طراحی میان افزا در حفاظت از بافت تاریخی با رویکرد ریخت شناسی نمونه موردی: طراحی سطح فوقانی زیر گذر زند باریک شیراز (حد فاصل ارگ کریم خانی تا بازار وکیل)

مجموعه زندیه یکی از مجموعه های با ارزش تاریخی است که در دوره زندیه شکل گرفته است. این مجموعه در شمال غربی بافت تاریخی شهر شیراز قرار دارد. بافت تاریخی شهر همان هسته اولیه شهر است که شناسنامه پیدایش و رشد و دگرگونی (مورفولوژی) شهر را تا به امروز در خود گنجانده است. بر اساس مطالعات مورفولوژی شهر شیراز در دوره صفویه توجه ویژه ای به این محدوده از بافت تاریخی از سوی حکومت شد؛ و باغ های حکومتی در این محدوده شکل گرفت. پس ازآن در دوره زندیه مجموعه منسجم و یکپارچه زندیه شامل: ارگ حکومتی، دیوان خانه، بازار، مسجد، حمام، میدان توپخانه و میدان مشق در این محدوده شکل گرفت. این مجموعه در زمان قاجار نیز همچنان انسجام خود را حفظ کرده بود و با تغییر عملکردی برخی بناها (استفاده از ارگ به عنوان زندان) از سوی حکومت قاجار به زندگی خود ادامه می داد. یکپارچگی مجموعه زندیه در دوره پهلوی اول با اجرای خیابان زند دچار اختلال گردید. بدین ترتیب که با اجرای خیابان زند برخی از بناهای مجموعه به کلی تخریب و برخی نیز دچار آسیب های کالبدی و عملکردی شدند. هدف این پایان نامه تغییر وضع موجود مبتنی بر حفظ اصالت و تقویت و یکپارچگی و ارتقاء کیفیت ادراکی مخاطب از مجموعه است. شناخت شکل شهر در دوره زندیه و مبانی نظری با مطالعات کتابخانه ای و شناخت شکل شهر در وضع موجود با مطالعات میدانی حاصل و پس از حصول شناخت جامع مجموعه زندیه و قوانین و ضوابط طراحی میان افزا، سه آلترناتیو در جهت حفاظت از بافت تاریخی ارائه شد. پس از بررسی نقاط ضعف و قوت آلترناتیوهای ارائه شده طرح نهایی ارائه گردید. در طرح نهایی تلاش شدهاست تا مخاطب بتواند مورفولوژی شهر و مجموعه در زمان زندیه قبل از اجرای خیابان زند را به درستی درک کند.