نام پژوهشگر: الهه حسینی ملایری

اردیبهشت یشت و دعای ائیریما ایشیو
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی - پژوهشکده زبانشناسی 1391
  الهه حسینی ملایری   زهره زرشناس

اردیبهشت یشت، سومین یشت اوستا که در ستایش اردیبهشت امشاسپند (و نیز دو دعای مهم زردشتی اَشم وُهو و اَئیریِما ایشیو) است، با 19 بند از یشت های کوچک به شمار می رود. این یشت را به این جهت که از نظر زبانی آشفته بوده و بعضی حالات صرفی کلمات با معنی آنها مطابقت ندارد، از یشت های متأخر به حساب می آورند. اردیبهشت به معنی بهترین اشه (راستی)، از زیباترین امشاسپندان و نمادی است از نظم جهانی و قانون ایزدی. او در گاهان و نیز یسن هفت ها نزدیک ترین امشاسپند به اهورا مزدا است، در حالیکه در اوستای متأخر و متون پهلوی بهمن جای او را می گیرد. فقط چهار بند اول این یشت مربوط به اردیبهشت امشاسپند است و تقریباً از بند 5 به بعد در این یشت به توصیف و ستایش ایزد «ائیریمن» و دعای «ائیریما ایشیو» پرداخته شده است. اَئیریِما ایشیو که بر اساس کلمات آغازی خود نام گذاری شده است، در ستایش ایزد ائیریمن است. ائیریمن ایزد دوستی و درمان بخشی است و از همکاران اردیبهشت به حساب می آید. او نخستین پزشک مینوی است که در برابر هزاران دردی که اهریمن می آورد، درمان عرضه می کند. این دعا همچون سه دعای دیگر دین زردشتی (یعنی اهونور، اشم وهو و ینگهه هاتام) به زبان اوستای گاهانی است. سه دعای دیگر در پایان یسن بیست و هفت، در آغاز گاهان قرار گرفته اند، ولی دعای ائیریما ایشیو در یسن پنجاه و چهار و در انتهای گاهان قرار دارد. این پژوهش شامل مقدمه و پنج فصل است. فصل اول شامل متن اوستایی «اردیبهشت یشت و دعای ائیریما ایشیو» ویراسته گلدنر است. فصل دوم آوانویسیِ این دو متن اوستایی بر اساس شیوه هوفمان است. فصل سوم ترجمه فارسی و فصل چهارم شامل یادداشت های این دو متن می باشد. در یادداشت ها واژه ها و عبارات و اصطلاحاتی که نیاز به توضیح بیشتر داشته اند با ارجاع به شماره هر بند آمده اند. فصل پنجم شامل واژه نامه است که به جز فعل ها که به صورت افزوده آمده اند باقی کلمات به صورت ضعیف ذکر شده اند. در مقابل هر مدخل، ابتدا مقوله دستوری به همراه معنای آن و سپس صورت های صرفی آن ستاک همراه با حالت و جنس و شمارِ آن آمده است. همچنین شماره هر بند نیز با ذکر صفحه ای که در فرهنگ بارتُلمه آمده مشخص شده است.