نام پژوهشگر: صمد ابراهیمی

بررسی اثر متقابل غنی سازی دی‏ اکسید‏ کربن و تنش شوری بر روی برخی خصوصیات کمّی و کیفی گیاه ریحان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده کشاورزی 1392
  صمد ابراهیمی   حسین آروئی

به منظور ارزیابی اثر تنش شوری بر برخی صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک و بیوشیمیایی گیاه ریحان در غلظت های مختلف دی‏ اکسید‏ کربن آزمایش اسپلیت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار و دو توده ریحان مشهدی و شیرازی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال های1391- 1392 به اجرا درآمد. در این آزمایش کرت اصلی شامل دی‏ اکسید‏ کربن در سه سطح (380 (شاهد)، 700 و 1050 پی پی ام) و کرت فرعی شامل شوری در چهار سطح (صفر، 50، 100 و 150 میلی مولار سدیم کلرید) بعنوان تیمارهای آزمایشی انتخاب شدند. نتایج حاصل نشان داد اثر متقابل شوری و دی‏ اکسید‏ کربن در صفات وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه، طول ریشه و ساقه، محتوای رطوبت نسبی، شاخص سبزینگی، کلروفیل کل، سدیم برگ و ریشه و پتاسیم برگ در سطح احتمال 1 درصد و بر صفات تعداد و سطح برگ و نشت الکترولیت در سطح احتمال 5 درصد معنی دار ولی برای صفت پتاسیم ریشه معنی دار نبود. بر اساس نتایج آزمایش، وزن تر و خشک اندام هوایی در شوری صفر و غلظت 1050 پی پی ام دی‏ اکسید‏ کربن بیشترین مقدار و در شوری 150 میلی مولار و تیمار شاهد دی‏ اکسید‏ کربن کمترین مقدار شاهد 35 درصد ارتفاع بیشتری داشتند. طول ریشه با افزایش دی‏ اکسید‏ کربن و شوری کاهش یافت و کمترین مقدار آن در شوری 150 میلی مولار و 1050 پی پی ام دی‏ اکسید‏ کربن مشاهده شد. بیشترین تعداد و سطح برگ در شوری صفر میلی مولار در غلظت 700 پی پی ام دی‏ اکسید‏ کربن دیده شد. در بالاترین سطح شوری کمترین آسیب به غشاء سلولی در تیمار 700 پی پی ام دی‏ اکسید‏ کربن بدست آمد.کلرفیل کل با افزایش شوری کاهش یافت. افزایش دی‏ اکسید‏ کربن به غلظت 1050 پی پی ام سبب کاهش 21 درصدی سدیم برگ در شوری 150 میلی مولار نسبت به تیمار شاهد دی‏ اکسید‏ کربن شد. پتاسیم برگ نیز با افزایش دی‏ اکسید‏ کربن از 380 به 1050 پی پی ام در شوری 150 میلی مولار 12 درصد افزایش نشان داد. می توان گفت با افزایش غلظت دی‏ اکسید‏ کربن اثرات زیانبار شوری در گیاه ریحان کاهش می یابد.