پنبه مهمترین گیاه لیفی دنیاست. اصلاح ژنتیکی پنبه به دلیل همبستگی منفی عملکرد و کیفیت الیاف و همچنین عدم اطلاع کافی در مورد ژنهای موثر در کیفیت الیاف مشکل می باشد. جهت غلبه بر محدودیت های اصلاح کلاسیک، محققان انتخاب به کمک نشانگر را مد نظر قرار می دهند. 16 دورگ به روش تلاقی دای آلل دو طرفه از چهار واریته ساحل و سپید (گونه هیرستوم)، و باربادنس 5539 و ترمز14 (گونه باربادنس) بدست آمد. نتایج نشان داد که گونه باربادنس دارای ترکیب پذیری عمومی بالا برای طول الیاف، یکنواختی الیاف، استحکام الیاف، و شاخص بذر بود. نسبت ترکیب پذیری عمومی به خصوصی برای صفات کیفی شامل کیل، یکنواختی، استحکام، کشش، ظرافت الیاف و شاخص بذر بزرگتر از یک بود که نشان دهنده وجود اثرات ژنتیکی افزایشی برای اکثر صفات به جزء طول 5/2% الیاف می باشد. هتروزیس مثبت در تلاقی های درون گونه ای برای کیل و ظرافت الیاف مشاهده شد. همچنین، هتروزیس منفی در تلاقی بین گونه ای برای صفت کیل و ظرافت الیاف بدست آمد. برای صفات طول و استحکام الیاف، هتروزیس مثبت در همه هیبریدها مشاهده گردید. باربادنس 5539 و ترمز 14 (گونه باربادنس) دارای اثرات ترکیب پذیری عمومی مثبت برای ارتفاع، تعداد قوزه و تعداد شاخه زایا بودند. برعکس، ارقام سپید و ساحل (گونه هیرستوم) دارای اثرات ترکیب پذیری عمومی منفی برای این صفات بودند. ژنوتیپ گونه باربادنس ترکیب پذیری عمومی منفی برای تعداد شاخه رویا، طول شاخه زایا و وزن قوزه داشت و بالعکس ژنوتیپ گونه هیرستوم دارای ترکیب پذیری عومی مثبت برای این صفات بود. نسبت ترکیب پذیری عمومی به ترکیب پذیری خصوصی برای همه صفات مورفولوژیکی مورد مطالعه با استثنای طول شاخه زایا بزرگتر از یک بود که نشان دهنده وجود اثرات ژنتیکی افزایشی می باشد. از 98 نشانگر ریزماهواره برای مطالعه چندشکلی در والدین تلاقی بین گونه ای (سپید × باربادنس 5539) استفاده شد که 15 نشانگر چندشکلی نشان دادند. سه گروه لینکاژی در کروموزم های 20، 23 و 26 تشخیص داده شد. 5 qtl نیز مشخص گردید. یک qtl برای صفت استحکام الیاف بین نشانگرهای bnl3140 و bnl1231 (کروموزم 20)، یک qtl برای عملکرد بین نشانگرهای bnl341 و bnl3482 (کروموزم 26)، یک qtl برای وزن قوزه بین نشانگرهای bnl341 و bnl3482 (کروموزم 26)، یک qtl برای صفت شاخص بذر بین نشانگرهای bnl1317 و bnl3034 (کروموزم 23) و یک qtl برای صفت درصد کیل بین نشانگرهای bnl1317 و bnl3034 (کروموزم 23) بدست آمد.

به منظور بررسی تأثیر کود ورمی کمپوست و الگوی کاشت بر دو رقم پنبه ساحل و گلستان، آزمایشی در سال 1392 به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار در مزارع روستای کوچک استاجیق شهرستان علی آباد کتول اجرا گردید. عامل اول ورمی کمپوست به عنوان کرت اصلی در 4 سطح و شامل: 1- شاهد (بدون مصرف ورمی کمپوست)، 2- مقدار 2 تن در هکتار، 3- مقدار 4 تن در هکتار و 4- مقدار 6 تن در هکتار، عامل دوم رقم به عنوان کرت فرعی در دو سطح و شامل: 1- ساحل، 2- گلستان و عامل سوم الگوی کاشت نیز به عنوان کرت فرعی در دو سطح و شامل: 1- مستطیل، 2- متوازی الاضلاع بودند. صفات مورد اندازه گیری شامل: ارتفاع بوته، تعداد گره ساقه اصلی، فاصله میانگره اول تا هفتم، تعداد شاخه ی زایا، تعداد غوزه در بوته، وزن یک غوزه، چین اول و دوم، عملکرد وش کل، وزن کل الیاف، وزن کل دانه در بوته، درصد کیل بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که سطوح ورمی کمپوست بر صفات تعداد شاخه ی زایا، چین اول، عملکرد وش کل در سطح 01/0 دارای اختلاف معنی داری بود. در بین رقم بر صفت عملکرد وش کل و وزن صد دانه در سطح 01/0 و صفت درصد کیل در سطح 05/0 دارای اختلاف معنی داری بود. براساس مقایسه میانگینی که به روش lsd در سطح 05/0 صورت گرفت، در اثرات ساده ورمی کمپوست، تیمار مصرف 4 تن ورمی کمپوست در هکتار بر صفت تعداد شاخه ی زایا با 27/19 عدد بیش ترین و بدون مصرف ورمی کمپوست با 54/10 عدد کم ترین بود. در اثرات متقابل سطح مصرف 4 تن در هکتار و گلستان در صفات تعداد غوزه در بوته، وزن کل الیاف، وزن کل دانه در بوته به ترتیب 94/31 عدد، 84/52 و 79/98 گرم و در سطح 6 تن در هکتار ورمی کمپوست و رقم ساحل در صفت وزن یک غوزه با 36/7 گرم و هم چنین در سطح 4 تن در هکتار و رقم ساحل در صفات ارتفاع بوته و وزن صد دانه به ترتیب 7/180 سانتی متر و 35/13 گرم دارای بیش ترین میانگین بودند.

چکیده ندارد.