تخمین شکل هیدروگراف خروجی بر اساس مشخصات هیدروگراف ورودی در رودخانه های حوضه کشف رود

در طی حرکت جریان به سمت پاییندست در رودخانههای مناطق خشک، بخشی از حجم آن به?دلیل تبخیر و تعرق و همچنین نفوذ به بستر و سواحل آبراهه، از دسترس خارج میشود. برآورد تخمینی از این حجم کاهش یافته، که تلفات?انتقال نامیده میشود و عمدتا ناشی از نفوذ می باشد، به?دلیل نقش آن در تغذیه آبخوانهای زیرزمینی و شکل هیدروگراف جریان از اهمیت زیادی برخوردار است. تحقیق حاضر با هدف ارائه دو مدل بر?اساس توسعه معادلات رگرسیونی ساده، برای پیشبینی شکل هیدروگراف خروجی و میزان تلفات?انتقال در دو بازه اولنگ?اسدی-?آق?دربند و آق?دربند-?پل?خاتون واقع در حوضه آبریز کشف?رود انجام شده است. به این منظور ابتدا آمار سیلابهای ثبت شده پیشین و خصوصیات فیزیکی بازههای مورد مطالعه جمع?آوری گردید و سپس متغیرهای حجم سیلاب خروجی، دبی اوج سیلاب خروجی، زمان دبی اوج سیلاب خروجی، زمان مرکز هیدروگراف سیلاب خروجی و زمان سفر سیلاب، به?عنوان متغیرهای نمایانگر شکل هیدروگراف خروجی انتخاب شدند. در مرحله بعد چگونگی وابستگی متغیرهای گفته شده به متغیرهایی از مشخصات سیلاب ورودی (حجم، دبی اوج، زمان دبی اوج، زمان مرکز هیدروگراف و زمان پایه هیدروگراف سیلاب ورودی) و همچنین متغیرهایی از مشخصات آبراهه (طول، عرض فعال، شاخص رطوبت پیشین، هدایت هیدرولیکی مصالح بستر و شیب طولی آبراهه) به کمک تحلیل رگرسیونی به دست آمد. در ادامه با استفاده از تابع توزیع گامای سه پارامتری، که پارامترهای آن به کمک متغیرهای نمایانگر شکل هیدروگراف خروجی محاسبه میشوند، شکل هیدروگراف خروجی پیشبینی شد. مدل اول با استفاده از رخدادهای پیشین بازه آق?دربند-?پل?خاتون، بر?اساس آن?چه توضیح داده شد، برای این بازه توسعه یافت. در این مدل، به?دلیل ثابت بودن متغیرهای مربوط به خصوصیات فیزیکی بازه، مشخص شد که دو متغیر حجم و دبی سیلاب ورودی متغیرهای تاثیرگذار بر شکل هیدروگراف سیلاب خروجی میباشند. در روابط رگرسیونی مربوط به تخمین حجم جریان خروجی از بازه، در این مدل، متغیر حجم جریان ورودی به?عنوان موثرترین متغیر تشخیص داده شد. مدل دوم برای دو بازه اولنگ?اسدی-?آق?دربند و آق?دربند-?پل?خاتون، با استفاده همزمان از اطلاعات فیزیکی و مشخصات سیلابهای این دو بازه و بر?مبنای اصول بی?بعد سازی متغیرهای موثر توسعه داده شد. مزیت این مدل در استفاده همزمان از خصوصیات فیزیکی بازهها و اصول بی?بعد سازی میباشد که استفاده از این مدل را در شرایط مشابه توجیه میکند. در مجموع بررسی نتایج هر دو مدل نشان میدهد که مدلها از دقت قابل قبولی که متناسب با ماهیت این پدیدههای طبیعی باشد، برخوردار هستند. لذا چنین مدلهای سادهای، علی?رغم محدودیت در استفاده، میتوانند به راحتی در مدیریت منابع آب و تخمینهای اولیه برای محاسبات سازههای هیدرولیکی به?کار گرفته شوند.