هدف پژوهش حاضر، بررسی برنامه درسی قصد شده و تجربه شده کتاب های دین و زندگی دوره ی متوسطه از دیدگاه معلمان و دانش آموزان است طرح این تحقیق، کیفی با خصوصیت غیر پیدایشی که به سمت پیدایشی سوق پیدا می کند است. تحلیل محتوای آن قیاسی و با رویکرد توصیفی- تفسیری است. برای جمع آوری اطلاعات، علاوه بر مراجعه به کتاب راهنمای معلم دین و زندگی از مصاحبه نیمه سازمان یافته با معلمان (اهداف قصدشده کتاب های دین و زندگی) و دانش آموزان (اهداف تجربه شده کتاب های دین و زندگی) استفاده شده است. در تحلیل محتوای مصاحبه ها ابتدا مولفه های موجود در هر مصاحبه مشخص شد و پس از آن مقایسه مستمر داده ها صورت گرفت و مولفه های مشابه تبدیل به یک مولفه کلی تر شدند. پس از دسته بندی مولفه های هر مصاحبه و قرار گرفتن هر یک ذیل موضوع مربوط به خود، مولفه های یک موضوع مشترک در همه مصاحبه های یک حوزه با یکدیگر مورد مقایسه و بررسی مستمر قرار گرفت و مولفه های اضافی مشخص شد و بدین ترتیب جدول موضوعی یک حوزه شکل داده شد. در این پژوهش علاوه بر سئولات پژوهش تاکید بر آسیب شناسی کتاب های دین و زندگی از دیدگاه معلمان و دانش آموزان که به صورت تفکیک ناپذیری در مصاحبه ها بیان می شد نیز است. یافته های پژوهش نشان داده اند که در تمام مقوله ها بیشترین فراوانی در حیطه ی شناخت بوده است. کتاب های دین و زندگی در مقوله مبانی و اصول در حیطه ی شناخت تعامل خوبی با دانش آموزان و معلمان داشته اند. در زمینه ی اهداف آشنایی با مقوله ی قرآن کریم و پیام آیات نتایج مصاحبه ها با دانش آموزان بویژه در حیطه ی عمل و رفتار نشان می دهند که تلفیق کتاب های دین و زندگی با قرآن مفید بوده است. اما در مقوله های دین در دنیای جدید و جامعه ی اسلامی کتاب ضعیف عمل کرده است.