بررسی تطبیقی روش های ترغیب به مجاهدت در قرآن و نهج البلاغه

هدف ادیان الهی و رسالت انبیاء، این است که انسان را در مسیر تکامل الهی قرار داده و او را به مقام خلیفه الهی برسانند. زحمات انبیاء زمانی به ثمر می نشیند که انسان با اراده خویش و مجاهدت و تلاش و تکاپو در تمام زمینه های زندگی، خود را به فضایل اخلاقی بیاراید و به تدریج به سرمنزل مقصود برسد. امیرالمومنین علی علیه السلام – مرد میدانهای مجاهدت – بر این عقیده است که آدمی بدون تلاش و کوشش به سعادت حقیقی دست نمی یابد و اگر انسانی به خدای خویش امیدوار است پس باید در عمل و تلاش خویش این امیدواری را نشان داده و از کاهلی و تنبلی بپرهیزد. آموزه ها، رهنمودها، روشها و اقدامات حضرت امیر علیه السلام می تواند در مسیر مجاهدت، راهنمایی مفید و کار ساز باشد. روش کار این پایان نامه، تاریخی ـ تحلیلی با استفاده از اسناد و مدارک دینی است. این پایان نامه در ابتدا روشهای ترغیب به مجاهدت را در قرآن و سپس در نهج البلاغه تبیین کرده است. در بخش گفتاری قرآن روشهای ترغیب به مجاهدت عبارتند از روش تبشیر، انذار، تحریک غریزه انتقام جویی و احقاق حق، تحریک عواطف انسانی ، تبیین اهداف مقدّس جهاد ، جهادگران مجرای تحقق اراده الهی، آموزش حقیقت مرگ و شهادت و در بخش گفتاری نهج البلاغه، می توان به موعظه و نصیحت، سرزنش و بیزاری جستن، توصیف مجاهدان و ستایش آنان، تذکر دادن به اجر مجاهدت و وعده های الهی ، بیم و هشدار دادن اشاره کرد. در بخش عملی قرآن و نهج البلاغه مخالفت با هوای نفس، امر به معروف و نهی از منکر ، سبقت گرفتن در کارهای خیر، انس و عبادت با خدای متعال، گذشت و بخشش ظالمان، کوچک دیدن و نترسیدن از دشمن، ترس از مرگ و پناه بردن به خدا مورد بررسی قرار گرفته است. و این نتیجه حاصل شده که سخنان و روش امیرالمومنین علی علیه السلام در ترغیب به مجاهدت برگرفته و منطبق با آیات قرآن است و ایشان در طول عمر شریفشان، هیچ گاه در زمینه مجاهدت کوتاهی ننمودند.