امیر عنصرالمعالی در قرن چهارم و پنجم هجری، کتابی در چهل و چهار باب برای پسر خود گیلان شاه نوشته است، تا تجربیات خود را در مسایل گوناگون زندگی به او بیاموزد. این کتاب نثری ساده دارد و حکایاتی که مولف آورده است، همه خواندنی است و آن را می توان نموداری از تمدن اسلامی پیش از مغول به شمار آورد. سعدی از درخشان ترین چهره های ادب ایرانی در قرن هفتم است. گلستان حاصل تجربیات، سفرها و مطالعات او است. طرز سخن او بر استواری لفظ و روانی معنی مبتنی است. در این پایان نامه سعی شده است، بین گلستان سعدی و قابوس نامه عنصرالمعالی مقایسه ای انجام گیرد و این دو اثر از لحاظ موضوع، محتوا، سبک، نگارش و ... مورد بررسی قرار گیرند و عمده شباهت ها و تفاوت های این دو اثر ذکر گردد. ضرورت این مقایسه به این جهت است که خوانندگان با علوم و معارف این دو کتاب و هم چنین با افکار و اندیشه های دو مولف بیشتر آشنا گردند و نیز به این پرسش که آیا سعدی در تصنیف گلستان به قابوس نامه نظر داشته است یا خیر؟ و اگر داشته تا چه حد از علوم و معارف آن استفاده کرده است ؟ پاسخ داده شود.

یکی از شرح های مثنوی معنوی که در نوع خود بی بدیل و در شبه قاره از جایگاه ممتازی برخوردار است، "کلید مثنوی" از اشرف علی تهانوی است که به زبان اردو انتشار یافته و در ایران ناشناخته مانده است. پژوهشگر قصد دارد پس از ترجمه و تعلیق جلد یکم "کلید مثنوی" از زبان اردو به فارسی، به بررسی و تحلیل احوال و افکار و آثار مولف آن بپردازد و خصوصیات بارز کتاب را بیان نموده و ویژگی ها، نوآوری ها و ابتکارات تهانوی را در شرح مثنوی بررسی کند.

مولانا محمدبن یحیی سیبک از مردم خراسان و منتسب به نیشابور است. وی در زمان شاهرخ می زیست. سال وفات او(582 ق-1448 م) بوده است. وی مردی دانشمند بود، و در خط و نظم و نثر نیز صاحب فن بود. این نویسنده کتاب "حسن و دل" را به سال 840 ه.ق ساخته است. "حسن و دل" داستانی است عرفانی که به زبان سمولیک و با نثری مسجع نوشته شده و دارای تازگی ها و لطایف ویژه ای است. چنان که از متن داستان بر می آید انگیزه ی این تصنیف، نمایش تلاشی است پر حادثه برای دستیابی به "آب حیات" که نویسنده پس از عرض تأویلاتی بسیار و در مسیر این تلاش ها آدمی را به عرفان رهنمون می کند و اما در این نمایش، صحنه، تن و جان آدمی است، بازیگران، اعضای آن! "حسن و دل" سیبک، بی شک می تواند در زمره ی یکی از شاهکارهای سمبلیک ایران و جهان قرار گیرد. چنین اثر ژرفی در کنار التذاذ هنری حاصل از آن، شایستگی آن را دارد که مورد بازاندیشی و تأمل قرار گیرد، تا بدین وسیله بتوان با ژرف اندیشی و غور در ساختمان صوری، محتوای درونی، بلاغت حاکم بر بافت آن و سایر ویژگی های ساختاری در آن، موارد ارزشمندی را در آن یافت. به همین دلیل، محور کلی پایان نامه بررسی امکانات ساختاری و صوری نهفته در داستان "حسن و دل" و ویژگیهای محتوایی و تحلیل محتوا است. درک موارد مذکور یقینابینگر اهمیت چنین داستانی و لزو بازاندیشی در آن است. پایان نامه حاضر به منظور بررسی و تحلیل "حسن و دل" سیبک نیشابوری ، به شیوه ی کتابخانه ای نوشته شده است و یافته های پژوهش به شکل توصیفی و تحلیلی ارایه شده اند.

