استفاده از انرژی ریزموج در برخی از سنجش های بیولوژیک خاک

در سال¬های اخیر، تعیین ویژگی¬های بیولوژیک خاک به شدت مورد توجه محققین علوم خاک قرار گرفته است. اگر چه روش¬های ارائه شده، در اندازه¬گیری کمیت¬های بیولوژیک خاک،بسیار خوب عمل می¬کنند، اما هرکدام به نوبه خود دارای مشکلات و دشواری¬هایی بوده و نیازمند کنترل¬های خاص می¬باشند. بدین لحاظ تلاش برای توسعه روش¬ها و یافتن روش¬های جدید ادامه داشته است. روش¬هایی که ابداع می¬شوند باید ساده و بی¬خطر بوده و نتایج قابل مقایسه¬ای با نتایج روش¬های استاندارد، ارائه دهند. اخیراً جایگزینی انرژی¬هایی نظیر انرژی ریزموج به جای دیگر انرژی¬ها مورد بررسی قرار گرفته است. استفاده از انرژی ریزموج به عنوان یک روش غیر سمی می¬تواند در سهولت بخشیدن بسیاری از اندازه-گیری¬های بیولوژیک خاک مورد استفاده قرار گیرد. این مطالعه به منظور بررسی جایگزینی انرژی ریزموج در برخی از سنجش¬های بیولوژیک خاک انجام شد. این سنجش ها عبارتند از1) استفاده از انرژی ریزموج(mwe) به جای روش استاندارد تدخین با کلروفرم(cfe) در تعیین نیتروژن توده زنده میکروبی، 2) استفاده از انرژی ریزموج به جای اتوکلاو در اندازه¬گیری نیتروژن آلی محلول در روش هضم با پروکسی دی¬سولفات قلیایی و 3) استفاده از انرژی ریزموج در تعیین نیتروژن قابل جذب خاک به جای انکوباسیون بی هوازی(1994) از اهداف این مطالعه می¬باشند. بدین منظور 29 نمونه خاک از مناطق مختلف ایران با رژیم¬های آب و هوایی متفاوت برداشت شد. مقدار ph، هدایت الکتریکی، کربن آلی، آهک و بافت خاک تعیین گردید. نیتروژن توده زنده میکروبی به روش تدخین با کلروفرم- عصاره¬گیری اندازه¬گیری شد.پس از بهینه سازی شرایط استفاده از ریزموج، میزان نیتروژن توده زنده میکروبی با استفاده از انرژی ریزموج نیز تعیین گردید. امکان جایگزینی ریزموج به جای اتوکلاو جهت تعیین نیتروژن آلی محلول با تغییر مداوم شرایط هضم مورد بررسی قرار گرفت. نیتروژن قابل جذب خاک نیز به روش انکوباسیون بی هوازی 7 روزه و سپس به روش ریزموج با رعایت نسبت-های مواد به کار برده شده در روش انکوباسیون بی هوازی اندازه¬گیری گردید. پس از انجام آزمایش¬های بهینه سازی، انرژی 1200 ژول بر گرم و رطوبت وزنی 50 درصد، جهت تعیین نیتروژن توده زنده میکروبی به روش ریزموج، مطلوب شناخته شدند. همبستگی نیتروژن توده زنده میکروبی به دو روش ریزموج و تدخین- عصاره¬گیری، معنی¬دار شد(***72/0= r ). در تعیین نیتروژن آلی محلول با در نظر گرفتن نسبت محلول اکسید کننده پرسولفات قلیایی به نمونه برابر با دو و تابش انرژی 800 ژول بر گرم به نمونه¬ها، همبستگی دو روش هضم با اتوکلاو و هضم با ریزموج بسیار بالا به دست آمد(***9/0= r ). لازم به ذکر است که انرژی مورد نظر در دو مرحله 400 ژول بر گرم به نمونه¬ها تابانده شد و در پایان هر مرحله، میزان آب از دست رفته نمونه¬ها تأمین گردید. دو روش ریزموج و روش انکوباسیون بی هوازی 7 روزه در تعیین نیتروژن قابل جذب خاک همبستگی نشان ندادند(11ns/0= r ). با توجه به همبستگی معنی¬دار دو روش cfe و mwe، در مواقعی که هدف، مقایسه خاک¬ها و تخمین تقریبی نیتروژن توده زنده میکروبی است انرژی ریزموج(mwe) می¬تواند جایگزین روش cfe، شود. همچنین می¬توان با اطمینان کامل، ازانرژی ریزموج به جای هضم در اتوکلاو، جهت اندازه گیری نیتروژن آلی محلول در روش هضم با پروکسی دی¬سولفات قلیایی استفاده نمود. به دلیل عدم همبستگی نتایج به دست آمده دو روش ریزموج و انکوباسیون بی هوازی 7 روزه، روش انکوباسیون بی هوازی همچنان در تعیین نیتروژن قابل جذب خاک توصیه می¬گردد و استفاده از انرژی ریزموج در این مورد جایز نمی¬باشد.