شناسایی و اولویت بندی ابعاد فناوری اطلاعات و تاثیر آن بر کارآفرینی و ایجاد کسب و کار در سازمانها با استفاده از تکنیک تاپسیس فازی

تحقیق حاضر با هدف بررسی کارآفرینی در بستر فناوری اطلاعات انجام شده است. بدین منظور مشارکت فناوری اطلاعات در کارآفرینی و ایجاد فرصت های شغلی بررسی می شود. نحوه تعامل دوطرفه فناوری اطلاعات و کارآفرینی نیز از سوی دیگر مورد بررسی قرار می گیرد تا بتوان تصویری روشن از توانمندی های بالقوه و بالفعل این فناوری در ایجاد فرصت های شغلی جدید ارائه نمود. همچنین به منظور بررسی عملی رابطه بین فناوری اطلاعات و تاثیرآن بر ایجاد کارآفرینی ، تحقیقی از نوع پیمایشی طراحی شده که در آن جامعه آماری تحقیق نیز شامل کارکنان ناحیه 2شهرداری منطقه 3 تهران بوده اند. در ادامه ضمن مروری بر ادبیات موضوع در حوزه فناوری اطلاعات و کارآفرینی، مبانی نظری ارائه شده در خصوص ارتباط بین این دو حوزه بیان می شود. سپس براساس طراحی دو پرسشنامه و داده های حاصل از آنها، آزمون های آماری لازم انجام گرفته تا رابطه بین فناوری اطلاعات و تاثیر آن بر ایجاد کارآفرینی تبیین شود. تحقیق حاضر، به شناسایی و اولویت بندی ابعاد فناوری و تاثیر آن بر کارآفرینی و ایجاد کسب و کار در سازمان ها (مطالعه موردی: ناحیه 2شهرداری منطقه 3 تهران) خواهد پرداخت. 1-2- .بیان مساله رشد فناوری اطلاعات تاثیرچشمگیری بر محیط اجتماعی و بطور خاص بر نحوه انجام کسب و کار داشته است . فناوری اطلاعات فضای اجتماعی و کسب و کار را تغییر داده و موجب گردیده تا شکل، ساختار، ارتباطات و تعاملات سازمانها کاملاً دگر گون شود . پیشرفت در فناوری پایگاه داده ها ، ارتباطات، فناوری پردازش تصویر و انتقال داده ها و دیگر جنبه های فناوری موجب ایجاد فرصتهای نو در انجام کسب و کار و کاهش در هزینه ها و ارتقاء اثر بخشی و کارایی سازمانها شده است. در حالیکه فن آوری اطلاعات دائماً رو به رشد است ، لیکن هزینه های آن بطور مستمر رو به کاهش است. این در حالی است که سایر هزینه ها مانند انرژی ،مواد اولیه ، دستمزد کارکنان و دیگر هزینه های تولید در حال رشد است. لذا کاربرد فناوری اطلاعات می تواند موجب کاربردهای فراوانی در کسب و کار و کاهش هزینه ها در کل شود . یکی از چالشهای مدیریت در دهه اخیر پیوند فناوری و کسب و کار است .مدیران موفق آموخته اند که بایستی دانش کسب و کار خود را با دانش فناوری اطلاعات در هم آمیخته و در تصمیم گیری ها از آن استفاده نمایند . تسهیل در اجرای استراتژیها و ایجاد فرصتهای نو از طریق از بین بردن محدودیتهای زمان و مکان انجام کسب و کار و ورود به دنیای کسب و کار الکترونیک فناوری اطلاعات فرصتهای جدیدی را برای نو آوری در کالا و خدمات به وجود می آورد. (دکتر صرافی زاده – اصغر-فناوری اطلاعات کسب برتری رقابتی از طریق فناوری - 1392) بنابراین سوال اصلی پژوهش حاضر را می توان بدین صورت مطرح کرد: عوامل موثر بر فناوری و تاثیر آن بر کارآفرینی و ایجاد کسب و کار در سازمان ها (مطالعه موردی: ناحیه 2شهرداری منطقه 3 تهران) کدامند و اولویت بندی آنها بر اساس تکنیک ناپسیس فازی چگونه است؟ 1-3- اهمیت موضوع امروزه تمامی کشورها برای دستیابی به هدفهای راهبرد ملی،رشد اقتصادی،پویایی فرهنگی،تعالی مدنی و سیر توسعه پایدار بر مبنای بسط نوآوری،فناوری و کارآفرینی،مدیریت دانش و دانایی محوری در سطوح و حوزه های مختلف ،در پی بالندگی سرمایه انسانی و ارتقای کیفیت نیروی انسانی خویش است.