پژوهش حاضر به بررسی «زن و زیبایی در بخش پهلوانی شاهنامه» می پردازد، هدف اصلی در پرداختن به این پایان نامه، آشنایی خواننده با زن، کارکردها و توانایی های او در تمامی دوران از باستان تا دوره ی مورد بحث ما در شاهنامه فردوسی است. زنان بنابر بر شرایط در زمان های گوناگون، فعالیت ها و مسئولیت های مختلفی برعهده داشتند که این امر، کمک بزرگی برای مردان به شمار می آمده است.براساس بررسی شواهد مختلف درشاهنام...

نوشتار حاضر به بررسی ساخت داستان عامیانة حسین کرد شبستری باتوجه به عناصر داستانی آن، می پردازد. این داستان دربارة اعمال پهلوانی و عیّاریِ قهرمانی به همین نام در دورة صفویه است. در این پژوهش ابتدا عوامل داستانی، درون مایه، پیرنگ، شخصیت، حادثه، توصیف، گفت وگو، زاویة دید و سبک داستان، بررسی و سپس در نتیجه گیری، چگونگی شکل گیری داستان با توجه به این عوامل، توصیف شده است. به نظر می رسد که «تکرار»، عنص...

نوشتار حاضر به بررسی ساخت داستان عامیانة حسین کرد شبستری باتوجه به عناصر داستانی آن، می‌پردازد. این داستان دربارة اعمال پهلوانی و عیّاریِ قهرمانی به همین نام در دورة صفویه است. در این پژوهش ابتدا عوامل داستانی، درون‌مایه، پیرنگ، شخصیت، حادثه، توصیف، گفت‌وگو، زاویة دید و سبک داستان، بررسی و سپس در نتیجه‌گیری، چگونگی شکل‌گیری داستان با توجه به این عوامل، توصیف شده است. به نظر می‌رسد که «تکرار»، عنص...

اخلاق» و «قدرت» دو مقوله ی برجسته و مهم در مناسبات اجتماعی است؛ دو مقوله ای که با رشته ای محکم به هم ربط یافته اند و هم چنان ربط می یابند. این دو مفهوم در عرصه های گوناگون اجتماعی و فرهنگی، خود را نشان می دهند.در این میان شاهنامه ی فردوسی است به زیبایی این دو مقوله را در خود گنجانده است. در تحلیل ساختاری انجام شده بر شاهنامه ، به تقابل و تضاد هایی بر می خوریم که داستان را تحت الشعاع خود قرار دا...

یکی از مهم ترین ابعاد مبارزة پهلوانان و جنگجویان شاهنامه، «گواژه زنی» و رجز خوانی هایی است که در قالب نوعی جنگ نرم مطرح می شود. پهلوانان در بیش تر مبارزات تن به تن با بیان ویژگی های پهلوانانه و جنگجویانة خود، در برابر حریف، او را به استهزا می گیرند. این جدال کلامیِ هم راه با تحقیر و تمسخر گاهی خود شخص و گاه خانواده و نژاد او را در بر می گیرد. نکتة مهم آن که؛ فردوسی با مهارت خاص و با شگردهای متعد...

سرگذشت قومی و ملّی ما شاهنامه فردوسی، نسیجی گرانقیمت، بافته از تار و پود اسطوره، حماسه و تاریخ است که برخی کوشیده اند آن را به سه بخش اساطیری، حماسی و تاریخی تقسیم کنند؛ اما در هم تنیدگی این سه قسمت چنان است که تعیین حدّ و مرز و جداسازی آن از یکدیگر امری ناممکن می نماید. برای نمونه آنچه ایشان آن را بخش تاریخی شاهنامه می دانند، مزیّن به طرازی زربفت از اندیشه اساطیری و مفاهیم نمادین و کهن الگویی قوم...

این رساله به پنج فصل تقسیم می شود و هر فصل عنوانهای گوناگونی دارد، چون کتاب شاهنامه یک کتاب حماسی است و تاریخ و سرگذشت قوم ایرانی را به شیوه آرمانی از قدیمی ترین ایام نشان می دهد، در فصل اول حماسه و انواع آنرا تعریف کرده ایم و اهمیت فردوسی و شاهنامه را در پهنه ادب فارسی بیان نموده ایم، و با ذکر قرائن و نمونه های از کتاب شاهنامه و سایر کتابهایی که در زمینه فردوسی و شاهنامه نوشته شده است ، مطالب ...

شالوده قصه های حماسی را در میان اقوام مختلف بشری، سرودها و روایت های شفاهی پراکنده ای دانسته اند که توسط راویان و سرایندگان دوره گرد، سینه به سینه نقل شده است. این روایت ها گاهی همراه با موسیقی و حرکت های نمایشی و آیینی برای مردم و اشراف بوده که در حین روایت دستخوش دگرگونی های بنیادین نیز می شده است. در این جستار، ابتدا به نظریات پژوهشگران درباره سرودهای شفاهی و راویان آنها در میان ملل مختلف جه...

مقاله حاضر به منظور بررسی چهره ضد قهرمانان در حماسه‌های ملّی ایران، به شیوه کتابخانه‌ای نوشته شده است و یافته‌های پژوهش به شکل توصیفی و تحلیلی ارائه شده‌اند. آنچه در حماسه‌های ایرانی حایز اهمیّت فراوان است، جدال دو نیروی خیر و شرّ است. قهرمانان تجلّیگاه همه صفات و خصایل پسندیده هستند و ضد قهرمانان جلوه‌گاه صفات و ویژگیهای اهریمنی؛ از این رو ضد قهرمانان گاه با انگیزه های نفسانی، و گاه به منظور کاستن...