نام پژوهشگر: جمال الدین مهدی نژاد

بررسی معماری الگوبرداری شده از طبیعت (بیونیک) و تاثیر آن در طراحی مرکز تفریحی کودکان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی 1390
  جوانه عباس پوراسداله   جمال الدین مهدی نژاد

طبیعت همواره راههای متعددی را در برابر ما قرار می دهد. الگوبرداری از آن در ساخت سرپناه و اشیا از ابتدای پیدایش بشر وجود داشته است. طبیعت همواره کنجکاوی انسان را تحریک کرده و در همه حال به بهترین صورت نیازهای او را پاسخ داده است. انسان نیز باید تلاش کند تا از طبیعت یاد بگیرد و ساز و کارهایش را با آن هماهنگ سازد. هدف از این تحقیق کشف ویژگی های الگوهای طبیعی و استفاده از آن در طراحی مرکز تفریحی برای کودکان است. در این راستا مولفه های الگوهای طبیعی با مراجعه به مستندات و نظرات متخصصان معماری استخراج و سپس میزان موافقت والدین کودکان با این مولفه ها تعیین می شود. پس از آن طراحی مرکز تفریحی برای کودکان با استفاده از مولفه ها صورت می گیرد. در این تحقیق از روش مطالعه کتابخانه ای برای استخراج مولفه ها و از روش توصیفی-پیمایشی جهت تعیین میزان تمایل والدین کودکان در استفاده از این مولفه ها استفاده می شود. نتایج تحقیق نشان می دهد که والدین کودکان تمایل زیادی به استفاده از مولفه های طبیعی در مکان های بازی کودکان دارند. والدین کاربرد تمامی مولفه ها را تایید کرده اند و در نتیجه نظرات آنها با نظرات متخصصان معماری بیونیک در استفاده از این ویژگی ها منطبق است. در طراحی مرکز تفریحی از مولفه های الگوهای طبیعی بهره گرفته شده است. این مرکز تلاش دارد که محیطی را فراهم آورد تا کودکان طبیعت را ببینند و احساس کنند. این طراحی به طبیعت تحمیل نمی شود بلکه مکانی است تا کودکان جذب طبیعت شوند و از بودن و بازی کردن در آن لذت ببرند.

بررسی معماری الگوبرداری شده از طبیعت (بیونیک) و تاثیر آن در طراحی مرکز تفریحی کودکان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی 1390
  جوانه عباس پوراسداله   جمال الدین مهدی نژاد

طبیعت همواره راههای متعددی را در برابر ما قرار می دهد. الگوبرداری از آن در ساخت سرپناه و اشیا از ابتدای پیدایش بشر وجود داشته است. طبیعت همواره کنجکاوی انسان را تحریک کرده و در همه حال به بهترین صورت نیازهای او را پاسخ داده است. انسان نیز باید تلاش کند تا از طبیعت یاد بگیرد و ساز و کارهایش را با آن هماهنگ سازد. هدف از این تحقیق کشف ویژگی های الگوهای طبیعی و استفاده از آن در طراحی مرکز تفریحی برای کودکان است. در این راستا مولفه های الگوهای طبیعی با مراجعه به مستندات و نظرات متخصصان معماری استخراج و سپس میزان موافقت والدین کودکان با این مولفه ها تعیین می شود. پس از آن طراحی مرکز تفریحی برای کودکان با استفاده از مولفه ها صورت می گیرد. در این تحقیق از روش مطالعه کتابخانه ای برای استخراج مولفه ها و از روش توصیفی-پیمایشی جهت تعیین میزان تمایل والدین کودکان در استفاده از این مولفه ها استفاده می شود. نتایج تحقیق نشان می دهد که والدین کودکان تمایل زیادی به استفاده از مولفه های طبیعی در مکان های بازی کودکان دارند. والدین کاربرد تمامی مولفه ها را تایید کرده اند و در نتیجه نظرات آنها با نظرات متخصصان معماری بیونیک در استفاده از این ویژگی ها منطبق است. در طراحی مرکز تفریحی از مولفه های الگوهای طبیعی بهره گرفته شده است. این مرکز تلاش دارد که محیطی را فراهم آورد تا کودکان طبیعت را ببینند و احساس کنند. این طراحی به طبیعت تحمیل نمی شود بلکه مکانی است تا کودکان جذب طبیعت شوند و از بودن و بازی کردن در آن لذت ببرند.

طراحی مرکز تقریب مذاهب اسلامی شهر قم
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر اسلامی تبریز - دانشکده معماری و شهرسازی 1391
  حمیدرضا علیجانی   جمال الدین مهدی نژاد

امروزه بر هیچ مسلمانی پوشیده نیست که وحدت اسلامی، طرحی دیرین در تمام عرصه های سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی برای حال و آیند? امت اسلامی است که ضرورت اعتلا و شکوفایی مجدد جامع? مسلمانان از یک سو و غلبه بر توطئه های استکبار جهانی از سویی دیگر، تحقق هرچه بیشتر و سریع تر این مهم را ایجاب می کند. لذا تأکید نوشتار پیش رو در پاسخ به این پرسش است که؛ نقش مرکز تقریب مذاهب اسلامی در هم گرایی و وحدت نظر و عمل جامع? اسلامی برای تشکیل امت واحده چیست و معماری در بیان این رسالت چه نقش و جایگاهی دارد؟ از این رو با تبیین نکات وحدت آفرین، در پرتو کنار گذاشتن اختلافات و تمسک به مشترکات، فرضیاتی ارائه گردیده است، از جمله این که؛ هنر اسلامی، به ویژه معماری اسلامی، خود ویژگی هایی دارد که در مرتب? نخست منبعث از کلم? توحید است و روح حاکم بر فطرت یگان? تمام جوامع اسلامی می باشد و در عین حال در پذیرش آن هیچ اختلافی میان فرق و مذاهب مختلف اسلامی وجود ندارد. بدین سان، هدف ما از طرح موضوع مذکور، ارائ? راهکارهایی عملی برای غلبه بر چالش ها و موانع وحدت و تقریب مذاهب اسلامی است، لذا سعی شده تا طراحی معماری مرکز تقریب مذاهب اسلامی در شهر قم، خود بیانگر وحدت و نشان? امت واحد? اسلامی باشد و به اشاع? روحی? دوستی، گفت وگو، تقریب میان امت اسلام، اجرای عدالت و احترام به حقوق بشر در کشورهای اسلامی، کمک کند. واژگان کلیدی: تقریب مذاهب اسلامی، معماری اسلامی، مرکز گفت و گو، وحدت نظر، همگرایی اسلامی

شناسایی ویژگی های معماری سنتی حوزه جلگه شرقی گیلان و طراحی یک نمونه موردی مسکونی در رودبنه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی - دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی 1391
  آرمان دهون   جمال الدین مهدی نژاد