به همین منظور دولت ها قسمت اعظم بودجه سالانه خود را به بخش آموزش،به ویژه آموزش عالی و بهسازی کیفیت تولید آموزش نیروی انسانی ،اختصاص می دهند(سامتی و همکاران،1382). نیروی انسانی متخصص ، مهمترین عامل توسعه در هر جامعه است .فیلیپ کومبز،رئیس موسسه بین المللی تعلیم و تربیت وابسته به یونسکو ،معتقد است که تعلیم و تربیت دستگاهی است که در مدخل خویش جوانانی را دریافت می کند که اجتماع خانوادگی و روابط مجاورت ،تبدیلاتی در ایشان ایجاد کرده است و آنگاه آنان را تحت تاثیر اعمالی قرار می دهد که تعلیم یا تربیت می نامند و بعد از تغییراتی که در ایشان انجام گرفت خروج آنان را برای ورود در اجتماع وخاصه برای اشتغال به فعالیت شغلی تحویل میدهد(کومبز1،ترجمه صفاری ،1349). در دنیای امروز سواد کافی نیست. تخصص ،لازمه کار است،چه قدرت تولید از تخصص سرچشمه میگیرد(فرمانفرمائیان،1349). روند تحولات جهانی مانند تغییرات چشمگیر در وضعیت جمعیتی، استقبال از مهاجرت، ظهور فناوریهای جدید و طرح دیدگاههای نوین در مدیریت و سازمان افقهای تازه ای را فراروی برنامه ریزان امور اشتغال قرار داده است. فناوری اطلاعات هم موجب تولید موقعیتهای جدید شغلی و هم زمینه ساز تغییرات بنیادی در بسیاری از مشاغل دیگر بوده است. جهانی شدن، تسهیل در ارتباطات و تغییرات اقتصادی موجب پیدایش بازار کار تازه ای شده است که نیروی کار آن نیاز به مهارت و آموزشهای جدید دارد. تا سال 2010 میلادی مشاغل کنونی به چالش طلبیده می شود و حرفه های ارزشمندی به وجود خواهدآمد. در سالهای آینده اجزای فناوری اطلاعات از هماهنگی بیشتری برخوردار می شود و اثرگذاری آن بر وضعیت اشتغال و ارتباط بین کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه خودنمایی خواهدکرد.فناوری اطلاعات موجب تغییراتی بنیادین در ادراک عمومی نسبت به توسعه شده و تاثیر آن به حدی بوده است که اینک فناوری اطلاعات محور توسعه ملی تلقی می شود. مهم ترین رکن توسعه اطلاعاتی تربیت نیروی خلاق در زمینه فناوری اطلاعات است(منتظر و دیگران،1386). فناوری اطلاعات ، شالوده بقا و توسعه ملی کشور در یک محیط جهانی به سرعت در حال تغییر و تحول است و ما را در پی ریزی طرح های شجاعانه، برجسته و مهیج، به چالش فرا می خواند، تا در پرتو آن ، مجموعه ای حیاتی از مسایل اجتماعی- اقتصادی کشور همچون زیر ساخت قابل اطمینان، منابع انسانی ماهر، دولت باز و سایر مسایل اساسی دخیل در ظرفیت سازی را مورد نظر قرار دهیم. اشغالزایی، موتور توسعه اقتصادی است. آنچه کارآفرینان مخاطره جو انجام دهند، نوعی تخریب خلاق در نظام اقتصادی و ایجاد ساختارها و مناسبات اقتصادی جدید است. اشتغالزایی فرزند ایده های جاری جدید است و همواره در سیمای کسب کارهای نو تجلی می کند. اما شکفتن ایده های نو، اغلب نیازمند استفاده از تکنولوژی های جدید است و اصطلاحا به اشتغالزایی تکنولوژیک منجر می شود. اگر سیاست فناوری اطلاعات بر پایه منابع انسانی و زیر ساخت قابل اعتماد اشتغالزایی بنا گردد، در واقع ابزارها و وسایل لازم برای ارزیابی ، برنامه ریزی، مدیریت تغییرات توسعه و دستیابی به رشد پایدار را نیز در اختیار قرار میدهد. بدون شک دستیابی به این هدف جز با پی ریزی آن در بخش آموزش مخصوصا آموزش عالی میسر نخواهد بود.