نام پژوهشگر: مریم فطرس

اسطوره در شعر دفاع مقدس با بررسی شعر 15 شاعر دفاع مقدس؛ (زکریا اخلاقی ، حسین اسرافیلی، رضا اسماعیلی،قیصر امین پور،عباس براتی پور، حسن حسینی، حمید سبزواری، محمد حسین شهریار ، علیرضا قزوه، مشفق کاشانی، عبدالجبار کاکایی، علی موسوی گرمارودی، نصراله مردانی، علی معلم ، سلمان هراتی)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده ادبیات، زبانهای خارجی و تاریخ 1388
  مریم فطرس   مهین پناهی

شعر فارسی از گذشته تا کنون ، همواره جلوه گاه انواع اسطوره ها بوده است . شعر دفاع مقدس ، جریانی تازه در شعر معاصر است . زمینه ی حماسی سروده های دفاع مقدس ، این نوع اشعاررا عرصه ی مناسبی برای به کار بردن انواع اسطوره ها ، اعم از ملی و مذهبی تبدیل کرده است. این پژوهش در صدد پاسخ به این پرسش است که کدام اسطوره ها و شخصیت های اسطوره ای در شعر دفاع مقدس(سروده های زکریا اخلاقی ،حسین اسرافیلی ، رضا اسماعیلی، قیصرامین-پور،عباس براتی پور، حسن حسینی، حمید سبزواری،محمدحسین شهریار،علیرضا قزوه، مشفق-کاشانی،عبد الجبارکاکایی علی موسوی گرمارودی، نصراله مردانی ،علی معلم وسلمان هراتی)کاربرد بیشتری دارند. در این پژوهش که به شیوه ی کتابخانه ای صورت گرفته است ، ابتدا از میان سروده ها ی مربوط به دفاع مقدس ، ابیاتی که در آنها تلمیح به اسطوره های ملی و حماسی و یا شخصیت ها و عناصر مذهبی و شیعی وجود داشت ، گرد آوری شد .سپس این ابیات درسه فصل مجزا مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت . با بررسی شعر این دسته از شاعران دفاع مقدس این نتیجه به دست آمدکه ، انواع اسطوره های ملی ، حماسی ، شخصیت های مذهبی و شیعی وداستان های انبیا و برخی اشارات قرآنی، در این اشعار به کار رفته است .در این میان اشاره به شخصیت پیامبران بزرگ الهی و قصص مربوط به آنها بیشترین بسامدرا به خود اختصاص داده است . پس از آن عناصر مذهبی - شیعی مانند امام علی (ع) و یاران آن حضرت و مضامین عاشورایی وکربلایی بویژه شخصیت حضرت امام حسین (ع) ، از فراوانی بیشتری برخورداراست. اسطوره های ملی - حماسی و موجودات اسطوره ای،اسطوره های عاشقان وشخصیت های عرفانی نیز در این سروده ها به کار رفته اند ، اما از نظر میزان کار برد نسبت به مضامین دینی و مذهبی ازفراوانی کمتری برخوردارند .