عنوان تحقیق حاضر شناسایی ویژگیهای معماری حوزه جلگه شرقی گیلان و طراحی یک نمونه موردی مسکونی در رودبنه میباشد. معماری سنتی ما مورد تحسین همگان است و روال فعلی معماری در جامعه، مورد انتقاد بسیاری از صاحب نظران؛ مسکن سنتی نیز به عنوان بخشی از معماری سنتی نقش مهمی در پاسخگویی به نیازهای زیستی و معیشتی روستائیان به عهده دارد .از بین رفتن و حذف این سازه ها از محیط و بافت منطقه و جایگزین شدن آنها با سازه های جدید با تقلیدی کورکورانه از معماری بی هویت و التقاطی کنونی شهر ها منجر به گسستی در اصالت های بومی و سنتی شده که از نتایج آن بی هویتی بافت منطقه می باشد . از اهداف اصلی این تحقیق شناسایی ویژگیهای سنتی ( اعم از مصالح و تکنیکهای ساخت ) گونه معماری حوزه جلگه شرقی گیلان و طراحی یک نمونه مسکن با ویژگیهای شناسایی شده با استفاده از تکنیک ها و مصالح جدید و توجه به نیازهای مدرن ساکنین امروز می باشد که با توجه به آن بتوان معماری سنتی را همچنان تداوم یافته دانست . نوع تحقیق حاضر کاربردی و روش تحقیق توصیفی - مطالعه موردی است .پس از مطالعات میدانی در منطقه و برداشت از نمونه های موجود با توجه به عوامل تاثیر گذار بر معماری منطقه شامل : عوامل جغرافیایی و اقلیمی ، عوامل اقتصادی ، عوامل فرهنگی و مصالح و امکانات ساخت ، با بررسی نمونه ها به پاسخ های معماری منتج از این عوامل دست یافتم . در نهایت با بررسی قابلیت استفاده از این ویژگی ها و بروز رسانی آنها با توجه به شرایط معاصر به ارائه لیستی از الزامات طراحی در فصل پنجم پرداختم .

طراحی سرای محلّه با رویکرد ارتقاء تعاملات اجتماعی در میان ساکنان "مطالعه موردی: محله درکه، تهران، ایران"
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی - دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی 1391
  مرضیه جعفری   عبدالحمید قنبران

با مدرن شدن زندگی شهری خصوصاً در شهر تهران که به دلیل مهاجرپذیر بودن دارای شرایط خاصی است، محلات از هویت قدیمی خود خارج شده اند و مبنای شکل گیری آنها نه بر پایه شباهت های فرهنگی، بلکه توان اقتصادی است که قومیت ها و فرهنگ های مختلف را در کنار هم قرار می دهد و از این رو تعاملات اجتماعی در میان ساکنان محلات کاهش یافته است . سرای محله در این تحقیق، با رویکرد افزایش تعاملات اجتماعی در میان ساکنان محله که آن به طور نمونه محله درکه انتخاب شده که حضور گردشگران به دلیل واقع شدن آن در منطقه تفرجگاهی شمال تهران، محسوس بوده ، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت و در آخر مرکز محله و سرای محله در آن طراحی شد. با مطالعه مقالات، کتاب ها و پایان نامه هایی که در این زمینه مطالعه داشتند، فاکتورهایی استخراج شد که در افزایش تعاملات اجتماعی تأثیرگذار نشان می دادند. سپس به منظور نمونه گیری از ساکنان، پرسشنامه ای طرح و پخش شد و درصد ارتباط این فاکتورهای استخراج شده از مبانی نظری مطالعه شده با فاکتورهای موثر بر تعاملات اجتماعی سنجیده شد. نهایتاً مدلی از تحقیق با استفاده از نرم افزار spss و آزمون های t student و pearson استخراج شد که بیانگر آن است که ساختار اجتماعی- سیاسی شهر با 39/0، ساختار کالبدی- فضایی با 18/0و حالات روحی- روانی استفاده کنندگان از فضا با 29/0در افزایش تعاملات اجتماعی در میان ساکنان درکه موثر شناخته شد.

انعطاف پذیری درساختمانهای آموزشی مبتنی برخلاقیت باطراحی یک نمونه موردی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی - دانشکده معماری و شهرسازی 1391
  سارا خرسندی   جمال الدین مهدی نژاد

در طول چند دهه گذشته رشد آگاهی های جهانی نسبت به محیط تعلیم و تربیت خلاق و سازنده، موضوع طراحی مدرسه را در خور منزلتی جدید و در خور تعمق بسیار مطرح کرده است و به تجربیات آموزشی کودکان ابعاد جدیدی بخشیده است. اکنون این نکته عمیقاً قابل درک است که محیط بهتر، آموزش و پرورش مطلوب تر را در پی خواهد داشت، لذا به موازات توسعه سیستم و برنامه آموزشی مدارس الگوی محیطی مدارس نیز باید تکامل یابد. حال مسئله اصلی طراحی فضای آموزشی با استفاده از فرم های انعطاف پذیر، ارتباط تنگاتنگ این الگو با معیارهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است، این که در طراحی این الگوها برای رسیدن به تولید، کارایی و سلامت افراد باید چه معیارها و ضوابطی را در نظر گرفت و ... در این راستا تحقیق حاضر تحت عنوان انعطاف پذیری درساختمانهای آموزشی مبتنی برخلاقیت باطراحی یک نمونه موردی تلاشی است در جهت تحقق ارزش ها و اولویت های نظام آموزشی. از موضوعاتی که درادامه به آن پرداخته شده می توان به معرفی موضوع و شناخت نقش نظام آموزش و پرورش در تربیت و سابقه تاریخی فضاهای آموزشی ،تحولات مدارس،روش های آموزشی، نقد و بررسی نظام های آموزشی و تاثیر تحولات تکنولوژی در روند سیستم آموزشی اشاره نمود.در قالب مطالعات نظری به شناخت عناصر محیط، فرم و اثرات آن بر ادراکات حسی دانش اموزان، بررسی و تحلیل تجارب مختلف فضاهای آموزشی با فرم های انعطاف پذیر در ایران و جهان و همچنین عوامل مهم تاثیر گذار بر انعطاف پذیری فرم در فضاهای آموزشی پرداخته شده است. بررسی موضوعاتی از قبیل آنالیز فرم ها، تحلیل انعطاف پذیری در مدارس سنتی،سیستم های آموزشی ازنظرابعاد آموزشی، تجهیزاتی و فرهنگی، نقش سازماندهی مدولار در مدارس ،بهینه سازی انرژی گرمایشی و سرمایشی با ایجاد انعطاف پذیری در فرم مدارس وطراحی الگوهای انعطاف پذیر. نیازهای فضاهای آموزشی امروز و قابلیت های انعطاف پذیری،ضوابط پیشنهادی فضاهای آموزشی از دید انعطاف پذیری در مقیاس میانی،کلان،خرد واجزاء فضاهای آموزشی بر اساس گونه های انعطاف پذیری آموزشی موردبررسی قرارگرفته است. روش تحقیق مورداستفاده درپروژه حاضرازنوع پیمایشی مقطعی بوده است ودرپایان باتوجه به پیشنهادات،الگوهاونتایج بدست آمده یک مدرسه راهنمایی پسرانه با استفاده از الگوهای انعطاف پذیرباتوجه به یادگیری وخلاقیت دانش آموزان طراحی شده است.

