پاسخ بیوشیمیایی نسبت به آلودگی های ویروسی در گیاهان مختلف متفاوت است. یکی از جنبه-های مهم دفاعی گیاه میزبان در برابر عوامل بیماریزا، دفاع بیوشیمیایی و واکنش های پیچیده مربوط به آن است. ویروس وای سیب زمینی (potato virus y, pvy) از خانواده potyviridae از پراکنش جهانی برخوردار است و از بیمارگرهای رایج مزارع توتون در ایران می باشد. ارقام مختلف توتون در برابر سویه های این ویروس عکس العمل های متفاوتی را نشان می دهند. در این تحقیق، تغییرات پارامترهای بیوشیمیایی پروتئین کل، فنل کل و فعالیت آنزیم های پراکسیداز و پلی فنل اکسیداز در برگ های دو رقم توتون مقاوم (vam) و حساس (k326) پس از مایه زنی مکانیکی با عصاره ویروس وای سیب زمینی نژاد (pvyo) در زمان های 1، 2، 3، 4 و 5 روز پس از مایه زنی در شرایط گلخانه ای مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار اجرا شد. جهت تأیید وجود آلودگی و تعیین میزان جذب نوری (od) ویروس مذکور در نمونه ها از آزمون داس- الایزا و آنتی بادی پلی کلونال اختصاصی pvy استفاده گردید. مقایسه میانگین فاکتورهای معنی دار شده در جدول تجزیه واریانس با آزمون چند دامنه ای دانکن نشان داد که میزان پروتئین کل رقم vam از رقم k326 مایه زنی شده و شاهد آن در همه زمان های پس از مایه زنی از آن بیشتر بود، به غیر از روز سوم که اختلاف شان معنی دار نشد. بیشترین میزان پروتئین کل در روزهای اول و پنجم و در رقم vam مایه زنی شده مشاهده شد و کمترین مقدار در روزهای دوم و چهارم پس از مایه زنی و در رقم k326 ثبت گردید. بیشترین میزان فنل کل در روز پنجم پس از مایه زنی ثبت شد و با سایر زمان ها اختلاف معنی داری را در سطح یک درصد نشان داد. در ارقام مایه زنی شده مقدار فنل کل نسبت به شاهد بیشتر بود و اختلاف بین آنها در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد. در ارقام مایه زنی شده میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز نسبت به شاهد به طور معنی داری در رقم k326 از رقم vam بیشتر بود. میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز و پلی فنل اکسیداز برگ های توتون رقم vam در همه زمان های پس از مایه زنی در سطح احتمال آماری یک درصد از رقم k326 کمتر بود. فعالیت آنزیم ها بسته به نوع رقم، نوع تیمار مایه زنی و زمان پس از مایه زنی متغییر بود. میزان جذب نوری در رقم k326 به مراتب از رقمvam بیشتر بود. همبستگی بین پارامترهای مذکور بسیار پایین بود و فقط بین فعالیت آنزیم های پراکسیداز و پلی فنل اکسیداز همبستگی مثبت و نسبتا بالایی (546/0r2=) دیده شد.