معماری رابطۀ استواری با ادبیات و هنرهای زیبا دارد. بی­تردید همان طور که شعر به عنوان بخش عظیمی از ادبیات ایران، نقش و تأثیر بسزایی در معماری سنتی ایران ایفا کرده است، متقابلاً هنر معماری نیز در ادب پارسی جایگاه ویژه­ای دارد؛ در این مقاله به بررسی و کاربرد ادبی واژه‌های «معمار و معماری» در شعر پرداخته شده است. این تحقیق به شیوۀ نظری و کمی، دیوان شعرای کلاسیک فارسی از هزار سال پیش تا جامی را جام...

رساله حاضر در سه بخش عمده تدوین شده است. بخش اول شامل کلیات موضوع است و در آن زندگی و آثار نظامی، اهمیت صورخیال در شعر فارسی و در شعر نظامی به اختصار بررسی شده است. در بخش دوم عناصر صور خیال ، یعنی استعاره ، کنایه، مجاز، ایهام و اغراق در خسرو و شیرین مورد بحث قرار گرفته است. بخش سوم شامل فهرست استعارات ، کنایات و امثال در خسرو و شیرین است.

تصویر که بازتابی از عواطف و اندیشه‌ های شاعر و راهی برای محسوس ساختن درونیات وی است، هنگامی ارزش بلاغی خواهد یافت که در راستای پروراندن اندیشه ‌ها و عواطف سراینده قرار گیرد. هدف این مقاله نشان دادن کارکرد های هنری تصویر در شعر نصرت رحمانی و هماهنگی‌ آن با  عواطف و اندیشه ‌های اوست که با روش توصیفی تحلیلی در دو محور تصاویر زبانی (Verbal Images) و تصاویر خیالی (Images Figurative)  به تناسب ذهنیت ...

شعر حافظ از دیر باز به شیوایی و زیبایی مشهور بوده است، پژوهشگران مشتاق، جنبه‏های گوناگون اشعار زیبای این شاعر بزرگ را موردکاوش قرارداده­اند و زیبایی­ آن­را به­نمایش گذاشته­اند امّا رستاخیزی و زیبایی مسحور کنندة کلام حافظ­ به­طور شگفت­انگیزی بدیع است. در این پژوهش نگارندگان برآنند تا با بررسی کاربرد هنری فعل و کشف شگردهای خاص شاعر در به­کارگیری آن، جنبه‏های زیبایی­شناختی کلام حافظ را به تصویر کشن...

با آنکه شعر طرح به عنوان کامل ترین نوع شعر کوتاه، در دو دهه اخیر، حضوری چشمگیر در ادبیات معاصر داشته، و نقشی مستمر در انعکاس تمامی مسائل و دغدغه های جامعه امروز ایفا کرده است، از دسترس مطالعات علمی، اصولی و نقّادانه، دور مانده و تاکنون نتوانسته است در پژوهش های دانشگاهی، جایگاهی فراخور بیابد؛ از این رو، با وجود تمامی محدودیت ها و مشکلات این راه، نگارنده در صدد بر آمد، تا با گردآوری تمامی منابع و...

موضوع تحقیق این رساله تحول صور خیال در غزل انقلاب اسلامی است ، دراین رساله سعی شده است عواملی که موجب دگرگونی صورخیال غزل انقلاب اسلامی شده تعیین شود و نمونه هایی از دگرگونی صورخیال با توجه به سروده های غزلسرایان انقلاب اسلامی نشان داده شود. 1- در فصل یک ضمن بیان روش و طرح تحقیق به نکاتی پیرامون غزل انقلاب اسلامی و دوشواریهای تحقیق در باره غزل انقلاب اشاره شده است.2 - در فصل دوم مباحثی گذرا پیر...

مثنوی غنایی "بلقیس و سلیمان"، اثر "احمد­خان صوفی"، شاعر هندی قرن دوازدهم و سیزدهم ﻫجری قمری، به تقلید از "خسرو و شیرین" نظامی سروده شده است. در این پژوهش، نسخه­ی چاپ سنگی این اثر به همراه شرح احوال و آثار دیگر این مؤلف معرّفی شده، ضمن تبیین مستند داستان قرآنی بلقیس و سلیمان به ویژگی­های معراجیّه و ساقی ­نامه ی آن نیز پرداخته و جنبه­های ادبی، زبانی و بلاغی متن مورد تحلیل قرار گرفته است. پس از بررس...

موسیقی شعر از عوامل مؤثّر و مهمّی است که به شکل ‎گیری ساختار شعر و تأثیرگذاری آن کمک می ‎کند. شعر اساساً وسیلۀ بیان و آیینۀ انعکاس احساسات درونی هر شاعر است که ابزار بیان این عواطف و احساسات، موسیقی شعر است. تلاش نویسندگان در این پژوهش بر این‎ است تا با بررسی چهار بخش موسیقی بیرونی، کناری، درونی و معنوی شعر بدرالدین چاچی به سوالاتی از قبیل: وضعیّت موسیقی بیرونی و کناری در قصاید بدرالدین چاچی چگونه ...

بن‌مایه کلان "در کوزه (خم) افتادن (انداختن)" و شکل دگردیسی‌یافته آن، که ریشه در آیین‌های کهن ایرانی دارد، یکی از تصاویر رایج در اشعار و قصه‌ها و حتی ضرب‌المثل‌های ادب فارسی است اما به‌علت فراموش‌شدن آیین‌های مربوط به آن، منشأ این تصاویر ناشناخته مانده است. در مقاله حاضر بخشی از قصه‌ها و ضرب‌المثل‌ها و صورخیال ادب فارسی را، که حامل این آیین هستند، تحت بررسی قرار داده‌ایم. حاصل کار نشان می‌دهد که...

روضة الکتّاب مجموعه­ای از اخوانیات به جای مانده از قرن هفتم به قلم صدر قونیوی است. نثر این کتاب از خصوصیات کلّی نثر مکاتیب قرن هفتم پیروی می­کند. اخوانیات این کتاب موضوعات متفاوتی دارند، ولی در آن میان دو دستۀ تحیّات (نامه­هایی که صرفاً به قصد احوال­پرسی و بیان دوستی نوشته شده­اند) و دعوت­نامه­ها (خواندن دوستی به مهمانی) قابل­توجّه هستند. در این مقاله، به بررسی خصوصیات سبکی این دو پرداخته­ایم و نشان...