طراحی مجموعه مردم شناسی مبتنی بر فرهنگ عامه ایران باطراحی نمونه موردی در تهران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی - دانشکده معماری و شهرسازی 1391
  سیده ندا گلمکانی   جمال الدین مهدی نژاد

فرهنگ عامه یافولکلور ، با تمام آنچه در پیدا و ناپیدای خویش برای گفتن داراست، درونمایه هایی بسیار دارد که نه تنها در درازای دوره های آموزش دانشگاهی، بلکه در سالیان سال هم، نمی توان به گونه ای رضایت بخش به حدی از شناخت درباره آن دست یافت. از سویی، ورود به فرهنگ وآداب قومهای مختلف در هر دوره ای، در هرکجای دنیا، هرگز نخواهد توانست به دور از شناختی پایه ای از فرهنگ و پیشینه های آن در سرزمین مورد نظر آغاز گیرد. هدف از این تحقیق ، ایجاد مرکزی فرهنگی برای رفع نیاز مطالعاتی و پژوهشی دانشجویان و دانش پژوهان، و نیز احساس بایستگی و نیاز به شکل گیری مناسبت هایی جهت ارتقاء وآشنایی مردم با فرهنگ ایرانی و سایر ملل دنیا ـ که بدون شک در تبادل آخرین و نوپدیدترین نهاده ها و دانسته های اقشار گونه گونِ پیوسته با معماری نیز ، بی تأثیر نیست ـ خود دلیلی دیگر برای پرداختن به طراحی مجموعه ای گشت که سعی در برطرف سازی تمامی این نیازها و کمینه ها داشته و هم و غم خویش را نه تنها بر کنارزدنِ کمبودها و چالش های امروز، بلکه بر ایجاد شور و اشتیاقی افزون برای کنکاش ها و پژوهش هایی ژرف بر فرهنگ و هنر گران سنگ و پرمایه معماری ایران، برای فردا و فرداها نهد. در این تحقیق از روش مطالعه کتابخانه ای و مطالعه میدانی برای استخراج مولفه ها ومختصات معماری موثر و پایدار مجموعه ها ی فرهنگی و موزه های مردم شناسی ایران و همچنین تعمیم دادن آنها به مولفه های فرهنگ معاصر ایران در این حوزه تخصصی ،در جهت حفظ ، اشاعه , هویت فرهنگ ایرانی استفاده می شود. نتایج تحقیق نشان می دهد وجود چنین جایگاهی ، هُنایِشی ژرف بر روند فرهنگی ما خواهد نهاد، و محلی خواهد بود که در آن کارشناسان ، دانشجویان و کلیه اقشار مردم مجالی خواهند یافت تا به تبادل نظر پرداخته و بیشتر با نظرات و انتظارات یکدیگر، در زیر سایه پیشینه های فرهنگی غنی خود ،آشنا شوند.

معیار های ارزیابی اقلیمی فضاهای آموزشی در اقلیم گرم و خشک (طراحی یک نمونه موردی در تهران)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی - دانشکده معماری و شهرسازی 1391
  سمیه تقوی   جمال الدین مهدی نژاد

توجه و بازگشت به زمان هایی که هنوز استفاده از انرژی های فسیلی و تجدیدناپذیر متداول نشده بود، می تواند راهگشای دستیابی به راه حل های بسیار ارزشمندی برای استفاده موثر از انرژی های پاک در اختیارمان قرار دهد. دقت در این امر که اولاً در آن زمان کلیه مراحل طراحی بنا همزمان بوده است، یکی از ظرایف و رمزهای موفقیت در یکپارچگی بناست، ثانیاً پروسه آموزش سازندگان و مهندسان متفاوت از امروز بوده است. ضمن اینکه زمان یادگیری بسیار طولانی تر بوده و شیوه یادگیری نیز به صورت عملی و تجربی در کارگاه ها انجام می پذیرفت. آموزش مستمر و مداوم بود و این استمرار و تداوم، باعث یکپارچگی در روند تجربیات معماری هر منطقه و بوم می شد . بدین لحاظ با مرور راهکارهای اندیشیده شده توسط پیشینیان می توان شیوه های استفاده بهینه و موثر از انرژی های پاک را آموخت که تنها راه حل حفظ محیط زیست درعصرحاضراست . این پژوهش بر آن است با رمز گشایی شگردهای به کار رفته در معماری بومی اقلیم گرم و خشک که مبتنی بر تجربیات مردم منطقه بوده و به مرور زمان و با حداقل امکانات ابداع گردیده ،به دستورالعمل های طراحی بنا ها با دیدگاه صرفه جویی در مصرف انرژی و حفاظت محیط زیست دست یافت.

طراحی باغ مدرسه در شهر ری، بر اساس معیارهای اجتماع پذیری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی - دانشکده معماری و شهرسازی 1391
  حمید مسلم   جمال الدین مهدی نژاد

یادگیری بخش عمده ای از زندگی هر فرد است و حتی زمانی که به آن فکر نمی کند هم اتفاق می افتد. مثل زمانی که افراد با دوستان خود در مورد مضامین مختلف )اجتماعی، اقتصادی و غیره( صحبت می کنند. در مدارس و فضاهای آموزشی نیز بخش اعظمی از یادگیری و تجربه و فهم دانش آموزان از حیات اجتماعی در فضاهای باز و نیمه باز، فضاهای رابط و بینابین حیاط مدرسه در حال شکل گیری است، فضاهایی که به دلیل داشتن کاربری بدون نام و سیال، عموماً در طراحی مورد بی توجهی قرار می گیرند. بنابراین این فضاها در طراحی مدارس معاصر، فاقد مولفه های کیفی فضا همچون پویایی، سرزندگی، انعطاف پذیری، آسایش، ایمنی و غیره می باشند. در چنین محیطی دانش آموزان دیگر رغبت کافی را جهت گرد هم آمدن در ساعات غیر درسی )فراغت( ندارند. هدف از پژوهش حاضر، دستیابی به معیارهای طراحی فضاهای باز و نیمه باز در مدارس راهنمایی با تأکید بر قابلیت های محیطی موثر بر ذهن و رفتار نوجوانان به منظور ارتقاء اجتماع پذیری این فضاها می باشد. در این تحقیق بر پای? تلفیق نظریات مرتبط با موضوع تحقیق، از روش تحقیق مطالعه موردی استفاده شده است و براساس نتایج تحقیق، معیارهای معمارانه ای برای طراحی فضاهای باز و نیمه باز مدارس در جهت ارتقاء اجتماع پذیری این فضاها استنتاج گردیده است. جامعه ی آماری در این پژوهش شامل کلیه ی دانش آموزان پسر مقطع راهنمایی شهر ری تهران در سال 09 می باشد. روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای است و نمونه ی آماری در این تحقیق 991 - تحصیلی 09 دانش آموز و 90 دبیر می باشد. برای جمع آوری اطلاعات تحقیق از پرسشنامه ی محقق ساخته استفاده شده است. اطلاعات حاصله پس از طبقه بندی، با استفاده از نرم افزار آماری spss ، به مقتضای نوع متغیرها و ارتباط آنها با یکدیگر مورد بررسی قرار گرفته و پس از تحلیل توصیفی نظرات کاربران نتایج زیر به دست آمده است. * درجه اول اهمیت: عناصر غیر ثابت یا پویا / به ترتیب: فضای سبز، بو، دما، نور و صدا. * درجه دوم اهمیت: عناصر نیمه ثابت فضا )انعطاف پذیری عملکرد( / به ترتیب: فضای نیمه باز موقت، مبلمان جهت نشستن، تماشا و تجهیزات. * درجه سوم اهمیت: عناصر ثابت فضا / به ترتیب: تزیین، نقوش، رنگ، بافت، مصالح، شکل، علائم و نشانه ها . * درجه چهارم اهمیت: موقعیت و وسعت فضا در سازمان فضایی کل بنا.

