نورالدّین محمّد عبدالله شیرازی، از دانشمندان و پزشکان معروف قرن یازدهم هجری است. پدر او، حکیم عین الملک شیرازی از جمله پزشکانی است که در عهد صفویه، به هند مهاجرت کرد. نورالدّین در هندوستان و در یک خانواده ی اهل علم و دانش متولّد شد و در خدمت دانشمندان عصر، به تحصیل علوم پرداخت و یکی از برجسته ترین چهره های علمی و ادبی زمان خود شد. از حکیم نورالدّین، آثار ارزشمندی، در زمینه های مختلف برجای مانده است که یکی از آن ها، قسطاس الاطبا می باشد و در سال 1040 یا 1050 قمری با موضوع اصلی طب نوشته شده امّا در آن، جستارهایی، خارج از این حیطه مثل نام دانشمندان، حکما، شهرها، کشورها، مقیاس و اوزان، خوراک ها و غیره هم دیده می شود. مقدمه ی کتاب به نثر مسجع و فنی نوشته شده و در ادامه، نویسنده، سعی کرده است اصطلاحات طبی و پزشکی را به زبانی ساده بیان کند. کتاب بر محور ضبط تلفظ واژه ها تألیف شده و معادل بسیاری از کلمات، به هندی، ترکی، یونانی، عربی و فارسی ضبط شده است. از این کتاب، سه نسخه در ایران موجود می باشد؛ نسخه ی آستان قدس رضوی، دانشگاه تهران و مدرسه ی خان یزد. نسخه ی آستان به عنوان نسخه ی معتبر انتخاب و تصحیح بر اساس آن صورت گرفت و افتادگی، نقص و اشتباهات محرز آن با کمک دو نسخه ی دیگر که تلخیصی از نسخه ی آستان هستند، فرهنگ های معتبر و کتاب های پزشکی مشهور رفع گردید. مصحّح امیدوار است این خدمت ناچیز برای دوستداران علم و دانش، سودمند باشد.

در این پژوهش، سعی شده است؛ موضوع بدیع هنجار گریزی، در آثار سعدی،?بررسی شود. هنجارگریزی، خروجی است از قواعد زبان معیار توسط شاعر و نویسنده که به برجستگی ادبی می انجامد. به طور سنّتی این کار در علم سبک شناسی انجام می گیرد امّا با ورود علم زبان شناسی به ادبیّات، شیوه ای نوین در طبقه بندی ویژگی های هر اثر هنری پدید آمده است و نظریات گوناگونی در این باب مطرح شده است. در این پژوهش نظر یه ی لیچ، زبان شناس انگلیسی، مورد توجّه واقع شده و?هنجار گریزی های موجود در آثار سعدی بر اساس آن طبقه بندی گردیده است.?در نهایت این پژوهش شامل مطالب زیر می باشد،?که در چندین فصل تنظیم گردید ه است. تعریف هنجار و?هنجار گریزی و ارتباط آن با نقد ادبی، سبک شناسی، و...، مختصری درباره ی سبک شعر و?نثر قرن هفتم، سعدی و آثارش و در ادامه، دسته بندی هنجار گریزی های موجود در آثار سعدی و ذکر نمونه هایی از آن ها و در پایان فهرستی از آن ها به ترتیب بسامد که در آخرین صفحات، نگاشته شده اند.

زمینه پژوهش، فرهنگ زبان و ادبیات عامه ی هر قوم که با گذشت روزگار در سینه ی مردان و زنان آن قوم به ودیعه گذاشته شده است. کامفیروز نگین سبز فارس از دیرباز اهمیت داشته و دارای سابقه تاریخی و فرهنگی می باشد. در این پایان نامه فرهنگ و ادبیات عامه، خرفات، عقاید، آداب و رسوم، بیماریها، غذاهای محلی، اشعار و داستان های محلی منطقه بررسی می شود. فرهنگ و ادبیات شفاهی (فولکلوریک) کامفیروز برای دوست داران عرصه علم و ادب جذاب و خواندنی است.

