تحوّلات سیاسی- اجتماعی و به دنبال آن، شکل­گیری انقلاب­های معاصردر تاریخ ایران و مصر، زمینه مناسبی برای گروهی از شاعران و سخنورانی شد تا تمام توش و توان ادبیشان را در راه آزادی وتحقّق آرمان ملّت­­ها و توده­های ظلم­ستیز به کارگیرند. فرّخی یزدی، شاعر انقلابی ایران در دوره قاجار و رضاخان پهلوی و عبد الرحمن یوسف، شاعر انقلاب مـردم مصر، علیـه حکومت مستبدانـه حسنی مبـارک از جمله شاعران متعهّدی می­باشندکه د...

پژوهش حاضر به منظور بررسی تحولات فارسی بر اساس بیست نسخه خطی متعلق به سده های پیشین و تطبیق آن نسخه ها با یکدیگر انجام شده است. آنچه تاکنون در مورد املای فارسی گفته و نوشته اند، مربوط به دوره ی معاصر بوده و تاکنون تحقیقی در زمینه ی املای نسخه های خطی صورت نگرفته است و تنها در مقدمه ای که مصححان نسخه های خطی بر متون تصحیح شده نوشته اند، پاره ای ویژگیهای املائی نسخه های یک کتاب را برشمرده اند. سع...

نوستالژی اصطلاحی است که از روان شناسی وارد ادبیات شده است و به طور کلی حالتی است که در آن شاعر یا نویسنده، در اثر خویش، خاطرات گذشته یا سرزمینی را که یادش را در دل دارد، از روی حسرت و درد ترسیم کند. در پژوهش حاضر، آثار داستانی صادق چوبک، نویسنده ی معاصر، از دیدگاه نوستالژی با استفاده از مولفه های زبانی، بیانی و انعکاس رنگ ها بررسی شده است. نوستالژی رایج در آثار چوبک فردی و در بیشتر موارد مستمر ...

امروزه سینما و رسانه های تصویری بیش از همیشه بر جهان تسلط دارند. این امر سبب حضور همه جانبۀ تصویر در همۀ عرصه های زندگی بشر و تأثیرپذیری سایر حوزه های علمی و هنری از هنر سینما شده است.شعر امروز فارسی نیز از این امر مستثنی نبوده و سینما از همان اوایل پیدایش با ادبیات در تعامل مستقیم بوده و آثار سینمایی و ادبی به خاطر اشتراکات مختلفی که در فرم، مقاصد و... با یکدیگر دارند، از یکدیگر تأثیرات بسیاری...

نوستالژی یا دلتنگی برای گذشته، حالتی است روانی که به صورت ناخودآگاه در فرد ظاهر و تبدیل به یک اندیشه می­شود. در عرصة ادبیات، این حالت برای شاعر یا نویسنده­ای رخ می­دهد که پیرو انگیزش­های فردی یا اوضاع اجتماعی- سیاسی پیرامون خود، به نوعی احساس دلزدگی از زمان حاضر دچار می­شود و اندیشة بازگشت به گذشته و خاطرات شیرینش را در سر می­پروراند. عبدالوهاب بیاتی و محمدرضا شفیعی کدکنی، به عنوان دو شاعر پرآ...

چکیده مثل‌ها، از جمله اجزای جدانشدنی فرهنگ و ادبیات در میان تمام ملل جهان است و در ادبیات ملت‌ها، بی‌شمار مثل می‌توان یافت که به خوبی نشان‌دهندة طرز تفکر، منش و نوع زندگی آنان در دوره‌های مختلف تاریخی است. مثل و شعر فارسی ارتباط متقابل با هم دارند. در دوره­های مختلف شعر فارسی، شاهد ترویج مثل­های فراوانی از طرف شاعران هستیم. می­توان از دورة موسوم به سبک هندی یا اصفهانی و پس از آن از شعر نو یاد ...

آزادی به‌عنوان یک مقولۀ هنجاری از زمان­های بسیار دور تا امروز در گسترۀ شعر و ادبیات فارسی با ابعاد گوناگون و وسیعی قابل بحث ­است. هر چه به زمان کنونی نزدیک می­شویم، آزادی بارورتر و  پررنگ­تر دیده می­شود. شعر و ادبیات معاصر فارسی افغانستان در دهه­های اخیر، همگام با تحولات اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و نظامی، تجارب تلخ اشغال روس­ها و جنگ­های ویرانگر داخلی را به همراه داشته است؛ بنابراین آزادی به‌عنوان...

درس فارسی عمومی از مجموعه دروس عمومی مصوب شورای عالی برنامه ریزی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است که برای آشنایی دانشجویان غیر رشتۀ ادبیات فارسی در مقاطع کادرانی و کارشناسی پیشنهاد شده است. گذراندن این درس سه واحدی بر اساس سرفصل مصوب وزارتخانۀ مذکور اهدافی دارد که از آن جمله  می توان به تقویت توانایی نگارش و آشنایی با متون نظم و نثر فارسی اشاره کرد. در تألیف و تدوین کتاب های فارسی عمومی که در س...

ادبیات و فرهنگ کشورِ ما جایگاه ویژه ای را به اسطوره ها، اعم از اسطوره های کهن و نو، اختصاص داده است. علیرغم گستردگی اسطوره های ایرانی، ادبیات معاصر این سرزمین شاهد حضور چشمگیر اسطوره های بیگانه و نشأت گرفته از ادبیات خارجی، اعم از شرق و غرب بوده است. در این مقاله، پژوهندگان کوشیده اند تا با بهره گیری از نظرات پیر برونل که رویکرد نوینی را در عرصة نقد اسطوره شناختی ارائه کرده است، به اهمیت نقش و ج...

مسمط «یادآر ز شمع مرده یادآر» اثر طبع دهخدا یکی از اشعار مدرن فارسی است که مورد توجه پژوهشگران حوزه ادبیات معاصر واقع شده است. این مقاله بر آن است تا با بهره گیری از رویکرد ترامتنی که از جمله رویکردهای جدید نقد ادبی به شمار می رود، به نقد و خوانش نوینی از مسمط دهخدا بپردازد. پرسش های پژوهش حاضر آن است که چرا این مسمط از اشعار مدرن به شمار آمده است؟ پیوندهای شعر دهخدا با شعر گذشته و حال فارسی چگ...