اثر محلول‏پاشی کلسیم و پتاسیم بر رشد و تجمع یونی در گلرنگ تحت شرایط تنش شوری

به منظور بررسی تاثیر محلول‏پاشی کلسیم، پتاسیم و منگنز بر روی خصوصیات رویشی و فیزیولوژیک گلرنگ (رقم پدیده) در شرایط تنش شوری، آزمایش گلدانی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه ولی عصر رفسنجان در سال زراعی 1390- 1389 اجرا شد. این آزمایش به صورت فاکتوریل دو عاملی، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. عامل اول شوری در چهار سطح، شامل s1 (بدون شوری)، s2 (500 میلی‏گرم کلرید سدیم بر کیلوگرم خاک)، s3 (1000 میلی‏گرم کلرید سدیم بر کیلوگرم خاک) و s4(1500 میلی‏گرم کلرید سدیم بر کیلوگرم خاک) بود و عامل دوم محلول‏پاشی عناصر در چهار سطح شامل f1 (محلول‏پاشی آب مقطر)، f2 (محلول‏پاشی نیترات‏ کلسیم به مقدار ده میلی‏مولار)، f3 (محلول‏پاشی پتاسیم‏دی‏هیدروژن‏فسفات به مقدار ده میلی‏مولار) و f4 (محلول‏پاشی سولفات ‏منگنز به مقدار یک میلی‏مولار) دو هفته پس از سبز شدن، هر دو هفته یک‏بار اعمال شد. نتایج نشان داد که با افزایش شوری وزن خشک، سطح برگ، ارتفاع و محتوای آب نسبی گلرنگ به‏طور معنی‏داری کاهش یافت، اما تعداد برگ تحت تاثیر تیمار شوری و محلول‏پاشی قرار نگرفت. بیش‏ترین سطح برگ در محلول‏پاشی پتاسیم‏دی‏هیدروژن‏فسفات و نیترات کلسیم و کم‏ترین آن در محلول‏پاشی سولفات منگنز به‏دست آمد. محلول‏پاشی پتاسیم‏دی‏هیدروژن‏فسفات و نیترات‏کلسیم تا حدودی توانسته مانع از کاهش سرعت رشد گیاه در زمان ابتدایی رشد در شوری 500 و 1000 میلی‏گرم کلرید سدیم گردد. تیمار 1500 میلی‏گرم کلرید سدیم، به طور معنی داری عدد اسپد و نسبت fv/fmرا در برگ گلرنگ تحت تاثیر قرار داد و باعث کاهش معنی دار آن شد و نوع محلول‏پاشی نیز باعث کاهش عدد اسپد گردیده است. محلول‏پاشی سولفات منگنز سبب افزایش میزان کلروفیل b و b+ a و کلروفیل a در سطح شوری 500 میلی‏گرم کلرید سدیم گردید و محلول‏پاشی پتاسیم دی‏هیدروژن‏فسفات و سولفات منگنز سبب جلوگیری از افزایش نشت یون ها در تیمار 1000 میلی‏گرم کلرید سدیم گردید. محلول‏پاشی نیترات‏کلسیم سبب افزایش قند محلول گیاه در شرایط بدون شوری گردید و از طرف دیگر محلول‏ کلسیم، پتاسیم و منگنز تا حدودی توانست باعث افزایش محتوای کلسیم و پتاسیم در شرایط شوری 1000 و 1500 میلی‏گرم کلرید‏سدیم شود. تیمارهای شوری و محلول‏پاشی نتوانست محتوای منیزیم گیاه را تحت تاثیر قرار دهد. افزایش شوری منجر به افزایش محتوای سدیم گردید و تنها در شرایط شوری 500 میلی‏گرم کلرید‏سدیم، محلول‏پاشی ترکیبات توانست مانع از افزایش سدیم در اندام گیاه گلرنگ شود. محتوای پرولین گیاه در شرایط محلول‏پاشی نیترات کلسیم و پتاسیم‏دی‏هیدروژن‏فسفات در تیمار 1500 میلی‏گرم کلرید‏سدیم افزایش معنی‏داری داشت. نتایج بدست آمده در این تحقیق نشان داد که شوری باعث کاهش برخی از پارامترهای رشد در گلرنگ شده است و محلول‏پاشی ترکیبات نیترات کلسیم و پتاسیم‏دی‏هیدروژن فسفات تا حدودی توانسته اثرات منفی شوری را کاهش دهد، از طرف دیگر به‏نظر می‏رسد که غلظت یک میلی‏مولار سولفات منگنز سبب افزایش سمیت برای گیاه گلرنگ شده است.