پرویز ناتل خانلری، متولد اسفندماه 1292 در تهران ، ادیب، سیاست مدار، زبان شناس، نویسنده و شاعر معاصر ایرانی است. خانلری خود با آن که در جوانی در شاعری گرایش هایی مشابه نیما یوشیج داشت، ولی با مطالعه بیشتر به این نتیجه رسید که عروض فارسی ظرفیت های گسترده ای دارد و آن چه نیازمند تغییر و تحول است، زبان شعر است که باید امروزی شود. لذا وی تلاش هایی نمود و درهمین راستا مجموعه ی اشعار او با نام «ماه در مرداب» در سال ???? انتشار یافت و بارها تجدید چاپ شد. بدون تردید منظومه ی «ماه در مرداب» یکی از شعرهای ماندگار و زیبا در ادبیات فارسی است . در این مجموعه اشعار، شاعر به وسیله ی همه توان شعری نظیر: تخیل،صورخیال، بدیع ،سمبل ها و نمادها و... به بررسی مشکلات و مشغله های فکری بشر می پردازد و انسان را بر می انگیزاند تا به حیات و مرگ بیش تر بیندیشد . روش به کار رفته در این تحقیق، روش کتابخانه ای می باشد و یافته های پژوهشی به صورت توصیفی - تحلیلی ارائه شده اند. .در این تحقیق سعی شده، با شناخت بیشتر شاعر و نویسنده، دکتر پرویز ناتل خانلری و تحلیل جزئیات شعر او، زمینه ی آگاهی و آشنایی بیشتر برای علاقه مندان به این پژوهش فراهم گردد.

دوره صفوی از مهمترین دوره های تذکره نویسی پس از نهضت تاریخ نویسی در سال های پایانی دوره تیموریان است. علاقه و اشتیاقی که در شاعران داخل ایران و مقیم هند در زمینه تالیف تذکی وجود داشت، در دوره بعد از آن با شدت بیشتری ادامه یافت به طوری که کتاب های گوناگونی در این باب تصنیف و تالیف گردید. تذکره (ذو القدری، 1385: ذیل واژه "تذکره" ) به کتابی گفته می شود که در شرح احوال و معرفی آثار شعراء، نویسندگان، هنرمندان و... نوشته شده است . کلمه تذکره تا پیش از قرن 9 ه ق و دوره صفویه به معنای لغوی آن یادآوری و پند دادن (نقوی، 1343:ص 5و6) در اولین و دومین تذکره فارسی تذکره اولیاء عطار (معین، 1345: ذیل واژه "تذکره اولیاء"، ج5) و تذکره خواجه نصیر الدین طوسی (نقوی،1343:ص3) به کار رفته است و بعد از آن برای اولین بار به مفهوم اصطلاحی آن یعنی شرح احوال شعرا و یادگاردر تذکره دولتشاه سمرقندی (نقوی، 1343:5و6) استفاده شده است. اهمیت و رواج تذکره نویسی در این دوران و آغاز سیر صعودی آن از قرن نهم تا قرن چهاردهم، نگارنده را بر این داشت که به بررسی یکی از تذکره های این دوره یعنی، کتاب پر ارزش "تحفه سامی" از ابو النصر سام میرزا متخلص به "سامی" پسر شاه اسمعیل اول- که به سال 957 ه ق تالیف شده است، بپردازد ویژگی خاص نثر و نظم تحفه سامی و آگاهی های که پس از مطالعه آن در تمامی زمینه های ادبی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و جغرافیایی و... به خواننده دست می دهد و اینکه سام میرزا شاهزاده ای ادیب، شاعر، نویسنده، مورخ و عالم و هنرمند و دارای خصایص اخلاقی حمیده و پاکدامنی و عفت کلام و پایبند به درستی و راستگویی است، خواننده را از آن آگاهی ها مطمئن و راضی می سازد، ضمن اینکه با مقایسه تمامی این ویژگی های تحفه سامی با دیگر منابع و شواهد مکتوب می توان به تاریخی موثق از زندگینامه 722 تن از شاعران عهد صفوی همراه با تمام خصوصیت های شخصیتی و مهارت های ادبی، نویسندگی و شاعری و شرایط و سبک زندگی آنان پی برد.

چکیده ندارد.