یکی از مباحث پیچیده و بحث برانگیز دستور زبان، مقوله «قید» است. این مبحث از مهمترین مسائل زبان بوده که متأسفانه ناشناخته باقی مانده و تعریف درست و جامعی از آن ارائه نشده است و به علاوه، تعاریف موجود نیز کامل و طبقه بندی شده نیست و ابعاد و زوایای آن از دید بیشتر دستور نویسان دور مانده است. به علاوه تاکنون از نظر دستور تاریخی و سیر تحول به مقوله قید نگاه نشده است؛ بر این اساس پژوهش حاضر سعی دارد ن...

هر گونه بررسی علمی دربارۀ روند تحولات شعر ایران نیازمند توجه به پیشینۀ باستانی آن، از جمله آثاری است که از دورۀ میانه بازمانده است. در میان این آثار، یادگار زریران به دلیل احتوا بر ویژگی های شاعرانه و حماسی منحصربه فرد خود شایستۀ توجه ویژه ای است. یادگار زریران منظومه ای شاعرانه به زبان فارسی میانه و بازماندۀ ارزشمندی از میراث پارتی است که گوشه ای از هنر شاعری ایرانیان را در دورۀ میانه آشکار می...

آثاری که از زبان پهلوی برجای مانده اند از تنوع و گوناگونی قابل ملاحظه ای برخوردارند. یکی از گونه های ادب پهلوی "اندرز" است. اندرزنامه های پهلوی راباید یکی از مهم ترین گونه های ادبیات پهلوی به شمار آورد و مینوی خرد در این میان یکی از گران بهاترین آثاری است که اندرزهایی با ماهیتی گاه دینی و بیشتر تجربی با تکیه اصلی بر خرد و خردورزی ارائه می دهد. شاهنامه فردوسی به عنوان بزرگ ترین میراث دار ادب و ف...

ادبیات تعلیمی و به‌ویژه اندرزگویی در ادب فارسی پیشینه‌ای به دیرینگی تاریخ دارد. این ادبیات، نخست شفاهی و نانوشته بود و بعدها در دورة نویسندگی به رشتۀ تحریر درآمد. ادبیات اندرزی به معنای ویژة آن در عصر ساسانی رواج یافت و از دو سرچشمة سنت‌های شفاهی و منابع نوشتاری به ادبیات فارسی دری وارد شد. مینوی خرد یکی از آثار دورة میانه از زبان‌های ایرانی و متعلق به دورۀ ساسانی است که در این پژوهش د...

هدف این رساله بررسی نامواژه ها در فارسی میانه کتاب مینوی خرد میباشد در تهی این پایان نامه ابتدا برای هر یک از نام واژه های موجود در کتاب مینوی خرد فیش تهیه شد. از مجموع حدود 4500 فیش تهیه شده فهرستی نوشته شد که دارای 1271 واژه اسم و صفت میباشد. آنگاه واژه ها براساس پیشوندهایشان دسته بندی و واژه های ساخته شده با هر پیشوند شرح داده شدند.بهمین ترتیب واژه های پسونددار نیز مشخص نموده، تعداد واژه های...

چکیده کتاب های درسی ادبیات فارسی در نظام آموزشی ایران اسلامی جایگاهی والا و تأثیرگذار دارد؛ زیرا از آموزه های کتاب و سنّت بهره مند است و تمام قومیت های ایرانی آن را فرامی گیرند. آشنایی با کتاب و سنّت پیش نیاز فهم ادبیات فارسی است. زیرا آثار شاعران و نویسندگان ادب فارسی از قدیم تاکنون سرشار از نگرش ها، کنش ها و آموزه های اخلاق اسلامی است. در این تحقیق درس هایی که جنبه تعلیمی آن برجسته بوده است...

در این مقاله توزیع و نقش های مختلف پی بست های ضمیری در زبان تاتی، از ایرانی نو شمال غربی، بررسی شده است. ابتدا به صورت گذرا به سیر تاریخی این پی بست ها در فارسی باستان و فارسی میانه اشاره و نقش آنها در تاتی جنوبی بررسی شده است. جایگاه پی بست های ضمیری در فارسی باستان و میانه تا حدودی ثابت بوده است و آنها در جایگاه واکرناگل ظاهر می شده اند. واکرناگل (1892) دریافت که واژه بست ها در اغلب زبان های ...

دوره صفویه و عثمانی در تاریخ ادبیات فارسی و عربی، با توجه به وضعیت سیاسی و مذهبی موجود و نیز پیشینه روابط فرهنگی، زبانی و ادبی ایران و عرب، مشابهت هایی در زمینه برخی جریان های شعر و نثر با یکدیگر دارند. اختلافات سیاسی و مذهبی دولت های ازبک و عثمانی با صفویه منجر به بروز جنگ های خارجی و اختلافات عقیدتی بسیاری در قلمرو ایشان از ابتدای قرن دهم تا میانه قرن دوازدهم شد که همین مسأله عامل اصلی مهاجرت...

آثار منظوم دور? میانه در ایران که عمدتأ به زبان های فارسی میانه و پارتی باقی مانده اند، به دو دست? اشعار جامع? زردشتی و سرودهای مانوی تقسیم می شوند. برخی از مهم ترین آثار جامع? زردشتی، چون یادگار زریران و درخت آسوری میراث سنت شفاهی دور? اشکانی است، و برخی چون اندرزنامه های منظوم به ادبیات توده تعلق دارد، و اشعار اندکی نیز دارای ماهیت دینی هستنند. سرودهای مانوی نیز دو دسته اند، سرودهای ستایشی که...

متون زند که ترجمه های اوستا به فارسی میانه هستند، به طور معمول نثری نامفهوم دارند؛ با این وجود به سبب افزایش دانش ما درباره برداشت موبدان زند نویس از مفهوم متون اوستایی، و فن ترجمه آن ها، حائز اهمیت هستند. این پژوهش که به بررسی متن اوستایی و زند هات 25 یسنا، و یافتن و ریشه یابی ناهمخوانی های این دو اختصاص دارد، دارای پنج فصل است. فصل اول شامل مقدمه ای درباره اوستا، مراسم یسنا و هات 25 است. فصل ...