چکیده پایان نامه حاضر، تصحیح کتاب قسـطاس الاطبّـا نوشتـه ی نورالدّیـن محمّد بن عبدالله شیـرازی،معروف به نورالدّین محمّد شیرازی، پزشک و ادیب و نویسنده ی ایرانی تبارِ فارسی نویس شبه قاره هند- در قرن یازدهم هجری قمری- اسـت. وی دارای آثاری در زمینـه ی طـب از قبیـل: الفـاظ الادویه، طب داراشکوهی، قسـطاس الاطبّـا و... است. کتاب قسطاس الاطبّای وی، دارای نثـری ساده و متعلّق به دوره ی صفویّه است.این کتاب شامل: اصطلاحات پزشکـی و نام حکمـا و لغـات فن پزشکی فارسـی، عربـی، یونانی و هنـدی اسـت که در سال 1040 ه.ق به نام خانه زاد خان بن مهابت خان، در هنـد تألیف یافتـه است. این تصحیح، بر اساس نسخه معتبـر متعلّق به کتـابخانه ی آستان قدس رضوی به شماره ی 7675 صورت گرفته است. البتـه در مواردی که افتـادگی و غلط فاحشی در نسخه مورد نظر محرز بود، برای کمک به تصحیح متن، از دو نسخه تلخیصی متعلّق به کتابخانه های دانشگاه تهران و مدرسه خان یزد نیز استفاده شده است. واژگان کلیدی: نورالدّین شیرازی، قسطاس الاطبّا، تصحیح، بخش اول، نسخه خطی.

چکیده خاقانی یکی از بزرگترین شاعران زبان فارسی است. وی توانسته است خود را به عنوان یکی از مهمترین شاعران عصرخود و یکی از مشهورترین شاعران فارسی زبان در تاریخ ادبیات ایران مطرح کند. یکی از مباحث مهمی که باید در اشعار خاقانی به آن پرداخت و تاکنون به صورت جدی به آن توجهی نشده، بحث آواها والقاهاست. شاعر شروانی یکی از شاعرانی است که از آواها، برای همراه ساختن خواننده با خود بهره ی فراوان برده است. در شعر وی غالباً آواها بر اساس مفهوم کلی شعر انتخاب شده اند و با بافت و محتوای شعر از لحاظ معنایی تناسب دارند. بدین سان هماهنگی بین لفظ و معنا برقرار شده است. بسامد بالای آواهای متناسب با مفهوم در شعر این شاعر هنرمند، خواننده را از این گمان که چنین تناسباتی تصادفی شکل گرفته اند؛ دور می کند و وی را به عنوان شاعری خلّاق و بی نظیر به همه می شناساند. این پایان نامه نتیجه ی پژوهشی است که به روش کتابخانه ای تهیه شده است و به بررسی وتحلیل اهمیت و نقش آواهای شعر خاقانی در انتقال عواطف و احساسات شاعر به مخاطب پرداخته است. در این بررسی به این نتیجه رسیدیم که خاقانی از عوامل موسیقی کناری(ردیف وقافیه) و موسیقی درونی شعر(واج آرایی) برای القای احساسات و معانی مورد نظرخود بسیار کمک گرفته است. کاربرد آواهای آرام بخش و خشن در شعر خاقانی که از نظر بسامد تقریباً در یک سطح هستند بیانگر زندگی پرنشیب و فراز،و روحیه ی متناقض وی می باشد. واژه های کلیدی:آوا، القا، خاقانی