طراحی هنرستان" آموزشی مهارتی " جهت ایجاد فرصت های شغلی برای هنرجویان دختر با تاکید برحفظ حریم حجاب
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی - دانشکده معماری و هنر 1391
  ندا بناساعی   جمال الدین مهدی نژاد

در این پژوهش هدف آن بوده است که راهکارهای معماری در جهت ارتقائ کارایی هنرستانها و ایجاد فرصتهای شغلی و همچنین حفظ حریم حجاب و محرمیت در هنرستانهای دخترانه بررسی شود و در یک نمونه طراحی هنرستان در شهر کرج بکار برده شود.پژوهش از لحاظ هدف، بنیادی و از نظر ماهیت، کمی- کیفی می باشد. در این پژوهش روش میدانی وتوضیع پرسشنامه بکار گرفته شده است.جامعه آماری مورد بررسی در این پژوهش هنرآموزان و هنرجویان هنرستانهای ای استفاده شده ای چندمرحله کرج می باشد. برای نمونه گیری از روش نمونه گیری خوشه است. در مجموع 2 هنرستان دخترانه به طور تصادفی انتخاب گشتند که حجم نمونه آن 11 نفر بوده است.پژوهشگر به منظور سنجش دیدگاه افراد به تدوین جدول هدف و محتوا بر اساس مطالعات انجام شده و مصاحبه با معماران صاحب نظر، پرداخته است. باتوجه به این جدول ای طراحی شد و میان جامعه توزیع گردید. پرسشنامه به تحلیل داده ها پرداخته است و راهکارهایی را spss افزار سپس محقق با استفاده از نرم ارائه داده است. و نمونه ای از هنرستان فنی و حرفه ای را در شهر کرج با تاکید بر حفظ حریم حجاب طراحی کرده است.

بومی سازی مسکن کارا انرژی (بررسی یک نمونه موردی در شهر تهران)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی - دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی 1392
  سپیده سفیداری   اسماعیل ضرغامی

در ایران همانند سایر نقاط دنیا ، رشد و گسترش صنعت ساختمان و گاها ساخت و ساز بی رویه و نظارت نشده آن، در حالی رو به گسترش است که شناخت درستی از ابعاد و تبعات این امر وجود ندارد و مسائل متعددی را از جمله اتلاف زیاد منابع انرژی به همراه داشته است ؛ لذا نگرشی عمیق تر به مقوله معماری و گام برداشتن در جهت رفع این مشکلات در جامعه امروز بسیار ضروری می نماید. دغدغه اصلی رساله حاضر، با محوریت دستیابی به چارچوب های طراحی معماری بناهای مسکونی با مصرف بهینه انرژی در ایران و کلان شهر تهران با توجه به اقلیم آن، شکل گرفت.در این میان با توجه به گستردگی حیطه های مرتبط با موضوع به طور خاص چگونگی تاثیر گذاری جهت گیری بنا ، فرم ساختمان( تناسب پلان) و نسبت سطح بازشو به جداره بر مجموع انرژی سالانه بنا ارزیابی گردید. در راستای تحقق اهداف مورد نظر ، روشها و ابزارهای مختلف تحقیق ، همچون مطالعات کتابخانه ای ، شبیه سازی رایانه ایِ مصرف انرژی به کار گرفته شد و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روشهای آمار توصیفی و استدلال منطقی صورت گرفت. بر مبنای تحلیل و تفسیر داده های پژوهش می توان این گونه اظهار داشت که بکارگیری صحیح چارچوبها و الگوهای پیشنهادی در گام های آغازین طراحی ، برخلاف ذهنیت رایج ، نه تنها معمار را با محدودیتی جدی مواجه نخواهد کرد ، بلکه می تواند با صرف هزینه ای ناچیز ، مصرف انرژی های تجدید ناپذیر را در یک بنا به میزان قابل ملاحظه ای کاهش دهد. برای مثال با تیپ بندی شهرک مورد مطالعه به سه تیپ پلان با تناسبات 1 به 1.5 – 1 به 2.5 و 1 به 3 و در نظر گرفتن جهات اصلی شمالی-جنوبی ، شرقی- غربی ، شمال غربی – جنوب شرقی و شمال شرقی – جنوب غربی و با تغییر نسبت سطح بازشو به جداره از 10 % تا 100% به این نتیجه رسیدیم که پلان بهینه از نظر مصرف انرژی سالانه (سرمایش، گرمایش و روشنایی) به پلانی با تناسبات 1 به 1.5 ، در جهت شرقی- غربی و درصد بازشو 20% تا 40% اختصاص دارد. به عبارتی می توان ادعا نمود، با درنظر گرفتن نکاتی ساده و در عین حال بسیار مهم در گام های آغازین طراحی ، می توانیم به میزان قابل توجهی در مصرف انرژی صرفه جویی کنیم.

معیارهای طرح باز زنده سازی عمارت مسعودیه و طراحی کاربری جدید به عنوان مرکز رویدادهای هنری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی - دانشکده معماری و شهرسازی 1391
  پریسا سادات باشتنی   جمال الدین مهدی نژاد

آثار تاریخی میراثی ماندگارند که از نسل¬های پیشین به یادگار رسیده¬اند. اغلب این آثار بناهایی هستند که در روزگار خود پاسخگوی نیاز مخاطبان خود بوده¬اند، هرچند ممکن است در دوران معاصر به سبب ضعف کالبدی، و یا تغییراتی که در نوع زندگی مردم ایجاد شده، کمتر به آن¬ها توجه شود.لذا بازیابی و بازگشت دوباره این بنا ها و مجموعه های تاریخی به جریان زندگی دوباره، مستلزم تعیین کاربری جدید و تهیه ملزومات این کاربری برای آنهاست . یکی از این ملزومات تامین فضا های جانبی متناسب با کل فضاهای عملکردی مورد نیاز ودر مجاورت بخش های تاریخی است. این نیاز مسئله طراحی در مجاورت بنا ها و مجموعه های تاریخی را مطرح می کند، که پاسخگویی به آن برعهده طراحان ومعماران می باشد که می بایست پاسدار ارزش های تاریخی و فرهنگی این بناها و ضامن انتقال آنها به آینده ای در خور شأن و منزلتشان باشند . رساله ی حاضر در پی دست یافتن به اصول و معیارهایی جهت استفاده طراحان ،به منظور تعیین کاربری بهینه برای بناهای تاریخی و طراحی ساختارهای جدید در مجاورت آنها، و در نهایت کاربرد این اصول در نمونه موردی پژوهش، جهت تعیین کاربری جدید(مرکز رویدادهای هنری) و طراحی در مجاورت مجموعه تاریخی مسعودیه می باشد. لازم به ذکر است که اصول مطرح گردیده ثابت و قطعی نیستند، بدین معنی که برای هر بنای تاریخی می بایست با توجه به موقعیت، ارزش ها و ویژگی های خاص آن بنا ارزیابی و مورد استفاده قرارگیرند

طراحی مدرسه محله با رویکرد ارتقای فعالیتهای فیزیکی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی - دانشکده هنر و معماری 1392
  مریم عارفی مجد   جمال الدین مهدی نژاد

