نام پژوهشگر: علی اکبر یاری نودر

مطالعه تاثیرفراوانی و پریود لکه های خورشیدی بر دبی رودخانه های بزرگ
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بیرجند - دانشکده علوم 1393
  علی اکبر یاری نودر   علیرضا محمدنژاد

خورشید به عنوان منبع اصلی انرژی زمین و ایجاد کننده ی تفاوت اقلیمی آن، یکی از مهمترین و موثرترین مولفه برسامانه ی اقلیمی زمین است. لکه های خورشیدی به عنوان یکی از فعالیت های خورشید، از جمله پدیده هایی است که در نیم قرن اخیر توجه اقلیم شناسان را به خود جلب کرده و به عنوان یکی از مولفه هایی که می تواند برسامانه ی اقلیمی زمین در مقیاس های زمانی متفاوت، اثرگذاشته و در نهایت، نوسانات و تغییرات اقلیمی را به دنبال داشته باشد. شناخت وکشف هر چه بیشتر ارتباط بین خورشید و کره ی زمین، علل فیزیکی و چگونگی تأثیرگذاری و واکنش بین این دو پارامتر را امکان پذیر می سازد. یکی از مهمترین و جالب توجه ترین سری های زمانی که بطور مستقیم از طبیعت قابل دریافت است سری زمانی افت و خیز میزان آب رودخانه ها (دبی) و لکه های خورشیدی می باشد. میزان آب رودخانه ها به برخی عوامل بدیهی مانند میزان بارش باران و برف در طی سال و همچنین ارتفاع از سطح دریا وابسته است از آنجا که میزان آب رودخانه ها مستقیما به جاری شدن سیل و یا رخ دادن خشک سالی مربوط می شود، بنابراین یافتن معادله ی تحول و همچنین بررسی همبستگی بین افت و خیز جریان رودخانه ها و دیگر عوامل موثر، مانند فعالیت خورشید از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این تحقیق به بررسی اثر فعالیت های خورشیدی که توسط تعداد لکه های خورشیدی داده می شود بر روی میزان افت و خیز شار گذرنده از واحد سطح در رودخانه ها پرداخته ایم. در این راستا به کمک نرم افزار spss داده های مربوط به دبی رودخانه های مهم و بزرگ جهان از قبیل می سی سی پی، پارانا، می کونگ، ولگا و..... و لکه های خورشیدی در دوره های زمانی 1880 تا 2010 میلادی مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت و نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که ضریب همبستگی بلند برد بسیار قوی و معنی داری بین فراوانی پریود لکه های خورشیدی و دبی رودخانه ها وجود دارد. همچنین همبستگی بین فراوانی لکه های خورشیدی در سه چرخه 21، 22 و23 بررسی شد و ضریب همبستگی بالای این سه چرخه ی متوالی، حاکی از ارتباطی است که باید بین چرخه های حاضر و آینده وجود داشته باشد، بنابراین با استفاده از ارتباطی که بین فراوانی پریود لکه های خورشیدی و دبی رودخانه های بزرگ وجود دارد، می توان دبی رودخانه ها را پیش بینی کرد و پیش بینی دبی رودخانه ها از لحاظ جنبه های اجتماعی، اقتصادی و از نقطه نظر وقوع سیل و خشک سالی گرفته تا برنامه ریزی پیرامون مسایل کشاورزی، از اهمیت خاصی برخوردار است.