تدوین راهبرد ملی اشتغال تکنولوژیک و همچنین تجدید ساختار نظار آموزش در تمامی سطوح، برای پاسخگویی اثر بخش تر به چالش ها و تاثیرات متصور عصر اطلاعات، به ویژه، تخصیص بودجه های توسعه فناوری اطلاعات به همه سطوح نظام آموزشی در زمینه اشتغال از ضرورتهای استراتژیک دولت برای توسعه ملی می باشد(پهلوانیان و همکارران،1384). فن آوری اطلاعات از کارکردهای گسترده و متنوعی برخوردار است که نتیجه تمام آنها به توسعه همه جانبه ختم می گردد.بررسی های انجام شده حاکی از آن است که تاثیر فناوری اطلاعات در زمینه هایی چون تولید علم، دانش و ارتباطات، رشدصنایع و اشتغال بر روی توسعه همه جانبه،پر رنگ تر از سایر جوانب می باشد. آنچه واضح است تاثیر مستقیم فن آوری اطلاعات در زمینه های فوق می باشد که تحولی شگرف در آنها ایجاد نمود است (هربس3،ترجمه شفیعی،1385). محمودزاده و اسدی (1386) در پژوهش خود نشان دادند،اثر سرمایه انسانی و سرمایه فناوری اطلاعات و ارتباطات بر بهره وری نیروی کار مثبت و معنی دار است . نتایج این مطالعه در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات با بیشتر مطالعات تجربی در کشورهای در حال توسعه سازگار است. رحمانی و حیاتی(1386) در تحقیق خود بیان کردند کمتر از دودهه است که فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان یکی از عوامل رشد بهره وری مورد توجه اقتصاددانان قرار گرفته است. سرمایه ict، ویژگی های سرمایه دانش را داشته، بنابراین می تواند رشد بهره وری را تحت تاثیر قرار دهد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که سرمایه گذاری داخلی در ict اثر مثبت و معناداری بر رشد بهره وری دارد . براساس یافته های این پژوهش می توان بیان کرد که وجود زیرساخت های مناسبی نظیر نیروی انسانی متخصص و آزادی تجاری می تواند کشورها را در جذب بیشتر منافع ناشی از ict یاری رساند. عمادزاده و دیگران (1385) به این نتایج دست یافتند که فناوری اطلاعات و ارتباطات، دارای آثار گسترده ای بر اقتصاد جامعه در سطح خرد و کلان است. تاثیر بر نوع و ماهیت مشاغل و بازار کار از جمله مهم ترین آنها ict، نوع مشاغل را از چهار طریق حذف، ایجاد و تغییر مشاغل و انجام کار از راه دور، تحت تاثیر قرار می دهد. فناوری اطلاعات و ارتباطات بر ساختار مشاغل نیز تاثیر گذاشته و ماهیت مشاغل در جامعه را از طریق کاهش متوسط سختی کار، فکری تر شدن، ناپایدارتر شدن و تخصصی تر شدن مشاغل، متحول می کند.نتیجه، بیان گر اثر مثبت و معنی دار فناوری اطلاعات و ارتباطات، بر اشتغال است. هم چنین کشش اشتغال نسبت به هزینه های فناوری اطلاعات و ارتباطات، 0.11 بوده که نشان می دهد یک درصد افزایش در هزینه های ict، به مقدار 0.11 درصد اشتغال را افزایش می دهد. میرزایی(1386) نشان داد که بخش ict از لحاظ ضریب مستقیم اشتغال زایی در میان بخش های مختلف اقتصادی کشور رتبه دهم را به خود اختصاص داده است، به گونه ای که هر یک میلیارد ریال افزایش در ارزش افزوده بخش ict به طور مستقیم در حدود 48 فرصت شغلی جدید در این بخش به وجود خواهد آورد.بر اساس نتایج به دست آمده هر یک میلیارد ریال افزایش در ارزش افزوده بخش ict به صورت غیرمستقیم در حدود 32 فرصت شغلی جدید در بخش های مختلف اقتصادی فراهم می آورد. با توجه به گسترش روزافزون بخش ict می توان انتظار داشت که به مرور زمان اثرات اشتغال زایی این بخش نیز بیش از پیش نمایان گردد. در نتیجه سرمایه گذاری در این بخش می تواند زمینه های مناسب را جهت گسترش اشتغال در کل کشور فراهم نماید. 1