در این پژوهش به بررسی نقش مجهول در زبان فارسی از دیدگاه نظریه ی نقشگرایی هلیدی پرداخته شده است. هدف از انجام این پژوهش بدست آوردن شناخت و درک بهتر و دقیق تر از نقش مجهول در زبان فارسی و نیز مشخص کردن ساختارهایی است که قادرند معنی مجهول را بیان نمایند زیرا آگاهی داشتن از نحوه ی بکارگیری مناسب این ساختارها می تواند در زمینه ی ترجمه و نیز آموزش زبان راه گشا باشد. در این تحقیق دو پرسش اصلی مطرح می شود که عبارتند از: 1- آیا در زبان فارسی، رابطه ی نقش مجهول به ساختارهایی که این نقش در آنها متجلی می گردد رابطه ای یک به چند است؟ 2- آیا فرایند مبتداسازی یکی از انگیزش های اصلی کاربرد نقش مجهول در زبان فارسی است؟ پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته و داده های آن نیز به صورت کتابخانه ای گردآوری شده است. در این تحقیق با توجه به نظریه ی نقش گرایی هلیدی، شصت نمونه جمله از سه نوع ساختار بیان کننده ی نقش مجهول از میان جملات مندرج در روزنامه ها و سایتهای خبری به صورت اتفاقی و در زمان های مختلف جمع آوری شده و سپس هر یک از آنها به طور جداگانه از دیدگاه سه فرانقش بینافردی، تجربی و متنی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند تا شناخت بهتری از ماهیت آنها حاصل شود. در واقع هر سه ی این معانی به طور یک جا و همزمان در پاره گفتار وجود دارند ولی در اینجا برای سهولت تحلیل به صورت جداگانه مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته اند. بر اساس نتایج به دست آمده در این تحقیق می توان نتیجه گرفت که نقش مجهول تنها به وسیله ی یک ساختار خاص بیان نمی شود، بلکه سه نوع ساختار متفاوت در زبان فارسی وجود دارد که بیان کننده ی معنای مجهول هستند و انتخاب آنها به بافت موقعیتی و ملاحظات گفتمانی بستگی دارد. همچنین روشن شد که در زبان فارسی، نقش مجهول یکی از فرایندهای غالب در مبتداسازی است. به عبارت دیگر مبتداسازی یکی از انگیزش های اصلی کاربرد نقش مجهول در این زبان است.