در این پژوهش تلاش شده است فرهنگ، باور ها و آیین های منطقه ی گله دار جمع آوری و تدوین گردد. برای شروع به کار ابتدا ورود به مبحث اصلی لازم می باشد. در باب تاریخچه ی گله دار به وجه تسمیه، سابقه ی آن و افرادی که در این منطقه سکنی گزیده اند، اشاره گردد، بیان شرایط جغرافیایی، آب و هوای گله دار اگر چه به ظاهر از موضوع بحث خارج می نمود ولی احساس شد هر چند به صورت اجمال بدان ها اشاره گردد. چون اساس فرهنگ و تاریخ هر قومی بر ادبیات، علما و دانشمندان آن قوم متکی می باشد، بخشی از این پژوهش به تاریخچه ی فرهنگی و آثار علما و دانشمندان گله دار اختصاص یافته است. فصل سوم پایان نامه که مهم ترین فصل آن است به فرهنگ و آداب و رسوم تخصیص داده شده است، این فصل خود به بخش های مختلف تقسیم شده ابتدا آداب و رسوم اجتماعی هم چون اعیاد و آیین های مربوط بدان ها به صورت جداگانه توضیح داده شده است. و هم چنین در آخر این پایان نامه به گویش و لهجه ی مردم گله دار اشاره شده است که برای خوانندگان غیر بومی بسیار جذاب و بدیع می نماید؛ البته باید بدانید با توجه به مجال کم و حجم زیاد کاری، نگارنده با عشق و علاقه و حساسیت لازم و تحمل مشکلات به تدوین این رساله پرداخته است.

در بسیاری موارد بازتاب شرایط و مقتضیات و اوضاع اجتماعی یک دوره در اشعار یک شاعر یا اثر یک نویسنده کاملا مشهود است و برای شناخت جامعه ی آن عصر باید به شرح و تفسیر اشعار و نوشته ها و معانی تاریخی آن ها پرداخت که به این شکل پیوندی میان تاریخ و جامعه شناسی و ادبیات و حتّی نقد ادبی به خوبی آشکار می شود. مثنوی مولانا یکی از این آثار است که در آن بسیاری از واقعیات، اوضاع و شرایط اجتماعی و رسوم و عادات و سنّت ها و مثل های رایج و اصطلاحات خاص هر صنف و بسیاری از ترکیبات و عبارات کهن که امروزه نسبتا مهجور مانده، مجال انعکاس می یابند و شعر مولانا بازتابی از حیات اجتماعی روزگار خویش و تصویر گر زندگی و واقعیات دوران خود می باشد و توفیق اودر مثنوی به سبب به کارگیری شیوه ی تمثیل و قصّه پردازی است.لذا موضوع این پژوهش بررسی جامعه شناسی مولانا در مثنوی است که نگارنده بر آن است تا به بررسی این موضوع که در شش فصل تنظیم شده است بپردازد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

دراین مجموعه ابتدا شرح حال سنایی و آنگاه تحت عنوان بیان در شعر او و صعوبت این کار به دلیل تحول فکری شاعر سخن گفته ام و مقایسه ای بین بعضی از قصاید سنایی با قصاید فرخی و مسعود انجام داده ام، درهمین قسمت نمونه هائی از تشبیهات و استعارات بدیع و غریب در دیوان سنائی و بعضی تصاویر شعری خاص او را گوشزد کرده آنگاه درپایان این مطلب که تقریبا حکم مقدمه دارد به اصل موضوع پرداخته ا که عبارت است از :-1 مبحث تشبیه : تشبیه را از دیدگاههای مختلف انواعی است در مبحث راجع به تش ابتدا هرکدام از انواع خاص آن را معرفی کرده سپس نمونه های از همان نوع تشبیه در دیوان سنایی با ضبط نشانی آن ارائه شده .-2 مبحث استعاره : در مبحث استعاره نیز به سان تشبیه عمل شده و شواهدی از هر کدام از انواع استعاره را آورده ام .-3 مبحث مجاز : مجاز نیز دارای انواعی است اما وجه انقسام آن برحسب علاقه های معروف و شناخته شده در مجازها است که عبارتند از علاقه کلیت ، جزئیت ، سببی مجاورت و ... و از هرکدام نمونه هائی مشابه موارد فوق آورده ام .-4 مبحث کنایه : آخرین مبحث این رساله است که آن را تحت عنوان کنایه از ص کنایه از موصوف و کنایه از نسبت صفتی برای موصوفی تقسیم کرده و ازهرکدام نمونه هایی بیان نموده ام .