چکیده : "شخصیت زنان" و بررسی نحوه ی بازنمایی و عملکرد آنان در رمان های معاصر، از نظرگاههای گوناگون بررسی شده است، اما رویکرد جامعه شناختی دراین زمینه،به علت ضعف تئوری و نظریه های جامعه شناختی کمتر مورد توجه پژوهشگران واقع گردیده است.از این رو با توجه به اهمیت نظریه ها در نقد ادبی، در این رساله که عنوان "نقد تطبیقی شخصیت زنان در رمان های معاصر فارسی"(سو و شون،شازده احتجاب،طوبا و معنای شب،سمفونی مردگان) را بر خود دارد،سعی گردیده،با طرح نظریات بنیان گذاران و مهم ترین چهره های نقد جامعه شناختی نظیر:"جورج لوکاچ"،"لوسین گلدمن"،میخاییل باختین"،میشل بوتور" و هیپولیت تن به نقد و تحلیل شخصیت زنان در رمان های برگزیده ی معاصر از چشم انداز این نظریات پرداخته شود.شیوه ی نگاه به ادبیات به عنوان یک"پدیده اقتصادی"که در شکل "کتاب"،تولید و عرضه می گردد نیز با توجه به نظریات "روبر اسکارپیت"به عنوان یکی از چهره های مطرح جامعه شناختی ادبیات،مورد بررسی قرار گرفته است. دستاورد های تطبیقی این پژوهش در فصل های چهارم و پنجم،حاکی از تطبیق خطوط اصلی اندیشه های این دسته از صاحب نظران با شیوه ی شخصیت پردازی زنان در رمان های منتخب می باشد. قابلیت ثبت گفتمان های "ناهمخوان" که هر کدام منعکس کننده ی جهان بینی های طبقات و اقشار گوناگون از زنان جامعه می باشد و "میخائیل باختین" آن را "ناهمگونی زبانی" می نامد؛همچنین استفاده از تکنیک هایی که شخصیت پردازی در این آثار را با ذات رمان(کشاکش صداها) عجین کرده است،به ویژه گفتمان متعارض شخصیت های زن در تلاقی با دیگر شخصیت های رمان، که کثرتشان زمینه ای برای کنشی دموتراتیک و مبتنی بر پذیرش تکثر آرا (چند آوایی) می باشد،از جمله مهم ترین عوامل موفقیت و ماندگاری رمان های منتخب از دیدگاه نقد جامعه شناختی رمان در این پژوهش بوده است. همچنین در این رساله، تاثیرات متقابل رمان فارسی و جامعه ایرانی به ویژه در آگاهی بخشی جامعه و تغییر نگرش نسبت به طبقه اجتماعی زنان از طریق ژانر "رمان" مورد توجه قرار گرفته است. کلید واژه: شخصیت پردازی،زنان، جامعه شناسی رمان،نظریه های جامعه شناختی،نقد تطبیقی