یکی از پیامد های ماشینی شدن زندگی و پیشرفت تکنولوژی در قرن حاضر ، فقر حرکتی و کاهش فعالیت فیزیکی مناسب در بین افراد بوده است که این از دیدگاه سلامتی یکی از مهمترین مشکلات جامعه امروزی می باشد. با وجود لزوم انجام فعالیت فیزیکی از زمان کودکی تا سالمندی ، آموزش و پرورش ابتدایی نقطه ورود یک حرکت طولانی و مهم در زندگی کودکان است که سنگ بنای شخصیت آنان و نهایتا سازندگی اجتماعی ، در همین سالهای اولیه گذاشته می شود. این دوره از نظر کمی و کیفی از اهمیت خاصی برخوردار است . براساس نظریات انجمن ملی تعلیم وتربیت نیز مهمترین فعالیت فیزیکی دوران کودکی بازی است.بازی فعالیتی است که درآن کودک رشدصحیح خویش را درتمام زمینه هابدست می آورد. فضاهای بازی می توانندنیاز های رشد کودکان را در تمامی زمینه ها فراهم سازند: رشد جسمی ، رشد ادراکی ، رشد اجتماعی و رشد احساسی. لذا در این پژوهش با بررسی مطالعات انجام شده و استخراج مولفه های تاثیر گذار در فضای بازی کودکان در مدارس ابتدایی وبا هدف بهره گیری از امکانات این مراکز در سطح محله به طراحی یک مدرسه محله به منظور ارتقاء سطح فعالیت فیزیکی در بین دانش آموزان مقطع ابتدایی پرداخته شده است. این تحقیق از نوع پژوهش های تحلیل عاملی اکتشافی است که از لحاظ میزان و درجه کنترل متغیرها ، غیر آزمایشی و توصیفی ، از نظر نحوه گردآوری داده ها ، میدانی و در نهایت به لحاظ قابلیت تعمیم یافته ها از نوع پیمایشی محسوب می شود. بدین منظورپس ازبررسی مطالعات انجام شده و استخراج مولفه های اثر گذار بر فعالیت فیزیکی کودکان در فضای باز مدرسه باتهیه پرسشنامه ای محقق ساخت جهت قضاوت متخصصان،بااستفاده ازتکنیک دلفی وشانون مولفه های کم اهمیت حذف شده ، در مرحله بعد نتیجه آنالیز داده های پرسشنامه کاربران باروش تحلیل عاملی در نرم افزار spss مجددا در اختیار اساتید قرار گرفته و مولفه های ارتقاء دهنده فعالیت فیزیکی شناسایی شدند. نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان می دهدکه 1- فضاهای اجتماع پذیر2- انعطاف پذیری و جذابیت محیط طبیعی3- دسترسی 4- ایمنی و مشارکت 5- الگوهای رفتاری6- سیالیت فضا،از مهمترین عوامل تاثیر گذار بر افزایش فعالیت فیزیکی کودکان در فضای باز مدارس هستند. کلید واژه ها:فعالیت فیزیکی،مدرسه محله ، کودک،مولفه های محیطی

الگوی مدارس اجتماعی با رویکرد بازی طراحی نمونه موردی سمنان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی - دانشکده معماری و شهرسازی 1393
  زبیده جعفری چاشمی   عبدالحمید قنبران

استمرار و بقای تمدن ها و جوامع، به انتقال مجموعه ی ارزش ها، علوم و مهارت های هر نسل به نسل بعدی بستگی دارد. این فرایند توسط متخصصان "اجتماعی شدن" نام گذاری شده است. اجتماعی شدن، یک نظام دوجانبه ارتباط بین فرد و جامعه است. اجتماعی شدن سبب می شود افراد روش مناسب ایفای نقش های اجتماعی را بیاموزند. از بین عوامل موثر در جامعه پذیری کودکان و نوجوانان؛ خانواده، مدرسه و همسالان بیشترین نقش را دارند. مهارت های اجتماعی در خانواده معمولاً به طور غیرمستقیم آموخته می شود، اما این مهارت ها بایستی در مراکز رسمی آموزشی با توجه به اصول یادگیری و استفاده از فنون روان شناسی به کودکان یاد داده شود. امروزه روشن شده است بسیاری از هدف های اساسی تربیتی در بازی ها موجود است و از طریق بازی به صورت آموزش غیرمستقیم و مستقیم به هدف های اساسی تربیتی چون جسمی، عقلانی، اجتماعی، عاطفی و اخلاقی می توان رسید. حل مسئله اصلی در طراحی این فضای آموزشی امکان تعامل و مراوده ی اجتماعی دانش آموزان است تا آنان از کنش و واکنش هدایت شده و سیستماتیک که منجر به رشد شخصیت اجتماعی شان می شود؛ بهره ببرند. لذا پایان نامه حاضر در زمینه ی آموزش مهارت های اجتماعی به کودکان سنین ابتدایی در قالب بازی و ورزش تدوین شده است پژوهش پیش رو یک نمونه موردی تلاشی در جهت تحقق ارزش ها و الویت های نظام آموزشی است. از موضوعاتی که در ادامه به آن پرداخته شده می توان به معرفی موضوع، تحقیق های انجام شده پیرامون روش طراحی و تدوین الگوی مدارس اجتماعی، متغیرهای موثر بر طراحی و معیارها و مولفه های برنامه ریزی و طراحی فضاها و محوطه های کودکان، مطالعات روان شناسی کودک، بررسی و تحلیل تجارب مختلف فضاهای آموزشی با رویکرد تعاملات اجتماعی اشاره کرد. همچنین به منظور نمونه گیری پرسش نامه ای طرح و توزیع شد که نتایج آن با استفاده از نرم افزار spss تحلیل و بررسی شد. در پایان با توجه به پیشنهاد ها، الگوها و نتایج به دست آمده یک مدرسه ابتدایی پسرانه با توجه به ارتقاء تعاملات اجتماعی دانش آموزان طراحی شد.

بررسی معیارهای باززنده سازی و طراحی در مجموعه تاریخی بایزید بسطامی با تکیه بر ارزش های اجتماعی فرهنگی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی - دانشکده هنر و معماری 1392
  مهین مقیمی   حشمت الله متدین

در طول دوران اسلامی در ایران مجموعه های آرامگاهی فاخری ساخته شده است. مجموعه های کم نظیری که از دیرباز تا کنون کارکرد داشته و هسته اولیه شکل گیری مجموعه ها یک شخصیت مذهبی یا سیاسی بوده است. این مجموعه ها با دارا بودن فضاهای مذهبی، اقامتی و خدماتی تاثیر بسزایی در توسعه و گسترش شهرها داشته اند. در اکثر این فضاها فعالیت های مذهبی اجتماعی رخ داده و افراد به صورت جمعی حضور می یافتند. مانند کاروانسراها، بازارها و جماعت خانه های اهل تصوف که به فضاهای آرامگاهی الحاق می شدند. با توجه به اهمیت این مجموعه های آرامگاهی در معماری ایران دوره اسلامی و تاکید دین اسلام بر احکام اجتماعی، کنکاش و پژوهش در ابعاد مختلف این عناصر در مجموعه ها از اهمیت فراوانی برخوردار است. در این پژوهش از تلفیق دو روش تحقیق تحلیل محتوا (کتابخانه ای) و تطبیقی (میدانی) استفاده شده است. با توجه به اهمیت و تاثیر مجموعه های آرامگاهی در میان جوامع اسلامی با تحقیق در منابع کتابخانه ای و مقایسه سایر مجموعه ها به مبانی نظری جامعی برای خلق فضاهای مورد نیاز و هماهنگ با فضای تاریخی دست یافتیم. پروژه پیشنهادی بازارچه ی سنتی در حد فاصل مسجد جامع و مقبره بایزید قرار می گیرد و باعث یکپارچه شدن بافت تاریخی و تقویت محورهای آن می شود. احیای بازار قدیم شهر با هدف کمک به اقتصاد شهر و جذب گردشگران و حفظ ارزش های فرهنگی و تاریخی انجام شده است. در کنار آن بنای میان افزای فرهنگی خدماتی برای مردم شهر و پژوهشگران در نظر گرفته شده است. با تغییر کاربری حمام قاجاری بافت نیز به موزه سعی بر حفظ آثار تاریخی برای آیندگان شده است. در طراحی این پروژه مطالعات بسیاری بر روی سفرنامه ها و تحقیقات انجام شده بر روی بافت تاریخی و مصاحبه با مردم محلی و قدیمی شهر انجام شده است تا بتوان بنایی هماهنگ با بافت تاریخی و مفید برای اقتصاد و رونق مجموعه و شهر ایجاد نمود.

