An Introduction to Action Research

سخن سردبیر Editorial مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان دوره 18، تیر 1398، 323-324             مقدمه‌ای بر پژوهش عملیاتی   An Introduction to Action Research     محسن رضائیان[1]   M.Rezaeian   کرت لوین (1947-1890) Kurt Lewin را بنیانگذار پژوهش عملیاتی Action Research می‌دانند. کاربردی که وی از پژوهش عملیاتی در نظر داشت عبارت بود از: پاسخ‌گویی به یک مسأله اجتماعی که با مشارکت فعال گروهی از مردم در یک فرآیند یادگیری، به منظور حمایت از تغییرات در نظام اجتماعی آنها و با استفاده از ابزار پژوهش صورت می‌پذیرد [1]. از همین‌رو، پژوهش عملیاتی به طور سنتی به عنوان رویکردی به پژوهش در نظر گرفته می‌شود که بر پایه حل مسأله و بر اساس رابطه یک موکل (Client) و یک پژوهش‌گر (Researcher)  با هدف حل مسأله و تولید دانش مشارکتی رخ می‌دهد. بنابراین، ایده کلیدی پژوهش عملیات به کارگیری رویکرد علمی برای مطالعه و پیدا نمودن راه حل برای مسائل اجتماعی و سازمانی می‌باشد که با مشارکت فعال کسانی که این مشکلات را تجربه کرده‌اند، رخ می‌دهد [2]. برای پژوهش عملیاتی، مفاهیم دیگری از جمله پژوهش عملیاتی مشارکتی (Participatory action research)، پژوهش مشارکتی (Participatory research) و پژوهش جامعه مدار مشارکتی (community-based participatory Research) هم در نظر گرفته می‌شود [2]. معانی که از هر یک از مفاهیم فوق برداشت می‌شود بسته به نوع مشارکت افراد جامعه در یک پژوهش عملیاتی دارد. برای مثال، در پژوهش عملیاتی مشارکتی، افراد شرکت کننده در مطالعه، خودشان مسئولیت انجام پژوهش را بر عهده می‌گیرند [1]. در پژوهش عملیاتی به دو ایده توسعه و تغییر بر اساس آموزش به طور همزمان پرداخته می‌شود. از همین‌رو، پژوهش عملیاتی با سایر روش‌های پژوهشی متفاوت می‌باشد. بنابراین، در نظام‌های سلامت و برای رفع مشکلات موجود می‌توان از پژوهش‌های عملیاتی بهره‌ی فراوانی برد [2]. برای مثال، در یک مطالعه با روش پژوهش عملیاتی مشارکتی، محققین دانشگاهی دو مامای جوان بومی را در  جنوب شرقی کوئینزلند Queensland استرالیا به عنوان همکار پژوهش‌گر آموزش دادند. هدف از انجام این مطالعه، بهبود شرایط مادران باردار و نوزادان آنها در میان بومیان استرالیایی ساکن در منطقه بود. نتایج این مطالعه در شش ماهه اول نشان می‌دهد که دو مامای جوان آموزش دیده موفق شده‌‌اند که تغییرات مثبتی را در مراقبت‌های دوران بارداری منطقه تحت پوشش خود ایجاد نمایند. این همه به خاطر آن بود که دو مامای جوان موفق شده بودند تا با برقراری ارتباط مؤثر با بومیان به مسائل و مشکلات آنها در بارداری و پس از آن پی برده و سپس بر پایه دانش ایجاد شده، نسبت به رفع مشکلات موجود تا جای ممکن اقدام نمایند [3].     References   [1] Hegney DG, Francis K. Action research: changing nursing practice. Nurs Stand 2015; 3; 29(40): 36-41. [2] Nørgaard LS, Sørensen EW. Action research methodology in clinical pharmacy: how to involve and change. Int J Clin Pharm 2016; 38(3): 739-45. [3] Hickey SD, Maidment SJ, Heinemann KM, Roe YL, Kildea SV. Participatory action research opens doors: Mentoring Indigenous researchers to improve midwifery in urban Australia. Women Birth 2018; 31(4): 263-268.        [1]- استاد گروه آموزشی اپیدمیولوژی و آمار زیستی، دانشکده پزشکی، مرکز تحقیقات محیط کار، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، رفسنجان، ایران     تلفن: 31315123-034، دورنگار: 31315123-034، پست الکترونیکی: [email protected]، ارکید:  0000-0003-3070-0166