرخ ارز واقعی از فیلتر هودریک-پرسکات استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان دادند که شوک های درآمدی نفت دارای آثار متقارن بر روی بخش کشاورزی ایران می باشند. به طوری که شوک های منفی درآمد نفت دارای تاثیر مثبت (0.032) و باعث رشد بخش کشاورزی می شود در حالی که شوک های مثبت درآمد نفت دارای تأثیر منفی(0.031-) بر رشد بخش کشاورزی است. تأثیر نوسانات نرخ ارز واقعی نیز بر روی ارزش افزوده بخش کشاورزی معنی دار و برابر 0.008- می باشد. با توجه به توابع عکس العمل آنی، نوسانات نرخ ارز بیشتر از طریق صادرات و رابطه مبادله قیمتی بخش کشاورزی این بخش را تحت تأثیر قرار می دهد. همچنین نتایج بدست آمده تاییدکننده بیماری هلندی در بخش کشاورزی ایران است.