تعیین معیارهای طراحی کانون پرورش فکری کودکان با رویکرد ارتقاء خلاقیت کودکان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی - دانشکده هنر و معماری 1392
  نسیم اسماعیلی   اسماعیل ضرغامی

موفقیت و پیشرفت های انسان در گرو اندیشه های بارور و موثر اوست. در عصر گسترش روز افزون اطلاعات و ارتباطات، مسئله ای که بیش از هر چیز توجه پژوهشگران را به خود معطوف کرده است، چگونگی رشد و ارتقا این اندیشه های بارور و خلاق است. علم روان شناسی ثابت کرده است که بهترین زمان برای تربیت و شکوفایی استعدادهای انسان، دوره ی کودکی اوست زیرا تمام صفات اکتسابی و الگوهای رفتاری و عادات لازم در این زمان اخذ می شود و شخصیت واقعی کودک بر اساس همین عامل شکل می گیرد(نساجی زاده، 1384، ص. 46). در سال های اخیر تحقیقات بسیاری انجام شده است که از میان عوامل متعدد تاثیرگذار در رشد خلاقیت کودک؛ شیوه های آموزشی، جنبه های عاطفی-شناختی و نیز مسائل تربیتی مورد بررسی قرار گرفته اند؛ اما به تاثیر کیفیت فضای معماری در پرورش خلاقیت، کمتر توجه شده است(شفایی و مدنی، 1389، ص.215). این در حالی است که مطالعات نشان داده است شرایط فیزیکی محیط، رفتار ساکنین در آن محیط را تحت تاثیر قرار داده و در بروز رفتارهای هنجار و ناهنجار و پرورش و ارتقای خلاقیت موثر می باشد. طبق نظریه ی جان لنگ تغییر در محیط مصنوع مستقیما منجر به تغییر در رفتارها خواهد گردید(مرتضوی، 1376، ص. 15). بنابراین تمامی محیط هایی که کودکان در آن حضور می یابند، در شکل گیری شخصیت کودک و رفتار او موثر اند. در این بین فضاهای آموزشی به عنوان یکی از مهم ترین محیط های اثر گذار در شخصیت کودک از اهمیت ویژه ای برخوردار خواهند بود. کانون پرورش فکری کودکان یک نهاد فرهنگی و کمک آموزشی است که با تولید و انتشار کتاب، فیلم، نمایش و ایجاد پایگاه هایی برای عرضه ی این محصولات و برگزاری کلاس های متعدد پرورشی و کمک آموزشی به منظور غنی کردن اوقات فراغت و ارتقاء توانمندی و استعدادهای کودکان در سال 1344 تاسیس شد و تا به امروز به فعالیت خود ادامه داده است. با توجه به این اهداف والا، انتظار می رود کانون پرورش فکری کودکان حضور و نقشی پررنگ تر و موثرتر در راستای شکوفایی و ارتقا خلاقیت و توانمندی های کودکان ایفا نماید این در حالی است که تجربه ی سال های گذشته، گویای این مطلب است که کارکرد کنونی این نهاد از ماهیت وجودی آن فاصله گرفته است به بیانی دیگر کانون پرورش فکری کودکان به نهادی تک بعدی بدل شده است که به جای شناسایی و پرورش استعداد و خلاقیت کودکان، به نگهداری و پر کردن اوقات فراغت آنان اکتفا نموده است. با توجه به تاثیر کیفیت فضای معماری در پرورش خلاقیت می توان یکی از دلایل مهم ناکارآمدی کانون پرورش فکری کودکان را معماری ناکارآمد آن دانست. این نهاد همچون اغلب فضاهای آموزشی کودکان در ایران، فاقد طراحی مناسب کودکان و یا در فضاهای غیر آموزشی است به گونه ای که اکثر آن ها تنها ساختمان های اداری هستند که نیازهای اولیه ی کاربران خود را تامین می کنند و با نقاشی و رنگ آمیزی، ظاهرا به محیطی کودکانه تبدیل شده اند و به جای برخورداری از فضاهای متنوع؛ حیاط هایی که طبیعت را به کودکان عرضه می کنند و کارگاه و کلاس های پویا که برای کودکان و براساس نیازهایشان طراحی شده باشند، مکانی کلیشه ای برای استقرار کودکان را فراهم آورده اند. از این رو هدایت کودکانی که حضور در چنین فضایی را تجربه می کنند، به سوی نگاه و تفکر خلاقانه، سخت به نظر می رسد. چرا که بارور کردن روح کاوش و تقویت فرآیند تفکر و خلاقیت در کودک، زمانی ممکن و موثر است که این امکان برای او فراهم شود. اما با شناخت و تکیه بر قابلیت های کانون پرورش فکری و به کارگیری اصول ارتقا دهنده ی خلاقیت در طراحی فضاهای مختص کودکان، می توان نهادی را بنا نمود که علاوه بر تحقق اهداف ابتدایی خود، بستری باشد در جهت ارتقا انگیزش کودک برای بازی، کنجکاوی، خیال پردازی و مشارکت اجتماعی او تا بدین ترتیب زمینه ی شکوفایی و رشد خلاقیت کودک فراهم شود.

معیارهای طراحی فضای باز مدارس با رویکرد ارتقا شادابی هنرجویان دختر (طراحی یک نمونه موردی اصفهان)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی - دانشکده معماری و شهرسازی 1392
  زهرا احمدی افوسی   جمال الدین مهدی نژاد

حیاط مدرسه اولین محلی است که دانش آموزان به محض ورود به مدرسه احتمالاً با آن برخورد می کنند؛ مکانی است که غالباً اولین دوستی های مدرسه و حضور در جمع افراد زیاد، حضور در بازی ها، ورزش ها و رقابت ها در آن اتفاق می افتد. فضای باز مدرسه فرصت بسیاری از تجارب را برای رشد کاربرین آن فراهم می سازد که آموزش کلاسی از فراهم آوردن آن عاجز است. تصور غالب موجود از مدرسه در فضای طراحی مدارس ایران تنها کلاس درس است که در کامل ترین صورت با سالن های اجتماعات، آزمایشگاه و ورزشگاه تلفیق شده است. در این تصور فضای باز اطراف شامل حیاط و باغچه عمومأ نادیده انگاشته شده و تمام توجهات معطوف به طراحی ساختمان و فضای درونی آن است. (شاطریان, 1389) نتیجه این نگرش به طراحی مدارس ایران، ایجاد حیاط به عنوان فضایی منفی و باقیمانده زمین مدرسه در طراحی است. در شرایط فعلی، حیاط مدارس مکانی جدای بنای مدرسه محسوب شده و ادامه ی طبیعی کلاس های درس نمی باشد. این بستر فاقد انسجام و هویت لازم بوده و به ارضای کامل نیازهای آموزشی، بازی و استراحت دانش آموزان نمی پردازد. این در حالی است که در اکثر کشورهای دنیا، حیاط باز مدارس عرصه ی تعاملات و روابط قوی احساسی و ادراکی دانش آموزان تلقی شده است و در علم روانشناسی به آن بعنوان بستر تخلیه ی انرژی و کسب مهارت ها نگریسته می شود. با توجه به این موضوع که عملکرد حیاط مدارس تأمین فضایی برای فعالیت بدنی و گذراندن اوقات فراغت و انبساط خاطر دانش آموزان می باشد. طراحی مناسب حیاط مدارس می تواند در ایجاد نشاط و شادی دانش آموزان نقش بسزایی داشته باشد. این درحالی است که در حال حاضر اکثر دانش آموزان حیاط مدارس ایران را یک فضای فیزیکی ملال آور، کسالت بار و فاقد تحرک و پویایی، شادی و نشاط و در برخی موارد خفقان آور می دانند. (آل یاسین, 1380) علاوه بر این طراحی مناسب حیاط می تواند به عنوان ابزار کمک آموزشی در ارتقاع کیفیت آموزش و پرورش دانش آموزان مورد استفاده قرار می گیرد، ضمن آنکه باعث تشویق دانش آموزان در فعالیت های گروهی و تجربه اندوزی شود، حس خلاقیت و اعتماد به نفس را در آنان تقویت نماید و فضایی طبیعی برای افزایش سطح علمی آنان پدید آورد. (شاطریان, 1389) مدارس فاقد حیاط شاداب یکی از مسائل معماری مدارس ایران است که اگرچه قدمت دیرینه دارد اما تا به امروز کمتر به صورت جدی به آن پرداخته شده است. مطالعات باس نشان می دهد که چگونگی معماری فضای محوطه مدارس به عنوان یک عامل پویا و موثر در کیفیت فعالیت های آموزشی و تربیتی دانش آموزان ایفای نقش می کند. (باس, 2000) طراحی حیاط با کالبدی نشاط آور، یادگیری را آسانتر کرده و نشاط و شادابی را برای دانش آموزان به ارمغان می آورد. (خالصی, 1376) ارتقای بهداشت جسمی و ساختار قامتی دختران، رشد هنجارها و عادات درست، تخلیه روانی از هیجانات دوران بلوغ و جوانی، ارائه پاسخ مثبت به حس زیبایی طلبی و خودنمایی و مقبولیت در نظر دیگران، ارتقای خودباوری و خود کارآمدی و افزایش سطح حرمت، تمرین عملی رعایت ارزش های اخلاقی و دینی با توسعه فرهنگ عفاف و نشاط در مدارس دخترانه از مهمترین نتایج و اهداف کیفی احداث مدارسی با رویکرد ارتقاء شادابی می باشد. (سویزی, 1389) آمارهای متعدد حاکی از افزایش مشکلات قامتی، چاقی و عدم تحرک در بین دانش آموزان است. در شرایطی که زندگی شهرنشینی نیز به این مسأله بیش از پیش دامن می زند و جای خالی مدارسی که دختران بتوانند در آن با آزادی عمل بیشتری ساعات آموزشی، پرورشی و تربیت بدنی خود را بگذرانند خالی است. بنابراین برنامه ریزی برای بهبود وضعیت فیزیکی حیاط مدارس ایران به نحوی که دانش آموزان را با نشاط و سرزنده نگه دارد، تقریبأ به اندازه ی برنامه ریزی برای معماری فضاهای آموزشی موثر بر فرآیند یاددهی ـ یادگیری دانش آموزان حائز اهمیت است. اهمیت این موضوع از آنجا ناشی می شود که طراحی مناسب حیاط، کسالت حاصل از ساعات آموزشی دانش آموزان را از بین برده و بر میزان حضور شاداب و پر آنرژی آنان در ساعات آموزشی بعدی می افزاید. ضمن آنکه به صورت پنهان میزان یادگیری آنها را افزایش داده و مدت ماندگاری دانش آموزان را در مدرسه افزایش می دهد. (خالصی, 1376) (سیمپلکه, 2001)

اصول طراحی دانشکده معماری مبتنی بر ارتقاء خلاقیت با طراحی یک نمونه موردی در تهران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی - دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی 1392
  مریم خاکباز   جمال الدین مهدی نژاد

امروزه دغدغه بسیاری از معماران و منتقدین آموزش معماری این است که دانشکده های معماری توانایی آن را ندارند تا دانشجویان خلاق و نوآور را وارد عرصه کار کنند.در باب این مشکل اگر چه پژوهشگران و اساتید معماری فعالیت های چشمگیری انجام داده اند اما این راه حل ها محدود به مسئله آموزش معماری است و این مسئله با رویکرد توجه به فضاهای آموزش معماری کمتر مورد تحلیل و پژوهش قرار گرفته است. از آنجایی که دانشجویان معماری در دوران تحصیل، زمان قابل ملاحظه ای را در محیط آموزش معماری سپری می کنند، لذا نمی توان نقش محیط آموزش را در برانگیختن انگیزه و پرورش استعدادهای خلاقه آنان نادیده انگاشت. پژوهش حاضر تلاشی است برای ارائه اصولی در برقراری، محیطی حمایتی از خلاقیت دانشجویان. با بدست آوردن الگوهایی در خلق فضاهای آموزش معماری و همسو کردن این الگو ها با نیاز دانشجویان، علاوه بر ارتقاء سطح پاسخگویی فضاهای آموزشی، دانشجویان را در بستری مناسب تر هم از لحاظ تمرکز ذهنی و هم ادراک حسی-بصری قرار خواهیم داد. در این صورت علاوه بر ارتقاء سطح انگیزشی و یادگیری موثرتر، فرآیند تفکر را برایشان تسهیل نموده و موجبات خلاقیت و نوآوری را در آنها فراهم می نماید. در راستای این هدف پس از جستجو در پایگاه داده ها و مرور ادبیات موضوع روش تحقیق توصیفی- تبیینی برای پژوهش انتخاب گردید. پس از شناسایی متغیرهای موثر، مصاحبه ای نیمه ساختار یافته با متخصصین انجام شد و مولفه های منتخب در ارتقاء خلاقیت و نوآوری شناسایی و استخراج گردیدند. پس از تحلیل محتوا،بر روی داده ها تجزیه و تحلیل صورت گرفت و فرضیه سازی انجام شد.بر اساس آمار توصیفی- استنباطی پرسشنامه ای محقق- ساخت تدوین گردید و پس از بررسی روایی و پایایی ابزار تحقیق، پرسشنامه میان جامعه آماری توزیع گردید. نمونه گیری به صورت خوشه ای تصادفی و حجم نمونه 95 نفر بوده است.با کمک نرم افزارamos میزان معنی دار بودن و ارتباط میان متغیرها بدست آمده و صحت فرضیه ها تایید گردید.یافته های پژوهش نشان می دهند که "حضور فیزیکی یا بصری طبیعت در آتلیه های معماری"و"ایجاد قلمرو شخصی برای دانشجویان در آتلیه های معماری"بر تمرکز،تفکر خلاق و انگیزه دانشجویان مثبت و معنادار است.در این راستا مدلی علی میان برخی صفات موثر بر خلاقیت دانشجویان معماری و برخی صفات کالبدی-فضایی بدست آمد که با بکارگیری ایده های حاصل از مدل تحقیق، میتوان فضاهای آتلیه دانشکده معماری را به گونه ای طراحی کرد که علاوه بر بالا بردن حس انگیزشی دانشجویان و افزایش تمرکز ذهنی، فرآیند تفکر را تسهیل نماید و در نتیجه باعث افزایش خلاقیت و نوآوری در آنان گردد.

معیارهای طراحی مجموعه ورزشهای آبی در دریای خزر با رویکرد هماهنگی تکنولوژی و محیط طبیعی (اکوتک)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی - دانشکده معماری و شهرسازی 1391
  سهیلا قاسم پور نشلی   جمال الدین مهدی نژاد

پیدایش و پیشرفت تکنولوژی با شروع عصرمدرن در کنار امکانات و تسهیلاتی که برای بشر به وجود آورده مشکلات خاص خود ر در پی داشته است.محیط مصنوع ساخت بشر اثرات منفی بسزایی را بر روی محیط طبیعی داشته است.دسترسی به تکنولوژی های جدید بشر را قادر به مصرف بی رویه برای ایجاد آسایش خود کرده است. در پروژ ه ای که ارائه میشود سعی بر این است تا شیوه ای از معماری ارائه شود تحت عنوان معماری اکوتک که سعی در هماهنگ سازی تکنولوژی و محیط طبیعی در معماری را دارد. با توجه به نمودهای مختلف تکنولوژی در معماری ( اعم از سازه، تاسیسات، مصالح و...)و همچنین جنبه های مختلف محیط طبیعی (از جمله فضای طبیعی پیرامون انسان و خود محیط انسانی)،این پژوهش برای هماهنگ سازی این موارد را از چهار دیدگاه مورد بررسی ومطالعه قرار داده است، که عبارتند از: 1-انرژی های تجدید پذیر (نو) 2-معماری اقلیمی 3-تعامل تکنولوژی و محیط در فرم و سازه 4- مصالح نوین پس از مطالعات کتابخانه ای پیرامون موارد مطرح شده،اطلاعات بدست آمده، ابتدا مورد توصیف و تحلیل قرار گرفته و سپس برای دستیابی به راهکارهای عملی برای پروژه مورد نظر با کمک روش تحقیق تطبیقی ،به مقایسه راهکارهای پیشنهادی در جداولی پرداخته شده است و در نهایت با بحث و نتیجه گیری از مطالب جداول پیشنهادهایی برای دستیابی به هدف مورد نظر پژوهش ارائه شده است. پروژه پیشنهادی مجموعه ورزش های آبی در کنار دریای خزر که مشتمل بر استخر های سرپوشیده و روباز، پارک آبی و همچنین سایر امکانات مورد نیاز سواحل تفریحی برای خانم ها و آاقایان به صورت مجزا و در موارد ممکن در کنار یکدیگر می باشد. در طراحی این پروژه از یافته ها و پیشنهاد های به دست آمده از نتایج پژوهش استفاده شده است و سعی بر این است که فرم داخلی و خارجی مجموعه و ایده ها و تکنولوژی های به کار رفته در طراحی آن، خود بتواند نمایی از بنایی تکنولوژیک در یک محیط طبیعی زیبای ساحلی بوده و به ساماندهی سواحل دریای خزر کمک نماید.

طراحی توسعه خانه حکیم ملاصدرا به عنوان مدرسه فلسفه و عرفان در روستای کهک قم
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی - دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی 1393
  فریبا ارباب سلجوقی   جمال الدین مهدی نژاد

چگونگی توجه داشتن به بناهای با هویت تاریخی در بافت های روستایی و ارتباط بین مردم و بازدیدکنندگان اثر معماری و محیط قرارگیری آن ،درک هر بیننده از این فضاها و نیاز این آثار با ارزش معماری به حفاظت و باززنده سازی خود و محیط قرارگیری آن به عنوان امر ضروری مطرح می سازد. یکی از این آثار با ارزش و فراموش شده خانه حکیم ملاصدرا شیرازی واقع در روستا کهک سی کیلومتری جنوب شرقی قم است. این خانه که محل زندگی حکیم در دوران صفوی بوده هم اکنون در جنوبی ترین قسمت بافت روستایی کهک قرار گرفته و خانه های روستایی اطراف این بنا بدون نظارت و رعایت حریم ساخته شده که سبب ایجاد آشفتگی در اطراف این بنای با ارزش شده است. ایجاد کاربری جدید در سطحی بالاتر از منطقه به گونه ای که تاریخ گذشته بر بنا و نحوه ی استفاده آن در همان زمان نادیده گرفته نشود و باززنده سازی آن نیز در همان راستا قرار گیرد سبب سرزنده شدن بافت و جذب توریست و سرمایه می شود که این امر از مهاجرت ساکنان این روستا به شهر های اطراف نظیر تهران ،قم ،ساوه جلوگیری می کند. ایجاد کاربری جدید در این سطح چه در زمان ساخت و چه در زمان بهره برداری باعث اشتغال زایی و رونق اقتصاد و گردش سرمایه های منطقه و رشد این ناحیه می شود.

طراحی توسعه خانه حکیم ملاصدرا به عنوان مدرسه فلسفه و عرفان در روستای کهک قم
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی - دانشکده معماری 1393
  فریبا ارباب سلجوقی   جمال الدین مهدی نژاد

چگونگی توجه داشتن به بناهای با هویت تاریخی در بافت های روستایی و ارتباط بین مردم و بازدیدکنندگان اثر معماری و محیط قرارگیری آن ،درک هر بیننده از این فضاها و نیاز این آثار با ارزش معماری به حفاظت و باززنده سازی خود و محیط قرارگیری آن به عنوان امر ضروری مطرح می سازد. یکی از این آثار با ارزش و فراموش شده خانه حکیم ملاصدرا شیرازی واقع در روستا کهک سی کیلومتری جنوب شرقی قم است. این خانه که محل زندگی حکیم در دوران صفوی بوده هم اکنون در جنوبی ترین قسمت بافت روستایی کهک قرار گرفته و خانه های روستایی اطراف این بنا بدون نظارت و رعایت حریم ساخته شده که سبب ایجاد آشفتگی در اطراف این بنای با ارزش شده است. ایجاد کاربری جدید در سطحی بالاتر از منطقه به گونه ای که تاریخ گذشته بر بنا و نحوه ی استفاده آن در همان زمان نادیده گرفته نشود و باززنده سازی آن نیز در همان راستا قرار گیرد سبب سرزنده شدن بافت و جذب توریست و سرمایه می شود که این امر از مهاجرت ساکنان این روستا به شهر های اطراف نظیر تهران ،قم ،ساوه جلوگیری می کند. ایجاد کاربری جدید در این سطح چه در زمان ساخت و چه در زمان بهره برداری باعث اشتغال زایی و رونق اقتصاد و گردش سرمایه های منطقه و رشد این ناحیه می شود.

طراحی مجتمع مسکونی با رویکرد ارتقاء سرزندگی ساکنین
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی - دانشکده معماری و شهرسازی 1393
  سهیلا نوری   جمال الدین مهدی نژاد

مرکز توجه این پژوهش، کشف چگونگی رابطه کیفیت های محیطی و سرزندگی مجتمع های مسکونی شهر تهران است تا فضاهای عمومی امکان حضور فعال افراد برای مشارکت در فعالیت های مختلف را فراهم سازد.

طراحی مرکز مطالعات معماری ایران با رویکرد باز شناسی ارزش های معماری سنتی کویری (استان سمنان)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی - دانشکده معماری و شهرسازی 1393
  مجتبی ابولی   جمال الدین مهدی نژاد

بررسی ویزگی معماری سنتی کویری ایران